Znaczenie żywienia i stylu życia w łuszczycy 

Łuszczyca jest jedną z najczęściej występujących przewlekłych chorób zapalnych skóry, która może pojawić się w każdym wieku. Wyniki badań epidemiologicznych wykazały, że łuszczyca dotyka około 2 % ogólnej populacji na całym świecie. Uważa się, że uwarunkowania genetyczne oraz czynniki środowiskowe, jak również pochodzenie etniczne odgrywają znaczącą rolę w patogenezie schorzenia.

Czynniki ryzyka łuszczycy można podzielić na dwie grupy, a mianowicie zewnętrzne i wewnętrzne. Do pierwszej grupy faktorów ryzyka należą: stres mechaniczny (radioterapia, promieniowanie UVB, a nawet niewielkie podrażnienie skóry), zanieczyszczenie powietrza, długotrwałe przyjmowanie niektórych leków (np. NLPZ, β-blokerów, interferonów, fibratów, antybiotyków z grupy tetracyklin), wybrane szczepionki (jednakże w bardzo rzadkich sytuacjach), infekcje, palenie tytoniu, nadmierne spożywanie alkoholu oraz nieprawidłowy sposób odżywiania. Z kolei w drugiej grupie znajdują się następujące czynniki ryzyka: syndrom metaboliczny, otyłość, cukrzyca, dyslipidemia (zaburzenia gospodarki lipidowej), nadciśnienie tętnicze krwi oraz stres psychiczny [1, 2].

Wspomniane powyżej różnorodne faktory ryzyka wzajemnie na siebie oddziałują i mogą wpływać na patogenezę łuszczycy bezpośrednio i/lub pośrednio. Wykazano, iż otyłość, dyslipidemia oraz nadciśnienie tętnicze są istotnie powiązane z przebiegiem tej autoimmunizacyjnej choroby skóry, lecz również zależą od wieku pacjenta, prowadzonego trybu życia i ewentualnie współistniejących dolegliwości zdrowotnych. Ostatnie odkrycia naukowe wskazują, że interakcja między adipocytami (komórkami tłuszczowymi) a układem odpornościowym za pośrednictwem różnych mediatorów, takich jak adipokiny (bioaktywne mediatory wydzielane przez tkankę tłuszczową) może wyjaśniać w jaki sposób otyłość przyczynia się do łuszczycy [1 - 4].

Czy modyfikacja stylu życia i redukcja masy ciała wpływa na przebieg łuszczycy?

W sierpniu 2015 roku w czasopiśmie naukowym „International Journal of Obesity” ukazała się systematyczna praca przeglądowa i metaanaliza, uwzględniająca 7 RCTs (randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych) z całościowym udziałem 878 uczestników, której celem była ocena wpływu ubytku masy ciała wynikającego z postępowania niefarmakologicznego i niechirurgicznego na nasilenie łuszczycy [5]. Wyniki niniejszej metaanalizy ujawniły silne dowody na korzyści redukcji masy ciała, uzyskanej na skutek zastosowanej interwencji dietetycznej i treningowej w zmniejszaniu nasilenia tej choroby zapalnej skóry u pacjentów z nadwagą lub otyłością.

Z kolei w ubiegłorocznym systematycznym przeglądzie Cochrane Library stwierdzono, że interwencja żywieniowa (niskokaloryczna dieta) może przyczyniać się do znaczącego zmniejszenia stopnia ciężkości łuszczycy (dowody niskiej jakości) oraz prawdopodobnej poprawy jakości życia i obniżenia wskaźnika masy ciała BMI (dowody umiarkowanej jakości) u otyłych pacjentów w porównaniu ze zwykłą opieką, podczas gdy połączona interwencja dietetyczna z programem ćwiczeń prawdopodobnie skutkuje większą redukcją nasilenia tej choroby autoimmunizacyjnej, a także zmniejszeniem indeksu BMI w porównaniu z samymi informacjami dotyczącymi odchudzania (dowody umiarkowanej jakości) [6].

