Jagody goji – superfood czy chwyt marketingowy? 

W ostatnich latach obserwuje się wyraźnie rosnące zainteresowanie suszonymi jagodami goji, które coraz częściej można spotkać na półkach sklepowych w wielu krajach całego świata. Dostępne na rynku jagody goji (Lycium barbarum) zwykle pochodzą z Azji, dokładnie północno-zachodnich regionów Chin i są powszechnie postrzegane jako żywność funkcjonalna, zarówno w licznych krajach azjatyckich, jak również w całej Europie [1].

Jagody goji zostały także wprowadzone do obrotu jako zdrowa żywność w Ameryce Północnej i państwach europejskich, gdzie w dodatku zyskały w ciągu ostatnich kilku lat rosnącą popularność jako tzw. „superfood” ze względu na ich potencjalne właściwości prozdrowotne.

Skład jagód goji

Rozkład makroskładników w świeżych jagodach goji obejmuje 46 % węglowodanów, 16 % błonnika pokarmowego, 13 % białka i 1,5 % tłuszczu [1]. Z kolei, wyraźnie częściej spożywane w naszym kraju suszone jagody goji w 100 g zawierają 349 kcal, na co składa się 77 g węglowodanów, w tym 13 g błonnika pokarmowego i blisko 46 g cukrów, 14 g białka oraz 0,4 g tłuszczu [2]. Ponadto w 100 g suszonych owoców znajduje się również 300 mg sodu, 190 mg wapnia, około 7 mg żelaza, 48 mg witaminy C i 26822 IU witaminy A. Istnieją także badania, które wykazały obecność ryboflawiny, tiaminy, kwasu nikotynowego i składników mineralnych, takich jak miedź, mangan, magnez oraz selen w jagodach goji [1].

Na domiar tego, jagody goji cechują się obecnością substancji o wysokiej aktywności biologicznej do których należą polisacharydy, karotenoidy i związki fenolowe, które to są silnie powiązane z głównymi prozdrowotnymi właściwościami tychże owoców. Jednym z najczęstszych karotenoidów występujących w jagodach goji jest zeaksantyna w postaci dipalmitynianu, która w dojrzewających owocach może osiągnąć zawartość nawet około 77,5 % wszystkich karotenoidów. Oprócz zeoksantyny, frakcje β-karotenu (35,9 μg/g), kryptoksantyny i neoksantyny (72,1 μg/g) są również wykrywane w ekstraktach z jagód goji. Warto również wspomnieć, że w jagodach goji znajdują się liczne związki fenolowe o właściwościach przeciwutleniających, wśród których warto wymienić chociażby: kwas kawowy (3,73 μg/g), kwas kawoilochinowy (0,34 μg/g), kwas chlorogenowy (12,4 μg/g), kwas p-kumarowy (6,06 μg/g), kwercetyna-diglukozyd (66,0 μg/g), rutynozyd 3-O kaempferolu (11,3 μg/g) i rutynę (42,0 μg/g).

Właściwości zdrowotne jagód goji

Niewątpliwie, w ostatnich latach znacząco wzrosło zainteresowanie konsumentów korzyściami zdrowotnymi, wynikającymi ze spożycia różnych owoców jagodowych,  a także ich przetworami w postaci soków, batonów i suplementów diety, zawierających ekstrakty z nich [1, 3]. Ta rosnąca popularność konsumpcji jagód goji wiąże się z bogatą zawartością rozmaitych fitochemikaliów o właściwościach antyoksydacyjnych oraz znaczną koncentracją fitosteroli, błonnika pokarmowego, niezbędnych aminokwasów, jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, pierwiastków śladowych, oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i wodzie. Fachowa literatura wskazuje, że jagody goji są owocami o wysokim potencjale przeciwutleniającym, co pozwala złagodzić stres oksydacyjny oraz zapobiec uszkodzeniom DNA, lipidów i białek, indukowanym przez nadmierną produkcję reaktywnych form tlenu. Ponadto, kolejne profity zdrowotne powiązane z regularnym włączaniem do diety jagód goji i ich przetworów obejmują u ludzi poprawę odporności, sprawności neurologicznej, wspomaganie procesu hemopoezy (wytwarzania i różnicowania się elementów morfotycznych krwi, zachodzącego w układzie krwiotwórczym), wsparcie funkcjonowania narządu wzroku, opóźnianie procesu starzenia się organizmu, a także profilaktykę chorób nowotworowych.

