Folian, kwas folinowy i 5-MTHF – dobór suplementów przy MTHFR 

Warto wiedzieć, że nasza naukowa wiedza dotycząca folianu witaminy B przeszła znaczne zmiany w ciągu ostatnich 10 lat na podstawie pewnych zdumiewających badań naukowych. Dowiedzieliśmy się że biologicznie aktywne i naturalnie występujące formy folianu - L-5-metylotetrahydrofolian (5-MTHF) oraz 5- formylotetrahydrofolian (kwas folinowy) są znacznie bardziej efektywne niż kwas foliowy, który jest syntetycznie utlenioną formą folianu.

Co wybrać - folian czy kwas foliowy

Od wielu lat (a przynajmniej od lat 1940-tych)  jedyną formą folianu jaka była używana w suplementach i wzbogacanej żywności był kwas foliowy. Jednakże, znacząca ilość badań pokazała, że suplementacja kwasem foliowym może w rzeczywistości przyspieszyć ubytki kognitywne u niektórych starszych osób. Kwas foliowy jest również powiązany ze zwiększonym ryzykiem raka jelita grubego i odbytnicy, zwiększonym ryzykiem astmy dziecięcej u dzieci matek suplementujących kwas foliowy oraz przyspieszonym wzrostem istniejących już guzów nowotworowych.

Wiele badań wskazuje na to, że ogromna część populacji (około 50%) cierpi na deficyty genetyczne enzymów (takich jak MTHFR), które uniemożliwiają organizmowi poprawny metabolizm kwasu foliowego do form koenzymów potrzebnych do poprawnego funkcjonowania organizmu.

Niestety, dziennikarze, a nawet wielu pracowników służby zdrowia nie zrozumiało, że kwas foliowy to nie to samo, co występujący naturalnie folian. Nawet dzisiaj, w środowisku medycznym używa się pojęcia „kwas foliowy” i „folian” zamiennie. Ale kwas foliowy to nie to samo co folian!

Dobra wiadomość jest taka, że koenzymy folianu, 5-MTHF i kwas folinowy są obecnie łatwo dostępne w suplementach odżywczych i zaczynają być wprowadzane do produktów przez znających się na rzeczy producentów.

Czym jest folian?

Folian jest witaminą B rozpuszczalną w wodzie, która naturalnie występuje w pożywieniu. Foliany są powszechnie konsumowane w postaci zielonych, liściastych warzyw, kiełków, owoców, drożdży browarniczych, produktów zwierzęcych, takich jak mleko i nabiał, żółtka jaj czy wątroby. Folian jest ogólną nazwą zarówno dla naturalnie występującego folianu w jedzeniu jak i dla kwasu foliowego.

Gdy spożywamy foliany z jedzeniem, są one zwykle hydrolizowane do formy monoglutaminianu w jelitach przed wchłonięciem poprzez aktywny transport wzdłuż błony jelitowej. Pasywna dyfuzja również ma miejsce gdy przyjmujemy farmakologiczne dawki kwasu foliowego.

Przed dostaniem się do krwiobiegu, forma monoglutaminianu jest redukowana do tetrahydrofolianu (THF) i przekształcana jest do form metylowych lub formylowych. Natomiast obie metabolicznie aktywne formy (koenzymy), 5-methylotetrahydrofolian (5-MTHF) i 5-formylotetradyrofolian (znany również jako kwas folinowy) znajdują się w jedzeniu i mogą docierać do komórek bez dodatkowych modyfikacji.

Niestety, foliany zawarte w jedzeniu są niestabilne i podatne na utlenianie; szybko tracą aktywność podczas przetwarzania jedzenia, produkcji i przechowywania, a poziom ich biodostępności to 25-50% w zależności od rodzaju jedzenia. Świeże, liściaste warzywa przechowywane w temperaturze pokojowej mogą utracić nawet do 70% ich aktywności folianowej w ciągu trzech dni a proces gotowania w wodzie podnosi ten wynik do 95%.

Ludzie nie są w stanie syntezować folianu, a ponieważ jest on rozpuszczalny w wodzie, organizm może magazynować go w ograniczonym stopniu. Z tego powodu, folian stanowi wymóg dietetyczny i musi być uwzględniony w diecie.

