Probiotyki w ciąży i podczas karmienia piersią 

Ciąża jest jest bardzo ważnym okresem w życiu kobiety. Zachodzą wtedy szybkie zmiany fizjologiczne w organizmie matki. Zmiany te, następujące już w pierwszych tygodniach ciąży, umożliwiają matce zaspokojenie potrzeb rosnącego płodu oraz rozwoju łożyska. Zalecenia dotyczące żywienia podczas ciąży koncentrują się na zapewnieniu odpowiedniej kaloryczności diety, dostarczeniu makroskładników, witamin i składników mineralnych w odpowiednich proporcjach, a także unikaniu substancji, które mogłyby mieć szkodliwy wpływ na rozwijający się płód.

Organizm człowieka stanowi duże siedlisko dla różnorodnej mikroflory, a  przewód pokarmowy jest układem najliczniej skolonizowanym. Przewód pokarmowy człowieka zasiedlają mikroorganizmy, które tworzą kompleksowy i współdziałający ekosystem. To w nim zachodzi wiele różnorakich procesów biologicznych, który ma wpływ między innymi na zachowanie zdrowia lub pojawienie się choroby, co jest bardzo istotne w przypadku kobiet ciężarnych i karmiących.

W jelitach i pochwie znajdują się bakterie ochronne (głównie Lactobacillus i Bifidobacterium), immunostymulujące (niepatogenne szczepy E. Coli i Enterococcus), a także te, które wpływają na stan ślazówki jelit (np. Accermancia muciniphila, Faecalibacterium prausnitzii).

Produktami, które w znaczący sposób mogą usprawnić działanie przewodu pokarmowego kobiety ciężarnej i karmiącej są probiotyki i prebiotyki. Probiotyki powszechnie znane są, jako „żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach, wywierają korzystny efekt zdrowotny u gospodarza”. Aby szczep mógł być uznany za probiotyczny, musi wykazywać szereg udokumentowanych klinicznie korzyści zdrowotnych. Każdy szczep bakterii posiada określone właściwości probiotyczne.

Udokumentowano, że szczepy probiotyczne przywracają naturalny i właściwie funkcjonujący skład mikroflory przewodu pokarmowego, poprzez współzawodnictwo o substancje odżywcze i miejsca receptorowe z mikroorganizmami patogennymi. Probiotyki dla kobiet w ciąży mają korzystne działanie na zdrowie również poprzez zwiększenie odporności organizmu. Nazywamy to immunomodulacją. Indywidualne dobranie probiotyków zwiększa skuteczność probiotykoterapii.

Wiele ciężarnych kobiet zmaga się z problemami jelitowymi, jak zaparcia, wzdęcia, czy refluks. Dobrze dobrane probiotyki mogą być stosowane zarówno jako środek profilaktyczny oraz wspomagający pracę przewodu pokarmowego, w tym leczenia IBS. Pacjentki z zaparciową formą IBS po kilku dniach przyjmowania probiotyków ze szczepem Lactobacillus plantarum 299v deklarowały zmniejszenie dyskomfortu i bólów w nadbrzuszu. Preparaty probiotyczne zawierające szczepy Lactobacillus plantarum i Bifidobacterium lactis korzystnie wpływają na perystaltykę jelit, liczbę wypróżnień i konsystencję stolca u ciężarnych.

• SWANSON Epic Pro 30 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• ALINESS Saccharomyces Boulardii 5 mld. 30 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• JARROW Saccharomyces Boulardii + MOS 180 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Kobieta w ciąży narażona jest na częstsze infekcje dróg rodnych i moczowych. Wpływ na to ma zmniejszenie liczny bakterii fermentacji mlekowej i zmiana pH środowiska pochwy na bardziej zasadowe. Suplementacja probiotykami kwasu mlekowego podczas całej ciąży pozwoli na przywrócenie prawidłowego pH pochwy kobiety ciężarnej.

Podwyższony poziom cukru we krwi u kobiety ciężarnej, czyli tzw. cukrzyca ciężarnych,  może być przyczyną rozwoju cukrzycy typu II u tych kobiet, natomiast w przyszłości może prowadzić do zachorowania na otyłość oraz cukrzycę u ich dzieci.  Odpowiednio dobrana probiotykoterapia kobiety ciężarnej może zmniejszyć ryzyko zachorowania na cukrzycę nawet o kilkadziesiąt procent.

Probiotykoterapia może mieć także potencjalny wpływ na zmniejszenie powstawania zaburzeń nastroju. Udowodniono, że zburzenia nastroju współistnieją z chorobami zapalnymi jelit, a suplementacja korzystnych szczepów bakterii z rodziny Lactobacillus w trakcie trwania ciąży może wpływać na obniżenie stężeń cytokin prozapalnych. Może to mieć istotne znaczenie w przypadku występowania depresji poporodowych u kobiet.