• BEORGANIC Jagody Goji BIO 200g
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Ważna aktywność polisacharydów znajdujących się jagodach goji

Warto podkreślić, że szczególnie istotnym składnikiem jagód goji w aspekcie prozdrowotnym jest kompleks aktywnych polisacharydów (Lycium barbarum polysaccharides, LBP), które jak dowiedziono w wielu badaniach wykazują liczne działania farmakologiczne, w tym immunomodulujące, przeciwstarzeniowe, przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwzmęczeniowe, przeciwnowotworowe, przeciwcukrzycowe, przeciwwirusowe, przeciwosteoporotyczne, hepatoprotekcyjne, kardioprotekcyjne, neuroprotekcyjne, hipolipidemiczne, a także radioprotekcyjne [1, 3, 4]. W systematycznej pracy przeglądowej, opublikowanej w lutym obecnego roku w czasopiśmie BioMed Research International odnotowano, że LBP mają wiele obiecujących zastosowań terapeutycznych w chorobach wątroby, zaburzeniach metabolicznych, zaburzeniach powierzchni oka, dysfunkcjach układu odpornościowego, procesie starzenia się, neuroprotekcji i chorobach nowotworowych [4].

Szerokie spektrum działania owoców Lycium barbarum - co na to badania kliniczne?

Nie ulega wątpliwości, że zwiększenie ilości wydatkowanej energii jest skuteczną strategią zapobiegania nadmiernej masie ciała. Badania na modelach zwierzęcych sugerują, że konsumpcja owoców Lycium barbarum prowadzi do nasilenia ekspresji genów związanych z metabolizmem energetycznym, takich jak UCP-1 (inaczej termogenina, cechuje się zdolnością do rozpraszania energii w postaci ciepła) i PGC1α (koaktywator biorący udział w utrzymaniu homeostazy metabolicznej) oraz aktywności brunatnej tkanki tłuszczowej [1, 2]. W 2011 roku w czasopiśmie Journal of American College of Nutrition ukazały się rezultaty jednego z pierwszych randomizowanych badań klinicznych (badanie pilotażowe) z udziałem bardzo małej grupy 8 zdrowych mężczyzn i kobiet (wyraźne ograniczenie tej próby klinicznej), które pokazują, że konsumpcja 120 ml soku z jagód goji przyczynia się do zwiększenia tempa przemiany materii (znacznie zwiększyło zużycie tlenu 1 i 4 godziny po spożyciu napoju) oraz zmniejszenia obwodu talii ( - 5,5 ± 0,8 cm po 14 dniach) w stosunku do grupy kontrolnej otrzymującej placebo [1].

Z kolei, w lutym obecnego roku w czasopiśmie Journal of Nutrition and Metabolism opublikowano wyniki kolejnego badania randomizowanego, krzyżowego z podwójnie ślepą próbą, w którym udział wzięło tym razem 17 zdrowych mężczyzn z nadwagą [2]. U badanych, wydatek energetyczny i współczynnik oddechowy RQ określono za pomocą metody kalorymetrii pośredniej przed i do 4 godzin po spożyciu posiłku, natomiast próbki krwi w celu oceny stężenia glukozy, triglicerydów i wolnych kwasów tłuszczowych, pobierano przed i po spożyciu posiłków w regularnych odstępach czasu. W niniejszym studium wykazano, iż pojedyncza dawka, wynosząca 25 g suszonych jagód goji nie miała znaczącego wpływu na poposiłkowy wydatek energetyczny, utlenianie substratów energetycznych, a także na stężenie markerów metabolizmu glukozy i lipidów u zdrowych mężczyzn z nadwagą.

Oprócz wspomnianej już przed momentem tegorocznej pracy z udziałem 17 mężczyzn, tylko w jeszcze jednym randomizowanym, kontrolowanym badaniu interwencyjnym postanowiono dotychczas ocenić czy w tym przypadku suplementacja diety kompleksem aktywnych polisacharydów z  jagód goji (LBP) może rzeczywiście zmniejszać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych w wyniku poprawy poposiłkowego stężenia lipidów i glukozy [3]. W trwającym 3 miesiące badaniu wzięło udział 67 pacjentów ze zdiagnozowaną w ostatnich 5 latach cukrzycą typu 2, którzy zostali losowo przydzieleni do dwóch grup: kontrolnej (30 osób, które otrzymywały dwa razy dziennie 1 kapsułkę placebo w postaci 300 mg celulozy mikrokrystalicznej) oraz badawczej (37 osób, którym podawano dwa razy dziennie 1 kapsułkę zawierającą 150 mg LBP i 150 mg celulozy mikrokrystalicznej). Po 3 miesiącach prowadzonego eksperymentu odnotowano, że w grupie suplementującej LBP poposiłkowe steżenie glukozy w surowicy krwi było na ogół znacząco obniżone, natomiast poziom cholesterolu frakcji HDL wyższy w porównaniu do grupy kontrolnej. Ponadto, wykazano bardziej wyraźne właściwości hipoglikemizujące kompleksu aktywnych polisacharydów z jagód goji u pacjentów, którzy nie przyjmowali żadnego leku obniżającego glikemię w porównaniu do pacjentów, którzy je stosowali.