• APOLLO'S HEGEMONY+ 5-MTHF 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Niedobór folianu - objawy

Niedobór folianu stanowi jeden z najbardziej powszechnych niedoborów odżywczych i może wystąpić wtedy, gdy jego pobór z dietą jest niewystarczający, kiedy zwiększone zapotrzebowanie nie idzie w parze ze zwiększonym spożyciem (szczególne stany fizjologiczne takie jak ciąża, laktacja, wzrost dziecka), kiedy występuje zmienione wchłanianie/wydalanie (lub utrata) oraz gdy metabolizm lub spożycie leków zakłóca zdolność organizmu do wykorzystania folianu.

Wiele czynników może doprowadzić do deficytów folianu. Nie są to tylko problemy z wchłanianiem enzymów, patologie układu trawiennego czy choroby wątroby, ale także stany związane z wysokim współczynnikiem rotacji komórek, takich jak szybki wzrost tkanek (niemowlaki, dzieci i nastolatkowie), a także ciąża i laktacja.

W ciężkich przypadkach, niedobory mogą spowodować wiele klinicznych nieprawidłowości, takich jak anemia makrocytowa, choroby układu sercowo-naczyniowego, wady cewy nerwowej i nowotworzenie. Niedobór folianu jest związany z podwyższonym poziomem homocysteiny, chorobami naczyniowo-mózgowymi i neurologicznymi oraz zaburzeniami nastroju.

Wiele zalet koenzymów folianowych

Koenzymy folianowe są odpowiedzialne za poniższe korzyści i funkcje metaboliczne:

1) Tworzenie puryn i pirymidyn, które z kolei są potrzebne do syntezy kwasów nukleinowych DNA i RNA. Jest to szczególnie ważne podczas rozwoju płodu w pierwszym trymestrze, aby zapobiec wadom wrodzonym, takim jak wada cewy nerwowej.

2) Tworzenie hemu, białka zawierającego żelazo w hemoglobinie.

3) Przekształcanie trzywęglowego aminokwasu seryny z dwuwęglowego aminokwasu glicyny.

4) Tworzenie aminokwasu tyrozyny z fenyloalaniny i kwasu glutaminowego z histydyny.

5) Tworzenie aminokwasu metioniny z homocysteiny (witamina B12 jako metylokobalamina jest również potrzebna do tej konwersji). Podniesiony poziom homocysteiny jest powiązany z całym szeregiem zaburzeń zdrowotnych, takich jak miażdżyca, osteoporoza, choroba Alzheimera czy depresja. W rekonwersji homocysteiny do metioniny, organizm używa metioniny aby stworzyć ważny aminokwas, s-adenozylometioninę (SAMe), która znana jest z pomocnych właściwości przy leczeniu depresji.

6) Synteza choliny z etanoloaminy.

7) Tworzenie się i dojrzewanie czerwonych i białych krwinek.

8) Konwersja nikotynamidu to N’- metylonikotynamidu.

Wiele leków znanych jest z hamowania zdolności organizmu do wykorzystywania folianu, a są to:

1) aspiryna,

2) leki obniżające cholesterol,

3) doustna antykoncepcja,

4) leki alkalizujące

5) metotreksat stosowany w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów.

Kiedy zażywamy te leki (i wiele innych), zaleca się suplementację folianu, najlepiej 5-MTHF i kwasu folinowego, w dawce 800 mcg na dzień.

Przy zażywaniu folianu, zaleca się również suplementację odpowiednich dawek witaminy B12 w formie metylokobalaminy.

Formy folianu

Rysunek (1.1) poniżej pokazuje ogólny zarys tego jak trzy formy folianu, o których będzie mowa są metabolizowane w komórkach. Zasadniczo diagram pokazuje, że istnieją dwa główne zastosowania folianu w organizmie 1) związane z reakcją metylacji i 2) związane z biosyntezą nukleotydów, np. produkcją DNA i RNA.

Dolna lewa część diagramu pokazuje, że 5-MTHF może bezpośrednio dotrzeć do komórki i być wykorzystany w reakcjach metylacji, takich jak przekształcenie homocysteiny do metioniny. W prawej dolnej części pokazane zostało, że 5-formylotetrahydrofolian (kwas folinowy) może bezpośrednio przedostać się do komórki i zostać wykorzystany do biosyntezy nukleotydów po kilku przekształceniach enzymatycznych.

