Fizjoterapia uroginekologiczna w przebiegu ciąży i po porodzie 

Po raz kolejny wspominam o tym, że u kobiet ciężarnych zachodzi dużo zmian adaptacyjnych w anatomii, fizjologii, biochemii, hematologii, neurologii, psychologii i immunologii organizmu. Te wszystkie zmiany adaptacyjne, są napędzane przez rosnący płód i są one niezbędne do utrzymania ciąży oraz jej szczęśliwego zakończenia.

W tym artykule skupimy się na zmianach widocznych gołym okiem w naszej anatomii, jak np. wzrost brzucha na skutek powiększającej się macicy i rosnącego w niej dziecka, zmiany w postawie naszego ciała oraz tego jak to na nas wpływa, czy i jakie dolegliwości mogą te zmiany powodować i czy w ogóle możemy coś z tym robić po porodzie i połogu, ale też już w przebiegu ciąży nie czekając na okres po porodzie i połogu.

CZYM JEST UROGINEKOLOGIA

Uroginekologia jest dziedziną medycyny, która się zajmuje patologią dna miednicy. Schorzenia uroginekologiczne u kobiet występują znacznie częściej niż może się wydawać - szacuje się, że aż co trzecia pacjentka, która odwiedza gabinet lekarza ginekologa ma dolegliwości związane z dysfunkcją mięśni dna miednicy, co się przekłada na takie, często bardzo wstydliwe dolegliwości jak:

• Wysiłkowe czy mieszane nietrzymanie moczu;
• Naglące parcia – pęcherz nadreaktywny;
• Zaleganie moczu w pęcherzu;
• Nietrzymanie kału;
• Wypadanie czy obniżenie narządów miednicy mniejszej;
• Zaparcia;
• Dyspareunia- czyli bolesne współżycie.

Objawy te mogą mieć bardzo zróżnicowaną i mieszaną etiologię, ale uważa się, że wspólnym jest występowanie dysfunkcji mięśni i/lub stawów w odcinku lędźwiowym i/lub miednicy.

Wśród czynników, które zwiększają szansę na pojawienie się powyżej wymienionych problemów uroginekolodzy wymieniają:

• porody siłami i drogami natury;
• liczne porody i/lub porody dużych dzieci;
• wiek – zmiany hormonalne;
• nadwaga i/lub otyłość.

Aby efektywnie pomoc takiej kobiecie trzeba najpierw właściwie rozpoznać przyczynę powyższych dolegliwości przez lekarza specjalizującego się w uroginekologii. W badaniu ginekologicznym lekarz specjalizujący się w uroginekologii w specjalnym badaniu USG przedsionka pochwy i dna miednicy ocenia pęcherz, cewkę moczowa oraz struktury sąsiadujące, określa rodzaj i stopień obniżenia narządu rodnego, pęcherza i odbytnicy oraz ocenia stan odżywienia śluzówki pochwy.

FIZJOTERAPIA UROGINEKOLOGICZNA

Po dokładnym rozpoznaniu wdraża się postepowanie terapeutyczne - uroginekologia w pierwszej kolejności zakłada wdrożenie terapii nieinwazyjnej opartej o zabiegi u fizjoterapeuty uroginekologicznego.

Fizjoterapia uroginekologiczna w mniej zaawansowanych i zaniedbanych przypadkach często prowadzi do całkowitego wyleczenia powyższych dolegliwości albo co najmniej do znaczącej ich poprawy. Czasami niestety problemy są na tyle zaawansowane i tak długo lekceważone, że wymagają dodatkowo inwazyjnych zabiegów jak np. leczenie operacyjne albo też u kobiet w okresie menopauzy uzupełnione o terapię hormonalną, ale wciąż z zabiegami u fizjoterapeuty. Właściwie przeszkolony pod względem teoretycznym i praktycznym fizjoterapeuta uroginekologiczny indywidualnie opracowuje i dostosowuje specjalne ćwiczenia dla mięśni dna miednicy. Ćwiczenia te mają na celu, aby w sposób specjalny zaopiekować się mięśniami dna miednicy, czyli wtedy, kiedy trzeba to je rozluźnić i uelastycznić, niekiedy też wzmocnić i poprawić ich siłę czy wytrzymałość, polepszyć odżywienie okolicznych tkanek. Na wizytach z fizjoterapeutą uroginekologicznym oprócz specjalnych ćwiczeń uczymy się też prawidłowego, optymalnego sposobu oddychania.

