Rola diety w dnie moczanowej i hiperurykemii 

Dna moczanowa, znana również jako podagra, a także artretyzm jest chorobą ogólnoustrojową, która wynika z osadzania się w tkankach organizmu kryształów moczanu monosodowego, powstałych na skutek zwiększonego poziomu kwasu moczowego w surowicy krwi, co jest określane w fachowej literaturze terminem hiperurykemia. Częstość występowania dny moczanowej wynosi 1 – 4 % w ogólnej populacji, przy czym w krajach zachodnich występuje u 3 – 6 % mężczyzn i u 1 – 2 % kobiet.

Schorzenie to dotyka 2 - 6 razy częściej mężczyzn, aniżeli kobiet ze względu na fakt, iż charakteryzują się oni z reguły wyższym stężeniem kwasu moczowego w surowicy krwi w stosunku do płci pięknej, niemniej jednak jego poziom istotnie wzrasta u kobiet po okresie menopauzy, co wyjaśnia, dlaczego dna moczanowa jest zwykle chorobą mężczyzn w wieku średnim i starszym oraz kobiet po przejściu klimakterium. Niewątpliwie, powszechność występowania dny moczanowej na świecie wzrasta stopniowo z powodu błędnych nawyków żywieniowych społeczeństwa, takich jak chociażby rosnące spożycie żywności typu fast food oraz innych pokarmów o wysokim stopniu przetworzenia, a także w wyniku braku lub niskiej aktywności fizycznej i zwiększonej w związku z tym częstości występowania otyłości, jak również zespołu metabolicznego.

Konsumpcja pokarmów bogatych w puryny, takich jak na przykład poddana procesowi smażenia wysoce przetworzona żywność, w szczególności pochodzenia zwierzęcego i owoców morza jest kluczowym elementem zwiększania prekursorów kwasu moczowego. Podczas gdy pokarmy pochodzenia roślinnego naturalnie zawierające stosunkowo wysokie ilości związków purynowych, takie jak choćby fasola, soczewica, soja, ciecierzyca, groch, brokuły, szpinak, grzyby oraz niektóre owoce nie są związane ze zwiększaniem ryzyka hiperurykemii i dny moczanowej, dlatego można je bezpiecznie stosować w diecie pacjentów, jeśli nie występują inne przeciwwskazania do ich włączenia. Ponadto, wysokie spożycie warzyw i owoców bogatych w witaminę C (niekoniecznie owoców cytrusowych), orzechów, pełnoziarnistych produktów zbożowych (również niepodgrzewanych), chudego mleka i produktów mlecznych, jaj oraz tłuszczów roślinnych, takich jak oliwa z oliwek extra virgin, olej słonecznikowy, olej sojowy, czy margaryny miękkie były związane ze zmniejszonym ryzykiem hiperurykemii i wystąpienia podagry.

• OLIMP Żurawina Uro-Complex 15 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• MZ-STORE Vitamin C + Rose Extract Tabs 200 tab.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• SKOCZYLAS Urofemina 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Wykazano, że witamina C skutecznie zwiększa wydalanie kwasu moczowego przez nerki, dzięki czemu może być stosowana w celu wspomagania leczenia dny moczanowej. Odnotowano z kolei, że największy wpływ na wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi posiadają takie produkty żywnościowe jak wołowina, wieprzowina, baranina, drób, owoce morza, hamburgery, przetwory ziemniaczane w postaci chipsów i frytek, jak również przyprawy, cukry dodane, napoje alkoholowe (piwo, mocne trunki, wino) oraz słodzone napoje typu cola. Warto podkreślić, że alkohol jest dobrze znanym czynnikiem ryzyka zwiększonego stężenia kwasu moczowego we krwi i tym samym dny moczanowej, które w dodatku zależy od rodzaju spożywanego napoju alkoholowego. Dowiedziono, że konsumpcja piwa przyczynia się w największym stopniu do zwiększenia ryzyka dny moczanowej, podczas gdy najmniejsze ryzyko wśród napojów alkoholowych dotyczyło wina.

