Lęk związany z chorobą przewodu pokarmowego w zespole jelita nadwrażliwego 

Kryteria Rzymskie IV opublikowane trzy lata temu określiły czynnościowe zaburzenia przewodu pokarmowego jako dysfunkcję interakcji jelita – mózg ze względu na fakt, iż symptomy schorzenia są generowane się nie tylko wskutek nieprawidłowej pracy układu trawiennego, lecz są wynikiem złożonego współdziałania takich czynników jak dysbioza jelitowa, zmieniona sygnalizacja osi mózgowo-jelitowej oraz rozregulowanie funkcjonowania centralnego układu nerwowego.

Zespół jelita nadwrażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome, IBS) to z całą pewnością najbardziej rozpowszechnione zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego, dotykające około 10 – 15 % populacji, a jego rozpoznanie wymaga nawracającego bólu brzucha związanego z co najmniej dwoma z trzech następujących kryteriów: wypróżnianie, zmiana częstotliwości wypróżnień i zmiana w konsystencji stolca.

Przeprowadzone dotychczas badania naukowe wskazują, że zjawisko lęku związanego z chorobą przewodu pokarmowego (ang. Gastrointestinal-Specific Anxiety, GSA), czyli obaw przed zagrożeniami fizycznymi, następstwami psychologicznymi i społecznymi dolegliwości ze strony układu trawiennego, wpływa na nasilenie objawów oraz jakość życia u pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego. W fachowej literaturze lęk GSA definiuje się jako odpowiedź poznawczą, afektywną i behawioralną wynikającą ze strachu przed odczuciami ze strony przewodu pokarmowego, objawami żołądkowo-jelitowymi i kontekstem, w którym występują te doznania trzewne i symptomy.

• NOW FOODS 8 Billion Acidophilus & Bifidus 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• LAB ONE No1 Enzymes Shot 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• APOLLO'S HEGEMONY Sodium Butyrate Forte 100 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Na przykład strach przed doznaniami trzewnymi i dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego jest silnie powiązany z sytuacjami obejmującymi wizyty w restauracjach, uczestnictwo w imprezach oraz wizyty po raz pierwszy w miejscach, w których wyposażenie łazienki jest nieznane lub jest ona trudno dostępna. Takie doświadczenia mogą powodować szczególne reakcje poznawcze lub behawioralne u pacjentów z IBS, którzy mogą angażować się w zachowania unikowe, które prowadzą do zwiększenia poziomu odczuwanego lęku specyficznego dla choroby przewodu pokarmowego, zwiększenia czujności i uwagi na doznania trzewne oraz do nadmiernej reakcji na odczucia trzewne o niskim stopniu.

Zaobserwowano, że w porównaniu z osobami zdrowymi pacjenci z IBS charakteryzują się znacznie wyższym poziomem lęku związanego z chorobą przewodu pokarmowego i co więcej, jest on bardziej nasilony w przypadku chorych z cięższymi objawami żołądkowo-jelitowymi, a także u osób na ogół lękliwych, z współwystępującą depresją oraz niskim statusem społeczno-ekonomicznym, jednak niezależnie od podtypu IBS. W ostatnich latach opracowany został tzw. wskaźnik wrażliwości trzewnej (ang. The Visceral Sensitivity Index, VSI), który stanowi użyteczne i wiarygodne narzędzie w celu oceny lęku specyficznego dla choroby przewodu pokarmowego u pacjentów z IBS oraz stopnia wrażliwości narządów wewnętrznych. Wyniki opublikowanych do chwili obecnej prac naukowych wykazały, że zwiększanie się poziomu lęku GSA u osób chorych z zespołem jelita nadwrażliwego jest związane z nasileniem objawów ze strony przewodu pokarmowego, co sugeruje, że lęk GSA jest ważnym punktem końcowym dla interwencji mającej na celu obniżenie jego wysokiego poziomu, a tym samym uzyskanie poprawy jakości życia pacjentów z IBS.

W związku z tym, iż podwyższony poziom lęku związanego z chorobą przewodu pokarmowego wyraźnie wpływa na jakość życia i nasilenie objawów u osób z zespołem jelita nadwrażliwego, to chorzy oprócz leczenia farmakologicznego i zmian w sposobie odżywiania oraz stylu życia, powinni zdecydowanie dążyć za pomocą metod terapeutycznych o potwierdzonej skuteczności do poprawy swoich umiejętności radzenia sobie ze stresem, regulacji emocji i pogłębiania własnej świadomości. Terapia poznawczo-behawioralna jest niewątpliwie dominującym leczeniem psychologicznym pacjentów z IBS, jednak istnieją również badania wspierające inne metody leczenia, takie jak chociażby mindfulness (metoda uważności), ACT (terapia akceptacji i zaangażowania), trening relaksacyjny i hipnoterapia. Na koniec warto podkreślić, że skuteczność interwencji psychologicznej u osób z IBS jest porównywalna z efektywnością leczenia farmakologicznego, dietetycznego, jak również stosowaniem alternatywnych sposobów leczenia.

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]
1. Drossman D.A.: Functional Gastrointestinal Disorders: History, Pathophysiology, Clinical Features and Rome IV. Gastroenterology. 2016 Feb 19. pii: S0016-5085(16)00223-7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27144617/
2. Jerndal P., Ringström G., Agerforz P. i wsp.: Gastrointestinal-specific anxiety: an important factor for severity of GI symptoms and quality of life in IBS. Neurogastroenterol Motil. 2010 Jun;22(6):646-e179. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20367800
3. Craske M.G., Wolitzky-Taylor K.B., Labus J. i wsp.: A cognitive-behavioral treatment for irritable bowel syndrome using interoceptive exposure to visceral sensations. Behav Res Ther. 2011 Jun;49(6-7):413-21. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3100429/
4. Saigo T., Tayama J., Hamaguchi T. i wsp.: Gastrointestinal specific anxiety in irritable bowel syndrome: validation of the Japanese version of the visceral sensitivity index for university students. Biopsychosoc Med. 2014 Mar 21;8(1):10. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3994456/
5. Porcelli P., De Carne M., Leandro G.: The role of alexithymia and gastrointestinal-specific anxiety as predictors of treatment outcome in irritable bowel syndrome. Compr Psychiatry. 2017 Feb;73:127-135.
6. Lee C., Doo E., Choi J.M. i wsp.: The Increased Level of Depression and Anxiety in Irritable Bowel Syndrome Patients Compared with Healthy Controls: Systematic Review and Meta-analysis. J Neurogastroenterol Motil. 2017 Jul 30;23(3):349-362. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5503284/
7. Flik C.E., Bakker L., Laan W. i wsp.: Systematic review: The placebo effect of psychological interventions in the treatment of irritable bowel syndrome. World J Gastroenterol. 2017 Mar 28;23(12):2223-2233. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5374135/
8. Windgassen S., Moss-Morris R., Chilcot J. i wsp.: The journey between brain and gut: A systematic review of psychological mechanisms of treatment effect in irritable bowel syndrome. Br J Health Psychol. 2017 Nov;22(4):701-736. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28573818
9. Sebastián Sánchez B., Gil Roales-Nieto J., Ferreira N.B. i wsp.: New psychological therapies for irritable bowel syndrome: mindfulness, acceptance and commitment therapy (ACT). Rev Esp Enferm Dig. 2017 Sep;109(9):648-657. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28724306 [/bg_collapse]