Trochę więcej o ćwiczeniach mięśni dna miednicy cytując specjalistkę fizjoterapii uroginegologicznej Aleksandrę Chomińską. 

„Mięśnie dna miednicy zbudowane są z takich samych włókien poprzecznie prążkowanych jak mięśnie przykręgosłupowe, brzucha czy ud. Czy idąc na siłownię ćwiczycie swój biceps trzymając hantle kilkukilogramową w ręce na zgiętym łokciu, bez przerwy przez godzinę??? Pewnie nie. Dlaczego więc wkładacie do pochwy kulki lub stożki i trzymacie je cały czas, bez przerwy mięśniami dna miednicy bardzo, bardzo długo....??? Lub zaciskacie i puszczacie pochwę i odbyt sto razy dziennie nie wiedząc czy Wasze mięśnie akurat tego potrzebują, bo nawet tego nie sprawdziliście.

Jaki będzie ten biceps, kiedy po godzinie opuściłabym hantle?

• Twardy
• Obolały
• Patologiczne napięty
• Zakwaszony

I takie samo jest Wasze dno miednicy!!!

Czego więc będzie potrzebował taki mięsień? Kolejnych setek napięć? NIE!!! ON POTRZEBUJE ROZLUŹNIENIA!!!

Potrzebuje rozluźnienia, żeby prawidłowo pracował, żeby współgrał z resztą organizmu, żeby odzyskał prawidłową długość i elastyczność.

• SEEKING Optimal Prenatal with Collagen 15 saszetek
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• ALINESS PrenaCare® Complete dla kobiet w ciąży i karmiących 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• FORMEDS Prenacaps Multi 1 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Od czego mogą się napiąć mięśnie dna miednicy?

Od nieprawidłowego funkcjonowania na co dzień, od hormonów, od stresu...

TE mięśnie naprawdę potrzebują specjalnego zaopiekowania się nimi. To one podtrzymują Wasze narządy (pęcherz, macicę, odbytnicę), to one przyczyniają się do osiągania orgazmu, to one pomagają wydać na świat Wasze dziecko, to one są odpowiedzialne za to, że trzymacie stolec i mocz, i że macie tak robić do końca życia.

Dlaczego chcecie mieć piękny, płaski brzuch, zadbane paznokcie i wspaniałą fryzurę, a zapominacie o mięśniach, które warunkują Wasze zdrowie intymne, prawidłową pracę tego pięknego brzucha i to, że wyjście na fitness nie będzie się wiązało z założeniem podpaski na inkontynencję???

Dbajcie o siebie. Dno miednicy to jak fundament, na którym stawiamy dom, bez solidnego fundamentu stawianie kolejnych cegieł może się okazać po dłuższej lub krótszej przyszłości domkiem z kart”.

Nic dodać nic ująć! Biorąc pod uwagę, że głównym czynnikiem ryzyka dysfunkcji dna miednicy u kobiet jest ciąża i poród sam w sobie, warto zawsze po okresie połogu profilaktycznie udać się na konsultację do fizjoterapeuty uroginekologicznego jeśli nie zdążyłaś o siebie zadbać przed lub w trakcie ciąży.

Ze swojej strony z praktyki w gabinecie dietetycznym dodam tylko, że ważnym również w postepowaniu terapeutycznym dysfunkcji mięśni dna miednicy jest przeciwdziałanie nadwadze, zmniejszeniu nadwagi i/lub otyłości czy też właściwy styl życia i nawyki żywieniowe przeciwdziałające zaparciom (aktywność fizyczna, wystarczająca podaż błonnika z pożywienia czy też picie wody itd.).