Warto pamiętać, że kolonizacja przewodu pokarmowego człowieka zachodzi już w życiu płodowym, najintensywniej w trzecim trymestrze ciąży. Sposób porodu, sposób karmienia, czy prawidłowa kolonizacja bakterii obecnych na skórze matki mają wpływ na dalszy przebieg kolonizacji przewodu pokarmowego i skóry noworodka. Istotną rolę odgrywają tu poród naturalny i karmienie piersią przez matkę, które pozwalają na kolonizację szczepów stanowiących prawidłową florę bakteryjną u nowo narodzonego dziecka. Różnice między florą bakteryjną osób urodzonych siłami natury a florą bakteryjną osób urodzonych poprzez cięcie cesarskie mogą się utrzymywać przez wiele lat, nawet w wieku dorosłym.

W przypadku zaburzeń w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego matki może dochodzić do dysbiozy jelitowej również u dziecka. Dysbiozą nazywamy gwałtowne zmiany w składzie mikrobiomu, które prowadzą do zaburzeń i chorób. Wpływ na nią mają różnorodne czynniki, między innymi infekcje, częste antybiotykoterapie, stres, czy nieprawidłowa wysoko przetworzona dieta. U kobiet ciężarnych oraz karmiących bardzo istotne jest zachowanie homeostazy przewodu pokarmowego, by zapewnić najlepsze warunki dla rozwijającego się dziecka.

Jak wybrać dobry probiotyk?

Kluczowe znaczenie w prawidłowym zasiedlaniu przewodu pokarmowego mają szczepy bakteryjne Bifidobacterium i Lactobacillus, które podawane profilaktycznie w trakcie całej ciąży i po porodzie mają korzystny biologiczny wpływ na ustalenie się prawidłowego składu mikrobioty u dziecka, co zapobiega rozwojowi zakażeń oraz alergii. Wczesny kontakt z probiotykami w okresie ciąży korzystnie wpływa na zdrowie dziecka oraz zmniejsza ryzyko chorób w późniejszym okresie życia.

Badania potwierdzają pozytywny wpływ profilaktycznego podawania probiotyków w trzecim trymestrze ciąży na ograniczenie występowania wyprysku alergicznego oraz atopowego zapalenia skóry u noworodków i niemowląt. Wykazano, że podawanie Lactobacillus rhamnosus na około cztery tygodnie przed porodem, istotnie obniżyło częstość zmian atopowych u dzieci oraz poprawiło skład mikrobioty jelitowej.

Zastosowanie probiotyków L. salivarius, L. paracasei, B. animalis i B. bifidum u ciężarnych od 36 tygodnia ciąży oraz podawanie jej niemowlętom przez sześć miesięcy po porodzie zmniejszyło występowanie reakcji na alergeny pokarmowe.  W innym badaniu wykazano, że podawanie ciężarnej kombinacji B. lactis i L. rhamnosus od pierwszego trymestru ciąży oraz stosowanie jej u dziecka do czasu wyłącznego karmienia piersią zmniejszyło występowanie objawów atopii u dzieci, obciążonych tym ryzykiem. Zastosowanie probiotyków w ciąży ograniczało występowanie cukrzycy ciążowej, a także zmniejszało ryzyko nadwagi u w pierwszych sześciu miesiącach  po porodzie u kobiet oraz u ich dzieci w pierwszych czterech latach życia.

Prebiotyki to swoista pożywka dla bakterii probiotycznych. Do naturalnych substancji prebiotycznych należą między innymi korzeń mniszka, kłącze perzu, czy cykoria, zawierające kapilen o silnych właściwościach bakteriostatycznych. Cykoria jest także źródłem inuliny. Inulina to naturalny prebiotyk, który stymuluje wzrost korzystnej mikroflory jelit, poprawiając tym samym odporność organizmu. Pozytywne działanie wykazuje także pokrzywa i nasiona babki płesznik. Liść jeżyny fałdowanej, czy owoce czarnej jagody to surowce zawierające garbniki katechinowe, posiadają one właściwości przeciwzapalne względem skóry i błon śluzowych, polecane są także w przypadku częstych biegunek. Utrzymaniu prawidłowej flory jelitowej sprzyjają również napary ziołowe, takie jak zielona herbata, napar z lipy, czarnego bzu, dzikiej róży, czy brzozy.

Jednym ze związków pozytywnie wpływających na bakteryjne kształtowanie homeostazy jelitowej jest także kwas masłowy. Kwas masłowy jest produktem bakteryjnej fermentacji cukrów. Hamuje on nadmierny rozrost bakterii oraz ogranicza ich kontakt z nabłonkiem jelitowym i minimalizuje ryzyko stanu zapalnego. Należy pamiętać, że każda suplementacja kobiety ciężarnej i karmiącej powinna być skonsultowana z lekarzem, dietetykiem lub farmaceutą.