Górna część diagramu pokazuje, że kwas foliowy może przedostać się do komórki, ale musi przejść przez szereg enzymatycznych konwersji, aby osiągnąć to, co osiągają 5-MTHF i kwas folinowy. W ramce w dolnej środkowej części diagramu pokazano, gdzie deficyt enzymu MTHFR (spójrz na linię nr 5) może zablokować metabolizm kwasu foliowego.

Diagram pokazuje, że wszystkie ważne reakcje mogą być dokonane przez 5-MTHF lub kwas folinowy, ponieważ mogą one zostać wzajemnie przekształcone przez serię enzymatycznych reakcji. Jedno z ważnych badań wskazało, że, przynajmniej w niektórych przypadkach, niedobór enzymu MTHFR nie utrudnia konwersji kwasu folinowego do 5-MTHF.

1.1. Diagram przedstawiający metabolizm folianu z „Vitamin Analysis for the Health & Food Sciences”  Ronald R. Eitenmiller i W.O. Lander, Jr.

KWAS FOLIOWY: W momencie wyizolowania i narażenia na powietrze, naturalne foliany zawarte w jedzeniu stają się niestabilne i rozkładają się i zwykle nie są już użyteczne. Jednak, niewielka ilość naturalnego folianu może zostać przekształcona poprzez utlenianie (naturalny proces) w kwas foliowy, dużo bardziej stabilną formę, z bardzo długim okresem trwałości.

Ponieważ komórki ludzkie i zwierzęce nie mogą same wykorzystać cząsteczki kwasu foliowego w ramach ich normalnych procesów metabolicznych, komórki ludzkie (głównie komórki wątrobowe) mogą przekształcić kwas foliowy z powrotem w wiele metabolicznie użytecznych form folianu. To dlatego kwas foliowy – pomimo tego że nie występuje w jedzeniu – może zdziałać tyle dobrego. Najlepiej znanym przykładem jest zapobieganie wadom wrodzonym płodu, takim jak rozszczep kręgosłupa, rozszczep wargi i podniebienia.

Wraz z wiekiem natomiast, nasze organizmy coraz wolniej przekształcają kwas foliowy w pożytecznie metabolizowane foliany. Prawdopodobnie dlatego naukowcy odkrywają, że kwas foliowy (nie folian) jest związany ze spadkiem możliwości kognitywnych u starszych ludzi. Niektóre badania ukazały znacznie podwyższone poziomy niemetabolizowanego (i zatem nieużytecznego) kwasu foliowego nagromadzonego w krwiobiegu u starszych osób suplementujących go.

W dodatku do gorszego metabolizmu kwasu foliowego z wiekiem, istnieje znaczna liczba (aż 45 procent lub więcej w niektórych środowiskach) wad genetycznych u ludzi związanych z metabolizmem folianu (niedobór MTHFR), co utrudnia, a w pewnych warunkach uniemożliwia osobom cierpiącym z powodu tych wad zrobić metaboliczny użytek z kwasu foliowego.

Najwyższy czas, aby suplementy z kwasem foliowym stały się częścią historii, a wykorzystywane były w suplementach jedynie formy naturalnie występującego folianu. Mimo że moja firma produkuje płynną formę suplementów z kwasem foliowym, która była szczególnie użyteczna dla niektórych kobiet w ciąży, które miały problemy z dziąsłami, wprowadzamy też formę koenzymu Kwasu Folinowego do suplementów już od ponad 10 lat, a niedawno wprowadziliśmy metabolicznie aktywną formę L-5-MTHF.

Niewielka ilość kwasu foliowego (100-200 mcg, ilość znajdująca się obecnie w wielu multiwitaminowych preparatach) raczej nie będzie stanowiła problemu dla większości ludzi. Jednakże, większa dawka zażywana codziennie przez wiele lat może podnieść długoterminowe ryzyko raka odbytnicy, spadku funkcji kognitywnych lub innych objawów związanych z podniesionym poziomem homocysteiny. Jeśli większe ilości są nieuniknione (na przykład dopóki prenatalne witaminy nie przestawią się z kwasu foliowego na folian), zażywanie dodatkowego folianu w formie 5-MTHF i Kwasu Folinowego najprawdopodobniej zrównoważy kwas foliowy wciąż obecny w multiwitaminach. W związku z tym, w ciągu ostatnich pięciu lat wyeliminowałem kwas foliowy ze wszystkich multiwitamin i kompleksów witamin B, które mam dostępne.