Podsumowując, warto również wspomnieć, że w 2017 roku ukazała się metaanaliza, autorstwa chińskich uczonych, która uwzględniła 7 randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych z łącznym udziałem 548 uczestników, a jej celem było zbadanie wpływu suplementacji L. barbarum na czynniki ryzyka kardiometabolicznego [4]. Stwierdzono w niej, że stosowanie suplementów diety zawierających aktywne substancje naturalnie znajdujące się w jagodach goji (między innymi LBP) może przyczyniać się do znaczącego zmniejszenia stężenia glukozy na czczo oraz nieznacznego obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego i triglicerydów we krwi. Nie odnotowano natomiast korzyści w odniesieniu do masy ciała i ciśnienia tętniczego krwi.

Podsumowanie

Z całą pewnością, jagody goji są owocami, które cechują się wysokim potencjałem antyoksydacyjnym i szerokim spektrum aktywności biologicznej. Pomimo, iż dobrze zaprojektowanych badań klinicznych oceniających wpływ jagód goji i/lub ich przetworów, w tym suplementów diety na szeroko pojęte zdrowie człowieka jest wciąż niewiele, to istnieją wstępne doniesienia, które wskazują na możliwe korzyści zdrowotne wynikające z regularnego włączania ich do diety, zwłaszcza w odniesieniu do poprawy funkcjonowania gospodarki węglowodanowej i lipidowej. Warto również zaznaczyć, że spożywanie jagód goji może wiązać się z wystąpieniem reakcji alergicznej, w tym wstrząsu anafilaktycznego u niektórych osób, natomiast składniki owoców mogą również wchodzić w interakcję z warfaryną, czyli lekiem zmniejszającym krzepliwość krwi [5].

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]   

1. Ma Z.F., Zhang H., Teh S.S., Wang C.W., Zhang Y., Hayford F., et al.: Goji Berries as a Potential Natural Antioxidant Medicine: An Insight into Their Molecular Mechanisms of Action. Oxid Med Cell Longev. 2019 Jan 9;2019:2437397. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6343173/
3. Cheng J., Zhou Z.W., Sheng H.P., He L.J., Fan X.W., He Z.X., et al.: An evidence-based update on the pharmacological activities and possible molecular targets of Lycium barbarum polysaccharides. Drug Des Devel Ther. 2014 Dec 17;9:33-78. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4277126/
4. Kwok S.S., Bu Y., Lo A.C., Chan T.C., So K.F., Lai J.S., et al.: A Systematic Review of Potential Therapeutic Use of Lycium Barbarum Polysaccharides in Disease. Biomed Res Int. 2019 Feb 12;2019:4615745. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6390233/
5. Amagase H., Nance D.M.: Lycium barbarum increases caloric expenditure and decreases waist circumference in healthy overweight men and women: pilot study. J Am Coll Nutr. 2011 Oct;30(5):304-9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22081616/
6. van den Driessche J.J., Plat J., Plasqui G., Mensink R.P.: A Single Dose of Goji Berries Does Not Affect Postprandial Energy Expenditure and Substrate Oxidation in Healthy, Overweight Men. J Nutr Metab. 2019 Feb 24;2019:4057143. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6408998/
7. Cai H., Liu F., Zuo P., Huang G., Song Z., Wang T., et al.: Practical Application of Antidiabetic Efficacy of Lycium barbarum Polysaccharide in Patients with Type 2 Diabetes. Med Chem. 2015;11(4):383-90. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4475782/
8. Guo X.F., Li Z.H., Cai H., Li D.: The effects of Lycium barbarum L. (L. barbarum) on cardiometabolic risk factors: a meta-analysis of randomized controlled trials. Food Funct. 2017 May 24;8(5):1741-1748. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28401234/
9. Ma Z.F., Zhang H., Teh S.S., Wang C.W., Zhang Y., Hayford F., et al.: Goji Berries as a Potential Natural Antioxidant Medicine: An Insight into Their Molecular Mechanisms of Action. Oxid Med Cell Longev. 2019 Jan 9;2019:2437397. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6343173/ [/bg_collapse]