Fruktoza to organiczny związek chemiczny należący do ketoz. W stanie wolnym występuje w owocach, miodzie i nektarze kwiatowym, dlatego bardzo często nazywa się ją cukrem owocowym. Co ciekawe, jej obecność wykryto także w spermie ssaków, gdzie stanowi ona substrat energetyczny plemników w procesie oddychania beztlenowego. Fruktoza ma słodki smak i jest najbardziej słodka spośród wszystkich węglowodanów, jakie najczęściej stosuje się do słodzenia. W porównaniu z sacharozą i glukozą ma nad nimi pewną przewagę – nie powoduje aż tak dużego wzrostu poziomu glukozy we krwi.
Fruktoza – źródła
Fruktoza jest związkiem egzogennym, co oznacza, że ludzki organizm jej nie wytwarza. W formie wolnej jest obecna przede wszystkim w owocach i w miodzie. Reszty fruktozy wchodzą w skład wielu oligo-, di- i polisacharydów. Takim przykładem są chociażby: sacharoza złożona z glukozy i fruktozy, rafinozy (glukoza + fruktoza + galaktoza) oraz inuliny. Z tego wynika, że źródłem fruktozy w diecie oprócz wspomnianego miodu i owoców może być także sacharoza (czyli cukier spożywczy) i na przykład syrop kukurydziany.
Fruktoza – właściwości
W temperaturze pokojowej fruktoza ma postać białej, krystalicznej substancji. Jej temperatura topnienia wynosi około 100 ℃. Dobrze rozpuszcza się ona w wodzie i ma intensywnie słodki smak. W wyniku fermentacji ulega przekształceniu w etanol. W porównaniu z glukozą wchłania się z krwi znacznie wolnej, dlatego spożycie żywności, która zawiera fruktozę prowadzi do niższego wzrostu poziomu glukozy we krwi niż spożycie żywności będącej źródłem glukozy lub sacharozy.
Fruktoza – zastosowanie
Fruktoza jest szeroko wykorzystywana w przemyśle spożywczym. Znajduje zastosowanie jako słodzik i konserwant. Jest też substratem w przemyśle farmaceutycznym.
Fruktoza – szkodliwa czy nie?
Fruktoza spożywana w rozsądnych ilościach nie jest szkodliwa. Ta naturalna, zawarta w owocach, jest polecana diabetykom jako substytut sacharozy. Jest bowiem dość słodka przy stosunkowo niskim indeksie glikemiczny, który wynosi ok. 20. Fruktoza spożywana w nadmiarze, zwłaszcza ta, która pochodzi z przetworzonej żywności, może być szkodliwa. Specjaliści łączą nadmiar fruktozy w diecie z takimi problemami jak niealkoholowe stłuszczenie wątroby, zwiększone ryzyko otyłości i cukrzycy typu 2, zaostrzenie czynników zespołu metabolicznego.