KWAS FOLINOWY: Również znany jako 5-formylotetrahydrofolian, jest jedną z aktywnych form w grupie witamin znanych jako foliany. W przeciwieństwie do kwasu foliowego, syntetycznej formy folianu, kwas folinowy jest jedną z form folianu naturalnie występującą w jedzeniu. W naszym organizmie, kwas folinowy może być przekształcony w każdą inną aktywną formę folianu.

W porównaniu do kwasu foliowego, kwas folinowy jest drogi i kosztuje około 100 razy więcej. Jednakże, biorąc pod uwagę fakt, że nasz organizm potrzebuje bardzo małych dawek (mniej niż 1 mg), możemy zakupić dwumiesięczny zapas kwasu folinowego za mniej niż 30 zł.

Kwas folinowy jest dostępny w formie suplementu już od ponad 10 lat i jest najczęściej wybieranym produktem zastępującym kwas foliowy.

5-MTHF: Znany również jako L-5-metylotetrahydrofolian, do niedawna był bardzo trudny do zdobycia. Pewna włoska firma stworzyła opatentowaną dostępną formę (Quatrefolic®), która jest połączona z wegeteriańską glukozaminą. Taka forma jest szczególnie stabilna i biodostępna.

5-MTHF kosztuje około 400 razy więcej niż kwas foliowy, ale ponieważ nasz organizm potrzebuje mniej niż jeden miligram (1 mg) dziennie, można zakupić dwumiesięczny zapas za około $20.

5-MTHF jest obecnie łatwo dostępny na rynku, a więc można zakupić za rozsądną cenę obie formy folianu.

Niepokój, ból głowy i problemy naczyniowe przy stosowaniu folianu

Jak zauważyliśmy, znaczenie naturalnych form koenzymów folianu jest podkreślane przez wielu ludzi, którzy nie mogę konwertować kwasu foliowego do folianu użytecznego dla organizmu, ponieważ brak im enzymów potrzebnych do takiej konwersji z powodu genetyki, wieku czy wadliwego metabolizmu.

Ponad połowa ludzkości (w niektórych populacjach) mająca funkcjonalną odmianę (czyli mutację) genu MTHFR, powodującą niedobór MTHFR nie jest w stanie przekształcić kwasu foliowego do form folianu, takich jak 5-MTHF, które są wykorzystywane przez komórki. To nie tylko znaczy, że ich organizmy mają problemy z przetwarzaniem witamin z grupy B, ale również że cierpią oni z powodu znacznych niedoborów (jak również podwyższonego poziomu folianu we krwi).

Niedobory folianu mogą doprowadzić do lęków i ataków paniki. Dodatkowo, mogą one pociągać za sobą inne zakłócenia nastroju, poronienia i problemy naczyniowe. Pamiętajmy że podwyższony poziom homocysteiny jest związany z niedoborem folianu.

Inny zakres badań wskazuje, że 20% osób, którzy mają gen MTHFR doświadczają migrenowych bóli głowy.

Skuteczność naturalnych folianów w leczeniu migreny u osób cierpiących na niedobór MTHFR staje się coraz bardziej znana. Jest nawet wykład TEDx wygłoszony przez Prof. Lyn Griffiths z Centrum Zdrowia Griffith w Australii, ukazujący jej pracę nad niedoborem MTHFR i migreną (https://www.youtube.com/watch?v=BOgbmF0jYd4). Ten aspekt jej pracy jest zaznaczony na końcu wykładu.

Zażywanie naturalnych folianów w celu pomocy osobom cierpiącym na migrenowe bóle głowy jest bardzo obiecującym polem badań.

Podsumowanie

Kwas foliowy to nie to samo co folian. Kwas foliowy może wywołać problemy u osób, którym brak enzymów niezbędnych do konwersji tego kwasu do użytecznych form. Kwas foliowy może również nagromadzić się w organizmie w potencjalnie toksyczny sposób.

Suplementacja zawierająca naturalnie występujące koenzymy folianowe, takie jak 5-MTHF i kwas folinowy jest bardzo sensowna biorąc pod uwagę nasze rozumowanie tego, jak organizm wykorzystuje foliany.

ZABURZENIA METYLACJI