ROLA FIZJOTERAPII UROGINEKOLOGICZNEJ W PRZEBIEGU CIĄŻY

Okres ciąży stanowi dla organizmu kobiety poważne obciążenie, szczególnie w odniesieniu do układu kostno-szkieletowego (patrz ryc.1.):

• występuje wzrost masy ciała;
• rozwijające się dziecko i powiększająca się macica zmienia ułożenie narządów wewnętrznych zwiększając tym samym ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej oraz rozciągając tkanki tworzące jej przednią ścianę;
• przesuwa się środek ciężkości przez co pojawia się tzw. przodopochylenie miednicy, aby zrównoważyć te przodopochylenie miednicy pogłębia się lordoza w odcinku lędźwiowym oraz wzrasta napięcie mięśni dnia miednicy;
• hormon relaksyna oraz wzrastające poziomy estrogenów wydzielanych w trakcie ciąży rozluźniają więzadła stawowe, w tym szczególnie więzadła stawowe w obrębie miednicy: czyli stawu krzyżowo-biodrowego i spojenia łonowego co skutkuje nadmierną ruchomością miednicy.

Powyższe zmiany w znaczący sposób przeciążają cały narząd ruchu w tym kręgosłup, stopy, kolana, miednice, a nawet ramiona i ręce, ze względu na co kobieta w ciąży może doświadczać licznych dolegliwości o różnym umiejscowieniu i nasileniu na skutek pojawiających się dysfunkcji stawowych, więzadłowych i mięśniowo-powięziowych, jak między innymi:

• obrzęki;
• trudności w oddychaniu;
• zaparcia;
• bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa i miednicy;
• nietrzymanie moczu/zaburzenia pracy pęcherza;
• bóle w pachwinach;
• ograniczenie ruchomości.

Ryc.1 Biomechaniczne zmiany w ciele kobiety w przebiegu ciąży

Źródło zdjęcia: książka położnej Izabeli Dembińskiej: „Rodzić można łatwiej”

Badania epidemiologiczne pokazują, że bóle lędźwiowo-miednicze przykładowo występują aż u około 45-56% kobiet w ciąży!

Kobiece ciało i organizm potrzebuję, szczególnej troski zarówno przed ciążą, w trakcie jej przebiegu jak i po ciąży. Warto nie czekać z pierwszą wizytą u fizjoterapeuty uroginekolicznego do okresu po połogu, a już w przebiegu ciąży zacząć korzystać ze wszystkich dobrodziejstw, które taki specjalista może nam zaproponować. Rolą fizjoterapeuty ze specjalizacją uroginekologiczną w przebiegu ciąży jest:

• zapobiegać albo też znacząco zmniejszać nasilenie wyżej wspomnianych dolegliwości;
• przygotować nas do porodu między innymi też poprzez naukę prawidłowego oddychania;
• nauczenie naturalnych metod i technik łagodzenia bólu w trakcie porodu.

Po porodzie natomiast zgłaszamy się do takiego fizjoterapeuty jak minie ok. 7-8 tygodni. Rolą fizjoterapeuty po porodzie jest pomóc nam wrócić do „formy” czyli do sprawności fizycznej poprzez pracę korygującą dysfunkcję, które powstały w trakcie ciąży oraz w okresie poporodowym. Jeśli dziecko przychodzi na świat poprzez cesarskie cięcie albo w trakcie porodu zostało wykonane nacięcie krocza fizjoterapeuta uroginekologiczny również pracuje nad tzw. mobilizacją blizny, co jest niesamowicie ważne.

Zapraszam do obejrzenia poniższego filmiku, w którym specjalistka fizjoterapii uroginegologicznej Aleksandra Chomińska opowiada więcej na ten niesamowicie ważny temat.