Znaczenie cynku w chorobach autoimmunizacyjnych 

Cynk jest kluczowym pierwiastkiem śladowym dla wszystkich żywych organizmów i zachodzących w nich procesów biologicznych. Mikroskładnik ten wchodzi w skład ponad 300 enzymów, w tym również tych odpowiedzialnych za biosyntezę białek, w których pełni funkcje strukturalne, regulacyjne oraz katalityczne, a także bierze udział w komunikacji międzykomórkowej, proliferacji, różnicowaniu i przeżyciu komórek. W sposób pośredni lub bezpośredni jest także zaangażowany w przemiany białek, tłuszczów i węglowodanów, jak również przemiany energetyczne.

• LABS212 KPU 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• NORSA PHARMA Nucleozin Complete 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• APOLLO'S HEGEMONY Z-Balance Tabs 180 tab.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Podstawy działania cynku

Cynk jest niezbędny do produkcji oraz funkcjonowania licznych hormonów (np. testosteronu), utrzymania stabilności błon komórkowych, metabolizmu alkoholu, odczuwania smaku i zapachu, obrony immunologicznej organizmu oraz optymalnej pracy ośrodkowego układu nerwowego, m.in. poprzez pośredni wpływ na proces uczenia się, zapamiętywania, jak też regulację pobudzenia i przewodzenia impulsów nerwowych czy modulację plastyczności synaps. Ponadto warto podkreślić, że organizm człowieka nie ma możliwości gromadzenia zapasów cynku, dlatego tak ważne jest jego regularne dostarczanie na co dzień w odpowiednich ilościach wraz z pokarmem.

Według aktualnie obowiązujących norm żywienia dla populacji Polski opracowanych przez Instytut Żywności i Żywienia, zalecane dzienne spożycie (RDA) cynku dla dorosłych (≥ 19 lat) mężczyzn wynosi 11 mg, natomiast dla płci pięknej jest to 8 mg, przy czym w przypadku kobiet karmiących i ciężarnych wzrasta do 11-13 mg w zależności od wieku. Cynk znajduje się w szerokiej gamie produktów żywnościowych do których możemy zaliczyć m.in.: owoce morza (homary, ostrygi, kraby), wątrobę, pestki dyni, kakao, sery podpuszczkowe, produkty zbożowe pełnoziarniste, orzechy i ziarna, jaja, a także mięso (w tym drób) oraz nasiona roślin strączkowych.

Z jakich źródeł przyjmować cynk?

Pierwiastek ten jest niewątpliwie lepiej przyswajalny z produktów pochodzenia odzwierzęcego, aniżeli z produktów roślinnych, które to charakteryzują się obecnością fitynianów, obniżających biodostępność cynku. Pozytywny wpływ na absorpcję tego mikroelementu mają niektóre aminokwasy, białko zwierzęce oraz kwas cytrynowy, natomiast niekorzystny wpływ wywiera kwas szczawiowy, niektóre frakcje błonnika pokarmowego (np. nierozpuszczalne ligniny), niehemowe żelazo i miedź, a zatem konkurencyjne składniki mineralne oraz duży stosunek molowy fitynianów do cynku przy obecności wapnia, co powoduje tworzenie się nierozpuszczalnych kompleksów.

Z całą pewnością grupą osób, która powinna w sposób szczególny zwrócić swoją uwagę na odpowiednie spożycie cynku z dietą są osoby cierpiące z powodu rozmaitych chorób o podłożu autoimmunizacyjnym (np. choroba Hashimoto, celiakia, reumatoidalne zapalenie stawów, nieswoiste choroby zapalne jelit, cukrzyca typu I, łuszczyca, stwardnienie rozsiane). Wynika to z faktu, iż cynk wywiera istotny wpływ na regulację funkcjonowania układu immunologicznego, zarówno odporności wrodzonej, jak i nabytej, co ma znaczenie w przypadku stanów patologicznych w których obserwuje się niedobór tego pierwiastka oraz przewlekły stan zapalny. W opublikowanej na początku obecnego roku systematycznej pracy przeglądowej i metaanalizie poświęconej znaczeniu stężenia cynku w procesie autoimmunizacji, która została oparta o 62 badania kliniczno-kontrolne, zaobserwowano, że poziom cynku w surowicy i osoczu pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi był na ogół istotnie obniżony w porównaniu do osób zdrowych.

Niedobory cynku

Niedobór cynku jest związany z nieprawidłowym dojrzewaniem oraz funkcją komórek T i B, niewłaściwym stosunkiem limfocytów Th1 do Th2, a także osłabieniem funkcji komórek NK (z ang. Natural Killer). Ponadto ten pierwiastek śladowy może hamować limfocyty Th17, które zwiększają podatność na choroby autoimmunizacyjne ze względu na ich silne właściwości zapalne, jak również szereg innych reakcji prozapalnych na komórki T i komórki B. Wydaje się zatem, że istnieją silne dowody naukowe wskazujące, iż długotrwały deficyt cynku w organizmie nasila stan zapalny i potencjalnie prowadzi do jego przewlekłego utrzymywania się. Co więcej, w przypadku niektórych schorzeń autoimmunologicznych (np. stwardnienia rozsianego) odnotowano, że poziom cynku w surowicy obniża się głównie podczas nawrotów choroby, z kolei w stanie patologicznym charakteryzującym się przewlekłym stanem zapalnym , takim jak reumatoidalne zapalenie stawów zauważono nieustanną rekrutację cynku w komórkach, a tym samym stały jego niedobór. Najprawdopodobniej zatem w przypadku indukcji procesu autoimmunizacji możemy mówić zarówno o istotnej roli pierwotnego niedoboru cynku, jak i jego wtórnej redukcji w wyniku zapalenia.

Podsumowanie

Podsumowując krótko artykuł, z całą pewnością należy zwracać wyraźną uwagę na odpowiednią podaż cynku wraz z dietą u osób ze stwierdzonymi schorzeniami na tle autoimmunizacyjnym, lecz również u wszystkich pozostałych osób ze względu na szerokie spektrum działania tego pierwiastka śladowego. W niektórych sytuacjach, kiedy z powodu rozmaitych przyczyn, w tym zwiększonego zapotrzebowania, może dochodzić do trudności z prawidłowym zbilansowaniem cynku w diecie, warto rozważyć dodatkową suplementację wysokiej jakości preparatem. Niewątpliwie warto również zachować ostrożność w formułowaniu jakichkolwiek wniosków, jakoby deficyt cynku był przyczyną chorób autoimmunologicznych.

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]
1. Sanna A., Firinu D., Zavattari P. i wsp.: Zinc Status and Autoimmunity: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2018 Jan; 10(1): 68. doi: 10.3390/nu10010068. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5793296/
2. Wessels I., Maywald M., Rink L.: Zinc as a Gatekeeper of Immune Function. Nutrients. 2017 Nov 25;9(12). pii: E1286. doi: 10.3390/nu9121286.
http://www.mdpi.com/2072-6643/9/12/1286
3. Scientific Opinion on Dietary Reference Values for zinc. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA). EFSA Journal 2014;12(10):3844. https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/j.efsa.2014.3844
4. Normy żywienia dla populacji Polski, pod red. Mirosława Jarosza. Instytut Żywności i Żywienia, 2017. https://ncez.pl/aktualnosci/znowelizowane-normy-zywienia-2017 [/bg_collapse]