Reasumując niniejszy artykuł, pomimo, iż wciąż relatywnie często można spotkać z zaleceniami dedykowanymi pacjentom z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego we krwi i dną moczanową, które sugerują całkowite wyeliminowanie na czas leczenia, bądź wyraźne ograniczenie spożycia produktów roślinnych naturalnie bogatych w puryny, tj. nasion roślin strączkowych, zielonych warzyw, niektórych gatunków owoców, grzybów, a także kawy to jednak takie postępowanie nie znajduje poparcia w dowodach naukowych i co za tym idzie wydaje się być nieskuteczne.

Efektywna interwencja dietetyczna w przypadku chorych powinna opierać się przede wszystkim na wyraźnej redukcji spożycia czerwonego mięsa, owoców morza, alkoholu oraz żywności o wysokim stopniu przetworzenia, zwłaszcza typu fast food i słodkich napojów bogatych w cukry proste, które istotnie zwiększają ryzyko hiperurykemii i dny moczanowej. Ponadto, należy zwrócić szczególną uwagę na właściwą ilość wypijanych płynów w ciągu dnia, odpowiednią podaż witaminy C pochodzącej z warzyw oraz owoców, a także koncentrowanie się głównej mierze wokół źródeł białka pozyskiwanego z mleka i jego przetworów, jaj oraz nasion roślin strączkowych, przy jednoczesnym ograniczeniu do maksymalnie jednej małej porcji w ciągu dnia drobiu oraz 2-3 niewielkich porcji w ciągu tygodnia świeżych ryb. Warto także podkreślić, że wyniki niedawno opublikowanych badań podważają powszechne przekonanie, że hiperurykemia jest głównie spowodowana błędnymi nawykami żywieniowymi i sugerują, że predyspozycje genetyczne mają znacznie większy udział w przypadku występowania podwyższonego stężenia kwasu moczowego we krwi w populacji ogólnej, aniżeli czynniki dietetyczne.

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]
1. Ragab G., Elshahaly M., Bardin T.: Gout: An old disease in new perspective - A review. J Adv Res. 2017 Sep;8(5):495-511. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5512152/
2. MacFarlane L.A., Kim S.C.: Gout: a review of nonmodifiable and modifiable risk factors. Rheum Dis Clin North Am. 2014 Nov;40(4):581-604. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4251556/
3. Shiozawa A., Szabo S.M., Bolzani A. i wsp.: Serum Uric Acid and the Risk of Incident and Recurrent Gout: A Systematic Review. J Rheumatol. 2017 Mar;44(3):388-396.
4. Li X., Meng X., Timofeeva M. i wsp.: Serum uric acid levels and multiple health outcomes: umbrella review of evidence from observational studies, randomised controlled trials, and Mendelian randomisation studies. BMJ. 2017 Jun 7;357:j2376. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5461476/
5. Major T.J., Topless R.K., Dalbeth N. i wsp.: Evaluation of the diet wide contribution to serum urate levels: meta-analysis of population based cohorts. BMJ. 2018 Oct 10;363:k3951. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6174725/
6. Li R., Yu K., Li C.: Dietary factors and risk of gout and hyperuricemia: a meta-analysis and systematic review. Asia Pac J Clin Nutr. 2018;27(6):1344-1356. http://apjcn.nhri.org.tw/server/APJCN/27/6/1344.pdf
7. Jamnik J., Rehman S., Blanco Mejia S. i wsp.: Fructose intake and risk of gout and hyperuricemia: a systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies. BMJ Open. 2016 Oct 3;6(10):e013191. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5073537/
8. Zgaga L., Theodoratou E., Kyle J. i wsp.: The association of dietary intake of purine-rich vegetables, sugar-sweetened beverages and dairy with plasma urate, in a cross-sectional study. PLoS One. 2012;7(6):e38123. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3368949/
9. Kaneko K., Aoyagi Y., Fukuuchi T. i wsp.: Total purine and purine base content of common foodstuffs for facilitating nutritional therapy for gout and hyperuricemia. Biol Pharm Bull. 2014;37(5):709-21. https://www.jstage.jst.go.jp/article/bpb/37/5/37_b13-00967/_pdf/-char/en [/bg_collapse]