Dieta bogata w świeże warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, suche nasiona roślin strączkowych, niesolone i niesłodzone orzechy, pestki, nasiona, oliwę z oliwek z pierwszego tłoczenia, olej lniany, ryby zimnowodne (łosoś, śledź, makrela i pstrąg) oraz jednocześnie uboga w tłuszcze nasycone, rafinowane węglowodany i słodzone napoje, powinna być zalecana pacjentom z łuszczycą [7]. Warto zwrócić szczególną uwagę na odpowiednie spożycie w diecie błonnika pokarmowego, witamin: A, C, E, D, B₁₂, cynku, selenu oraz jednonienasyconych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym LCPUFA (EPA i DHA). Choć niewątpliwie ważne jest regularne spożycie tłustych gatunków ryb morskich (2 - 3 razy w tygodniu), które zawierają jako składniki bioaktywne długołańcuchowe, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 o właściwościach przeciwzapalnych i mogą tym samym wykazywać potencjał terapeutyczny w chorobach zapalnych, to jednak w niedawnej metaanalizie nie znaleziono spójnych dowodów na poparcie stosowania suplementu oleju z ryb w leczeniu łuszczycy [8].

Wnioski

Sposób odżywiania i prowadzony tryb życia wydaje się odgrywać ważną rolę zarówno w patogenezie, jak i przebiegu łuszczycy. Pacjentów z łuszczycą i nadmiernym stopniem otłuszczenia ciała, którzy mają nadzieję na znaczące złagodzenie objawów choroby po wprowadzeniu zmian w dotychczasowym stylu życia, należy zachęcać do redukcji podwyższonej zawartości tkanki tłuszczowej poprzez kontrolę diety i regularne ćwiczenia, dla których istnieją przekonujące dowody na istotne obniżenie stopnia ciężkości schorzenia. Ponadto, należy przeprowadzić diagnostykę w kierunku celiakii u osób chorujących na łuszczycę ze względu na możliwe współwystępowanie tych dwóch jednostek chorobowych. Na sam koniec warto dodać, iż wyniki ostatniej metaanalizy wskazują także, że terapia poznawczo-behawioralna wydaje się być skutecznym narzędziem w leczeniu łuszczycy, w szczególności pod względem zmniejszenia nasilenia symptomów choroby (w tym obszaru zmian skórnych na ciele). Co więcej, odnotowano, iż efekt niniejszej interwencji psychologicznej jest silniejszy u pacjentów z łuszczycą umiarkowaną lub ciężką [9].

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]

1. Kamiya K., Kishimoto M., Sugai J., et al.: Risk Factors for the Development of Psoriasis. Int J Mol Sci. 2019 Sep 5;20(18). pii: E4347. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6769762/
2. Armstrong A.W., Harskamp C.T., Dhillon J.S., et al.: Psoriasis and smoking: a systematic review and meta-analysis. Br J Dermatol. 2014 Feb;170(2):304-14. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/bjd.12670
3. Wong Y., Nakamizo S., Tan K.J., et al.: An Update on the Role of Adipose Tissues in Psoriasis. Front Immunol. 2019 Jun 28;10:1507. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6609873/
4. Kong Y., Zhang S., Wu R., et al.: New insights into different adipokines in linking the pathophysiology of obesity and psoriasis. Lipids Health Dis. 2019 Sep 14;18(1):171. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6745073/
5. Upala S., Sanguankeo A.: Effect of lifestyle weight loss intervention on disease severity in patients with psoriasis: a systematic review and meta-analysis. Int J Obes (Lond). 2015 Aug;39(8):1197-202. https://www.nature.com/articles/ijo201564
6. Ko S.H., Chi C.C., Yeh M.L., et al.: Lifestyle changes for treating psoriasis. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Jul 16;7:CD011972. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD011972.pub2/full
7. Barrea L., Nappi F., Di Somma C., et al.: Environmental Risk Factors in Psoriasis: The Point of View of the Nutritionist. Int J Environ Res Public Health. 2016 Jul 22;13(5). pii: E743. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4962284/
8. Yang S.J., Chi C.C.: Effects of fish oil supplement on psoriasis: a meta-analysis of randomized controlled trials. BMC Complement Altern Med. 2019 Dec 5;19(1):354. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6896351/
9. Xiao Y., Zhang X., Luo D., et al.: The efficacy of psychological interventions on psoriasis treatment: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Psychol Res Behav Manag. 2019 Feb 7;12:97-106. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6369842/ [/bg_collapse]