Witamina B12, znana także jako kobalamina, to organiczny związek chemiczny uznawany za niezbędny do poprawnego funkcjonowania organizmu człowieka. Witamina ta została odkryta na początku XX wieku, ale dokładną jej budowę i rolę w ustroju opisano dopiero w 1956 roku. Najważniejszą rolą witaminy B12 jest jej udział w powstawaniu czerwonych krwinek i zapobieganiu anemii złośliwej. Oprócz tego pełni ona szereg innych, ważnych funkcji. Jej głównym źródłem jest pożywienie, a zwłaszcza produkty pochodzenia zwierzęcego. Z tego względu osoby wegetarianie i weganie należy do grupy osób szczególnie zagrożonych niedoborem kobalaminy. W piśmiennictwie naukowym można spotkać się z zaleceniem, że powinni oni suplementować witaminę B12.
Jaką rolę pełni witamina B12?
Witamina B12 uczestniczy w tworzeniu czerwonych krwinek, dlatego przeciwdziała niedokrwistości. Ponadto substancja ta jest istotnym koenzymem w reakcjach metylacji, które należą do kluczowych reakcji chemicznych, zachodzących w ludzkim organizmie. Reakcje te warunkują m.in. przemiany białek, tłuszczy i węglowodanów. Zaburzenia metylacji skutkują podniesieniem poziomu homocysteiny, co stanowi czynnik ryzyka w schorzeniach układu sercowo-naczyniowego. Witamina B12 wspomaga również prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i przyczynia się do utrzymania właściwych funkcji psychologicznych. Ma też duży udział w regulowaniu metabolizmu energetycznego i może przyczyniać się do redukcji zmęczenia. Ponadto udowodniono pozytywny wpływ kobalaminy na układ odpornościowy.
Gdzie występuje witamina B12?
Głównym źródłem witaminy B12 są produkty mięsne, ryby, mleko i jego przetwory oraz jaja. Niewielkie ilości można znaleźć także w grzybach, no, boczniakach, pieczarkach czy shiitake. Wiele produktów (np. produkty sojowe, płatki śniadaniowe) wzbogaca się witaminą B12 po to, aby zapobiegać jej deficytom u osób, które zdecydowały się wykluczyć z diety produkty odzwierzęce.
Jakie są formy witaminy B12?
Kobalamina ma skomplikowaną strukturę chemiczną. Centrum stanowi atom kobaltu, jednak jedno z wiązań jest labilne, co oznacza, że mogą być do niego przyłączone różne ligandy. To właśnie te grupy chemiczne przesądzają o formie kobalaminy, wpływają na jej stabilność i aktywność. I tak podstawnikiem może być grupa cyjankowa (cyjanokobalamina), metylowa (metylokobalamina) lub hydroksylowa (hydroksykobalamina), reszta 5’-deoksyadenozyny (adenozylokobalamina) czy nawet cząsteczka wody (akwakobalamina). W preparatach handlowych najczęściej spotykana jest cyjanokobalamina, gdyż uchodzi ona za najbardziej stabilną formę. Trzeba jednak pamiętać, że jest to forma nieaktywna i w organizmie musi być przekształcona do metylokobalaminy, która z kolei podlega dalszym przemianom, aż stanie się w pełni aktywnym biologicznie koenzymem B12.
Paczka z magazynu UK 