• ALINESS Maślan Sodu 550mg 100 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• APOLLO'S HEGEMONY Sodium Butyrate 120 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Przeczytaj więcej o maślanie sodu. 

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]

1. Wolkowicz T., Januszkiewicz A., Szych J. Gut microbiome and its dysbiosis as an important factor influencing the human health condition MED. DOŚW. MIKROBIOL., 2014, 66: 223 - 235
2. Binek M. Mikrobiom człowieka- zdrowie i choroba POST. MIKROBIOL., 2012, 51, 1, 27–36
3. Rakowska M., Lichosik M., Kacik J., Kalicki B. The impact of the microbiota on human health Pediatr Med Rodz 2016, 12 (4), p. 404–412
4. Nowak A., Śliżewska K., Libudzisz Z. Probiotyki- historia i mechanizmy działania ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 4 (71), 5 – 19
5. Liczko T. Zioła i dieta jako prebiotyki https://www.centrumfitoterapii.pl/aktualnosci/naturalne-prebiotyki/ (dostęp 18.04.2019)
6. Wawrzyniak A., Hamułka J. Spożycie witamin i składników mineralnych z suplementami diety u kobiet karmiących piersią. Probl. Hig. Epidemiol. 2013; 94: 897−90
7. Grzelak T., Suliga K., Sperling M., Pelczyńska M., Czyżewska K. Ocena stosowania suplementów diety wśród kobiet ciężarnych lub planujących ciążę F. Zab. Metabo. 2016, tom 7, nr 1, 8–15
8. Kukkonen K, Savilahti E, Haahtela T i wsp. Probiotics and prebiotic galacto-oligosaccharides in the prevention of allergic diseases: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial.. J Allergy Clin Immunol 2007119(1):192–198 [doi: 10.1016/j.jaci.2006.09.009]
9. Kalliomäki M, Salminen S, Arvilommi H, i wsp. Probiotics in primary prevention of atopic disease a randomized placebo controlled trial. Lancet 2001;357(9262):1076-1079 [doi: 10.1016/S0140- 6736(00)04259-8]
10. Rautava S, Luoto R, Salminen S, Isolauri E. Microbial contact during pregnancy, intestinal colonization and human disease. Nat Rev Gastroenterol Hepatol 2012;9(10):565–576 [doi: 10.1038/nrgastro.2012.144]
11. Soh SE, Aw M, Gerez I i wsp. Probiotic supplementation in the first 6 months of life in at risk Asian infants-effects on eczema and atopic sensitization at the age of 1 year. Clin Exp Allergy 2009;39(4):571–578 [doi: 10.1111/j.1365-2222.2008.03133.x]
12. Huurre A, Laitinen K, Rautava S i wsp. Impact of maternal atopy and probiotic supplementation during pregnancy on infant sensitization: a double-blind placebo-controlled study. Clin Exp Allergy 2008;38(8):1342–1348 [doi: 10.1111/j.1365-2222.2008.03008.x]
13. Ilmonen J, Isolauri E, Poussa T, Laitinen K. Impact of dietary counselling and probiotic intervention on maternal anthropometric measurements during and after pregnancy: a randomized placebo-controlled trial. Clin Nutr 20110(2):156–164 [doi: 10.1016/j. clnu.2010.09.009]
14. Meleine M, Matricon J. Gender-related differences in irritable bowel syndrome: potential mechanisms of sex hormones. World J Gastroenterol. 2014;20:6725-6743.

14. Mulak A, Tache Y. Sex difference in irritable bowel syndrome: do gonadal hormones play a role? Gastoenterol Pol. 2010;17:89-97.
15. Niedzielin K, Kordecki H, Birkenfeld B. A controlled, double-blind, randomized study on the efficacy of Lactobacillus plantarum 299V in patients with irritable bowel syndrome. Eur J Gastroenterol Hepatol. 2001;13(10):1143-7.
16. Dimidi E, Christodoulides S, Fragkos KC, Scott SM, Whelan K. The effect of probiotics on functional constipation in adults: a systematic review and meta-anlysis of randomized controlled trials. Am J Clin Nutr. 2014;100(4):1075-84.
17. Reid G, Bruce AW, Fraser N, Heinemann C, Owen J, Henning B. Oral probiotics can resolve urogenital infections. FEMS Immunol Med Microbiol. 2001;30(1):49-52.
18. Kim JM, Park YJ. Probiotics in the Prevention and Treatment of Postmenopausal Vaginal Infections: Review Article.J Menopausal Med. 2017 Dec;23(3):139-145
19. Rudzki, L., Szulc, A. Wpływ jelitowej flory bakteryjnej na ośrodkowy układ nerwowy i jej potencjalne znaczenie w leczeniu zaburzeń psychicznych. Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii(2013) , 2, 69–77 [/bg_collapse]