Sztuczne substancje słodzące a mikrobiom jelitowy 

Powszechność stosowania sztucznych substancji słodzących rośnie wraz z czasem, co wynika z m.in. z większej świadomości konsumentów i chęci sięgania po żywność lub napoje bezcukrowe/niskokaloryczne, lecz pozwalające w dalszym ciągu cieszyć się słodkim smakiem. Pomimo tego, że niektóre ze sztucznych słodzików zostały wprowadzone na rynek już stosunkowo dawno temu (np. aspartam w latach 70-tych XX wieku), to wciąż budzą one ponadprzeciętne kontrowersje. Jednym z zagadnień poruszanych ostatnimi czasy szczególnie często jest wpływ niskokalorycznych substancji słodzących na mikrobiotę jelitową. Jak wspomniana kwestia prezentuje się w oparciu o literaturę naukową?

Na wstępie pragnę podkreślić kluczowy aspekt - sztuczne substancje słodzące bardzo, ale to bardzo różnią się między sobą, stąd mogą mieć (i mają) zupełnie inny wpływ na ludzki ustrój. Odnoszenie się do słodzików w sposób ogólny jest radykalnym i niestety nagminnym błędem.

Do jednego z najpopularniejszych i zarazem najbardziej kontrowersyjnych słodzików zalicza się aspartam, stąd to właśnie na nim skupiłem największą uwagę.

Aspartam

Aspartam w organizmie człowieka hydrolizowany jest w jelicie cienkim, stąd nie można spodziewać się, że dotrze do okrężnicy i wywrze lokalny wpływ na mikrobiotę. Zagadnienie może więc potencjalnie dotyczyć produktów jego metabolizmu  (a więc fenyloalaniny, kwasu asparaginowego oraz metanolu), lecz te ulegają szybkiemu wchłanianiu. Co więcej, ponieważ przeważnie konsumowany jest on w wybitnie małych ilościach, to nie wydaje się by było prawdopodobne, że będzie on miał bezpośredni, klinicznie znaczącego wpływ na mikrobiom jelitowy.

W literaturze naukowej istnieją niemniej badania in vitro i na gryzoniach, które ukazały pewien wpływ aspartamu na konkretny szczep bakterii [1-3]. Takich prac nie można jednak bezpośrednio przekładać na organizm człowieka, gdyż rola sztucznych słodzików w przewodzie pokarmowym u ludzi, a u gryzoni może być zasadniczo różna. Ponadto, metodologia wspomnianych prac pozostawia wiele do życzenia, a wyniki tak czy siak nie są jednoznaczne.

Istnieje jedno badanie naukowe z udziałem ludzi, w którym oceniono zmiany w składzie mikrobioty u 20 osób nie spożywających słodzików, 4 spożywających aspartam, 4 spożywających acesulfam-K i 3 spożywających obie substancje [4]. Jak zauważono - ogólna różnorodność bakterii jest bardzo osobnicza i nawet ekspertom jest ciężko wyciągnąć z tego jakiekolwiek rzetelne wnioski. Co więcej, autorzy nie stwierdzili nadto istotnych różnic między grupami.

Na podstawie obecnych dowodów naukowych oraz biorąc pod uwagę potencjalny wpływ aspartamu na mikrobiom jelitowy z perspektywy fizjologii człowieka, nie wydaje się by wspomniany słodzik (spożywany w rozsądnych, umiarkowanych ilościach) przyczyniał się do istotnych, klinicznie znaczących zmian w mikrobiocie.

Inne sztuczne substancje słodzące

Jak już wspomniałem na początku, różnice między poszczególnymi słodzikami są ogromne. W styczniu 2019 roku opublikowany został przegląd systematyczny badań eksperymentalnych i klinicznych w kontekście wpływu substancji słodzących na mikrobiom jelitowy, autorstwa Ruiz-Ojeda FJ i in. [5]. Jak sugerują autorzy - na podstawie ograniczonych, dostępnych dowodów, zaobserwowano, że tylko spożycie sacharyny i sukralozy prowadzi do pewnych zmian w mikrobiocie jelitowej człowieka. Przy czym potrzebne są kolejne badania z udziałem ludzi by wyjaśnić wpływ słodzików na mikrobiotę i ryzyko dysbiozy.

Z pełnym tekstem zapoznać się można tutaj - LINK

Podsumowanie

Nasz aktualny stan wiedzy na temat mikrobioty jest wybitnie mały, a wpływ na nią ma naprawdę mnóstwo czynników. Zawracanie sobie głowy puszką napoju light  w towarzystwie złej diety jest raczej szukaniem problemu nie tam gdzie trzeba. Sztuczne substancje słodzące przez swój silnie słodki smak, pozwalają na spożycie ich w stosunkowo niewielkich ilościach. Stąd jeżeli mogę pozwolić sobie na własne przemyślenia, to istnieją zdecydowanie ważniejsze elementy mające istotniejszy wpływ na skład mikrobiomu.

Niestety na podstawie obecnych dowodów naukowych nie jesteśmy w stanie w sposób pewny określić roli sztucznych słodzików w układzie pokarmowym człowieka. Ponadto, nawet jeżeli mamy do dyspozycji pewien zasób ograniczonej wiedzy na temat wpływu konkretnej substancji słodzącej na konkretny szczep bakterii, to w dalszym ciągu nasz obecny stan wiedzy na temat mikrobioty nie pozwala na zrozumienie konsekwencji zaistniałej zmiany w sposób całkowity i pełnoobrazowy.

__

Czytaj także: Jakie korzyści mogą wynikać z przyjmowania probiotyków u sportowców?

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Pokaż źródła" collapse_text="Zwiń" ]

• Palmnäs MS, Cowan TE, Bomhof MR, Su J, Reimer RA, Vogel HJ, Hittel DS, Shearer J. Low-dose aspartame consumption differentially affects gut microbiota-host metabolic interactions in the diet-induced obese rat. PLoS One. 2014 Oct 14;9(10):e109841

• Suez J, Korem T, Zeevi D i in. Artificial sweeteners induce glucose intolerance by altering the gut microbiota. Nature volume 514, pages 181–186 (09 October 2014)

• Wang QP, Browman D, Herzog H, Neely GG. Non-nutritive sweeteners possess a bacteriostatic effect and alter gut microbiota in mice. PLoS One. 2018 Jul 5;13(7):e0199080

• Frankenfeld CL, Sikaroodi M, Lamb E, Shoemaker S, Gillevet PM. High-intensity sweetener consumption and gut microbiome content and predicted gene function in a cross-sectional study of adults in the United States. Ann Epidemiol. 2015 Oct;25(10):736-42.e4

• Ruiz-Ojeda FJ, Plaza-Díaz J, Sáez-Lara MJ, Gil A. Effects of Sweeteners on the Gut Microbiota: A Review of Experimental Studies and Clinical Trials, Advances in Nutrition, Volume 10, Issue suppl_1, 1 January 2019, Pages S31–S48

[/bg_collapse]