Mity dotyczące konsumpcji kawy – część II 

W pierwszej części artykułu zostały poruszone kwestie dotyczące związku kawy z odwodnieniem organizmu oraz zmniejszeniem zasobów składników mineralnych, takich jak wapń oraz magnez. Z kolei w drugiej części tekstu omówiony zostanie wpływ spożycia kawy na układ sercowo-naczyniowy, w tym przede wszystkim na ryzyko nadciśnienia tętniczego oraz zawału serca, a także na przebieg ciąży i okres karmienia piersią.

Mit 3: Kawa powoduje nadciśnienie
Związek między regularnym piciem kawy a ryzykiem nadciśnienia tętniczego jest wciąż przedmiotem licznych toczonych współcześnie dyskusji wśród osób zainteresowanych tematyką zdrowego stylu życia. Wyniki wielu przeprowadzonych dotychczas badań naukowych w tej materii niemal jednoznacznie wskazują, że umiarkowane spożycie kawy nie wiąże się z wyższym ryzykiem nadciśnienia tętniczego w populacji ogólnej i w rzeczywistości konsumpcja kawy jest odwrotnie proporcjonalna do ryzyka nadciśnienia tętniczego na ogół w zależności od dawki. Oznacza to, że względne ryzyko nadciśnienia tętniczego zmniejsza się przeciętnie o 2 % przy każdym wzroście spożycia kawy o jeden kubek na dzień. W metaanalizie opublikowanej w ubiegłym roku, w której wzięto pod uwagę cztery badania o łącznej liczbie uczestników wynoszącej blisko 200 tysięcy, z czego około 20 % z nich stanowiły osoby ze zdiagnozowanym nadciśnieniem tętniczym, stwierdzono istotny ochronny wpływ konsumpcji kawy na układ sercowo-naczyniowy (zwłaszcza ryzyko nadciśnienia), począwszy od spożycia trzech filiżanek kawy dziennie. Pacjenci z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym powinni jednak unikać spożywania dużych dawek kofeiny, natomiast u chorych z prawidłowo kontrolowanym nadciśnieniem tętniczym uważa się, że konsumpcja kawy jest prawdopodobnie bezpieczna, choć hipoteza ta wymaga potwierdzenia w kolejnych badaniach.

Mit 4: Kawa może przyczyniać się do zawału serca
Mając na uwadze działanie kofeiny polegające na stymulacji centralnego układu nerwowego, które jest związane z hamowaniem receptorów adenozyny oraz zwiększeniem wydzielania neurotransmiterów takich jak noradrenalina, dopamina czy acetylocholina, alkaloid ten wpływa na pobudzenie organizmu i powoduje m.in. przyspieszenie akcji serca a także rozszerzenie naczyń krwionośnych co może być przez niektórych utożsamiane z nasileniem stresu oraz wzrostem ryzyka zawału serca. Rezultaty przeprowadzonych dotychczas badań w tym zakresie sugerują, że długotrwałe, zwyczajowe picie kawy w ilości od 1 do 5 filiżanek dziennie wiąże się z niższym ryzykiem zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych. Co więcej, zaobserwowano, że u zdrowych osób będących miłośnikami „małej czarnej” w porównaniu do tych nie spożywających kawy w ogóle, wypijanie 3 - 5 filiżanek kawy dziennie zmniejsza o 15 % ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia a większe spożycie nie jest powiązane ze wzrostem ryzyka. Z kolei u chorych po przebytym już incydencie sercowo-naczyniowym, umiarkowane spożywanie kawy również nie zwiększa ryzyka nawrotu choroby, ani tym bardziej ryzyka zgonu z tej przyczyny. Uważa się, że związki fenolowe zawarte w kawie, np. kwas chlorogenowy, osłabiają stres oksydacyjny, a więc działanie reaktywnych form tlenu, co prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi poprzez polepszenie funkcji śródbłonka i zwiększoną biodostępność tlenku azotu w naczyniach krwionośnych.

Mit 5: Kobiety ciężarne i/lub karmiące w żadnym wypadku nie mogą pić kawy
Wiele kobiet ciężarnych i karmiących piersią decyduje się całkowicie wyeliminować rytuał picia kawy ze swojego codziennego stylu życia z obawy przed negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi dla dziecka. Niewątpliwie, spożywanie dużych ilości kofeiny przez kobietę ciężarną zwiększa istotnie ryzyko niskiej masy urodzeniowej noworodka (poniżej 2500 g), dlatego bardzo ważne jest ograniczenie spożycia kawy i innych napojów będących źródłem kofeiny (w tym również herbaty i napojów typu cola), natomiast na ogół nie ma potrzeby całkowicie jej eliminować ze swojego codziennego menu podczas ciąży oraz laktacji. Według stanowiska American College of Obstetricians and Gynecologists konsumpcja 1 – 2 filiżanek kawy dziennie wydaje się być bezpieczna dla zdrowia kobiet ciężarnych i karmiących piersią, jednak zaleca się unikać spożywania większych ilości.

Piśmiennictwo:
1. Poole R., Kennedy O.J., Roderick P. i wsp.: Coffee consumption and health: umbrella review of meta-analyses of multiple health outcomes. BMJ. 2017 Nov 22;359:j5024. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5696634/
2. Grosso G., Godos J., Galvano F. i wsp.: Coffee, Caffeine, and Health Outcomes: An Umbrella Review. Annu Rev Nutr. 2017 Aug 21;37:131-156. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28826374
3. Xie C., Cui L., Zhu J. i wsp.: Coffee consumption and risk of hypertension: a systematic review and dose-response meta-analysis of cohort studies. J Hum Hypertens. 2018 Feb;32(2):83-93.
4. D’Elia L., La Fata E., Galletti F. i wsp. Coffee consumption and risk of hypertension: a dose-response meta-analysis of prospective studies. Eur J Nutr. 2017 Dec 8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29222637
5. Rodríguez-Artalejo F., López-García E.: Coffee Consumption and Cardiovascular Disease: A Condensed Review of Epidemiological Evidence and Mechanisms. J Agric Food Chem. 2018 May 30;66(21):5257-5263.
6. Ding M., Bhupathiraju SN., Satija A. i wsp.: Long-term coffee consumption and risk of cardiovascular disease: a systematic review and a dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Circulation. 2014 Feb 11;129(6):643-59. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3945962/
7. Morgan S., Koren G., Bozzo P.: Is caffeine consumption safe during pregnancy? Can Fam Physician. 2013 Apr;59(4):361-2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3625078/
8. Rhee J., Kim R., Kim Y. i wsp.: Maternal Caffeine Consumption during Pregnancy and Risk of Low Birth Weight: A Dose-Response Meta-Analysis of Observational Studies. PLoS One. 2015 Jul 20;10(7):e0132334. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4507998/