Znaczenie witaminy D w zespole jelita nadwrażliwego 

Witamina D jest obecnie uważana za hormon o plejotropowym działaniu, który jednak pełni dwie zasadnicze funkcje w organizmie, mianowicie wspomaga jelitową absorpcję wapnia oraz fosforanów, a także reguluje wydzielanie parathormonu (PTH) przez komórki przytarczyc. Ostatnie doniesienia naukowe wskazują, że niski poziom zaopatrzenia organizmu w witaminę D jest związany ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego oraz nieswoiste choroby zapalne jelit. Interesujący wydaje się również związek między witaminą D a zespołem jelita nadwrażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome - IBS), który jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń czynnościowych jelit obserwowanych obecnie na całym świecie [1].

• SWANSON Vitamin D-3 4000 IU 90 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• APOLLO'S HEGEMONY Vitamin D3 & K2 MK7 120 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• MZ-STORE Vitamin D3 180 tab.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Zespół jelita nadwrażliwego w pigułce

Objawy zespołu jelita nadwrażliwego obejmują wzdęcia, bóle brzucha, biegunkę i/lub zaparcia stolca a patogeneza choroby wciąż pozostaje niejasna. W fachowej literaturze wymienia się co najmniej kilka możliwych mechanizmów patogenetycznych IBS, m.in.: przerost bakteryjnej flory jelitowej, stan zapalny jelit o niskim stopniu, aktywacja układu immunologicznego, nadwrażliwość trzewna, zaburzona motoryka przewodu pokarmowego czy dysregulacja osi jelitowo-mózgowej. Obecnie wyróżnia się trzy podtypy IBS w zależności od tego jakie symptomy przeważają u chorego: dominująca biegunka (typ D), dominujące zaparcie stolca (typ C) i naprzemienne występowanie biegunki oraz zaparcia stolca (typ A). Zgłaszane przez pacjentów objawy mają poważny wpływ na ich codzienną jakość życia i wydają się być silnie powiązane z problemami zdrowia psychicznego, takimi jak zaburzenia lękowe czy depresja [1, 2].

Przegląd literatury

Pod koniec stycznia obecnego roku pojawiła się publikacja przeglądowa, uwzględniająca 4 badania obserwacyjne i 3 randomizowane, kontrolowane próby, której celem była ocena roli witaminy D w zespole jelita nadwrażliwego. Wszystkie włączone do analizy badania obserwacyjne dowiodły, że znaczna część populacji chorych z objawami IBS charakteryzowała się niedoborem witaminy D. Z kolei w dwóch badaniach interwencyjnych zaobserwowano poprawę wskaźników nasilenia symptomów IBS i polepszenie jakości życia pacjentów po wdrożeniu u nich suplementacji witaminą D [1].

Co więcej, w innym opublikowanym w tym roku randomizowanym kontrolowanym badaniu klinicznym z udziałem grupy liczącej 112 nastolatków w przedziale wiekowym 14 – 18 lat ze zdiagnozowanym zespołem jelita nadwrażliwego i jednoczesnym deficytem witaminy D (stężenie 25 [OH] D < 20 ng/mL) odnotowano, że osoby przyjmujące witaminę D w dziennej dawce 2000 IU przez 6 miesięcy wykazywały redukcję nasilenia objawów IBS, ogólną poprawę jakości życia oraz dwukrotnie zwiększony poziom 25 (OH) D w surowicy krwi (z początkowej wartości 17,2 do 39 ng/mL w dniu końcowego badania) w porównaniu do grupy placebo w której nie zaobserwowano istotnych zmian. Ponadto suplementacja witaminą D była dobrze tolerowana przez wszystkich uczestników badania podczas całego okresu trwania eksperymentu [2].

Na podstawie przedstawionych w artykule rzetelnych informacji wydaje się, że niedobór witaminy D jest zjawiskiem powszechnie występującym wśród pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego, dlatego ocena stanu zaopatrzenia organizmu w witaminę D powinna być obowiązkowo wykonywana w tej grupie chorych. Należy również podkreślić, że interwencja polegająca na wdrożeniu suplementacji właściwie dobranej dawki witaminy D prowadzi na ogół do obniżenia nasilenia objawów choroby i poprawy komfortu życia (w tym również na skutek redukcji lęku oraz symptomów depresji), a także zwiększenia stężenia 25 (OH) D u osób z objawami IBS u których stwierdza się za pomocą odpowiednich badań diagnostycznych deficyt witaminy D.

Podsumowanie

Niewątpliwie potrzebne są kolejne dobrze zaprojektowane badania kliniczne z udziałem dużej grupy pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego, aby lepiej ocenić skuteczność suplementacji witaminą D w leczeniu tej choroby i określić optymalny protokół suplementacji witaminą D [1, 2]. Na koniec warto również wspomnieć, że magnez jest niezbędnym kofaktorem syntezy i aktywacji witaminy D, dlatego w licznych badaniach zaobserwowano, że jego suplementacja może zwiększać skuteczność działania witaminy D w wyniku efektu synergistycznego. Ponadto niedobór magnezu może skutkować zmniejszoną syntezą i sekrecją parathormonu (PTH) oraz obniżoną liczbą dostępnych receptorów witaminy D w komórkach docelowych, stąd należy zwrócić szczególną uwagę na jego odpowiednią podaż wraz z dietą [3].

Referencje

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]
1. Williams C.E., Williams E.A., Corfe B.M.: Vitamin D status in irritable bowel syndrome and the impact of supplementation on symptoms: what do we know and what do we need to know? Eur J Clin Nutr. 2018 Oct;72(10):1358-1363. https://www.nature.com/articles/s41430-017-0064-z
2. El Amrousy D., Hassan S., El Ashry H. i wsp.: Vitamin D supplementation in adolescents with irritable bowel syndrome: Is it useful? A randomized controlled trial. Saudi J Gastroenterol. 2018 Mar-Apr;24(2):109-114. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5900470/
3. Uwitonze A.M., Razzaque M.S.: Role of Magnesium in Vitamin D Activation and Function. J Am Osteopath Assoc. 2018 Mar 1;118(3):181-189. http://jaoa.org/article.aspx?articleid=2673882 [/bg_collapse]