Dieta antyhistaminowa – co nowego warto wiedzieć? 

Diety o niskiej zawartości histaminy są obecnie przede wszystkim stosowane w celu zmniejszenia objawów nietolerancji histaminy, czyli zaburzenia charakteryzującego się zwiększonym stężeniem tego związku chemicznego w osoczu, głównie z powodu zmniejszonej aktywności oksydazy diaminowej (DAO), enzymu metabolizującego histaminę [1]. Tego typu diety z reguły wykluczają żywność, w tym wiele wartościowych produktów pochodzenia roślinnego (poszczególne warzywa, owoce, orzechy, gorzkie kakao), którą pacjenci kojarzą z początkiem epizodu wystąpienia niepokojących symptomów nietolerancji.  

Objawy nietolerancji histaminy są liczne, bardzo zmienne i obejmują przewód pokarmowy (ból brzucha, biegunka, wymioty), skórę (pokrzywka, zapalenie skóry, świąd), układ oddechowy (nieżyt nosa, przekrwienie błony śluzowej nosa, astma), układ sercowo-naczyniowy (niedociśnienie i zaburzenia rytmu serca) oraz układ nerwowy (bóle głowy) [1]. Warto również dodać, że kilkanaście przeprowadzonych w ostatnich 15 latach badań klinicznych wykazało, że pacjenci z potencjalną diagnozą nietolerancji histaminy lub z rozpoznaniem migreny, chorób przewodu pokarmowego, bądź schorzeń dermatologicznych, takich jak atopowe zapalenie skóry, egzema czy pokrzywka przewlekła, mają większą częstość występowania deficytów DAO w porównaniu z populacją kontrolną.

Dieta o niskiej zawartości histaminy a przewlekła pokrzywka spontaniczna

Przewlekła pokrzywka spontaniczna jest relatywnie często występującą chorobą dermatologiczną, która może utrzymywać się przez miesiące lub nawet lata z istotnym wpływem na jakość życia osoby chorej [2]. W 2017 roku w czasopiśmie Journal of the European Academy of Dermatology and Venerology ukazały się wyniki badania z udziałem 56 pacjentów cierpiących z powodu przewlekłej pokrzywki spontanicznej, którym dodatkowo współtowarzyszyły zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Jak się bowiem okazało, 3-tygodniowe przestrzeganie diety o niskiej zawartości histaminy przyczyniło się do zmniejszenia objawów i znaczącej poprawy jakości życia u 75 % uczestników, co sugeruje, że odpowiedni sposób odżywiania może być użytecznym terapeutycznie, prostym i niedrogim narzędziem wspomagającym proces leczenia przewlekłej pokrzywki.

Z kolei, w ubiegłym roku w czasopiśmie Annals of Dermatology pojawiły się rezultaty badania koreańskich naukowców, w którym wzięło udział 22 dorosłych pacjentów ze stwierdzoną przewlekłą pokrzywką u których zastosowano 4-tygodniową interwencję żywieniową, uwzględniającą wyłącznie pokarmy wolne od histaminy [3].  Po okresie 1 miesiąca przestrzegania diety wolnej od histaminy, u badanych odnotowano istotną poprawę kliniczną (zmniejszenie nasilenia i aktywności pokrzywki), znaczące obniżenie stężenia histaminy w osoczu w porównaniu z wartością wyjściową, natomiast aktywność enzymu DAO nie uległa zmianie w wyniku zastosowanej strategii dietetycznej. Dwie powyżej zacytowane, dość świeże publikacje naukowe wskazują, że zarówno dieta o niskiej zawartości histaminy, jak i całkowicie wolna od tej aminy biogennej może być pomocna we wspomaganiu leczenia przewlekłej pokrzywki spontanicznej.

Dieta antyhistaminowa a dolegliwości żołądkowo-jelitowe

Jak się bowiem okazuje, dieta o niskiej zawartości histaminy bywa również chętnie wykorzystywana przez osoby zmagające się z nieprzyjemnymi objawami ze strony przewodu pokarmowego, które towarzyszą na ogół chorym z zespołem jelita nadwrażliwego [4]. Nietolerancja histaminy jest wciąż jeszcze słabo opisaną chorobą w gastroenterologii, która jednak może przebiegać z dominującymi dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi, takimi jak chociażby ból brzucha, biegunka oraz wymioty [5].

Ponadto, istnieją zupełnie wstępne doniesienia, pochodzące z badania obserwacyjnego prowadzonego w hiszpańskiej klinice gastroenterologii dziecięcej, które sugerują, że włączenie diety o niskiej zawartości histaminy na podstawie wcześniejszego wyniku pomiaru enzymu DAO w osoczu może pomóc złagodzić symptomy ze strony przewodu pokarmowego u dzieci. Z całą pewnością, w przypadku IBS brakuje dowodów naukowych na poparcie stosowania diety o niskiej zawartości lub całkowicie wolnej od histaminy, albowiem nie przeprowadzono dotychczas badań z udziałem dorosłych pacjentów z IBS, które potwierdziłyby jej skuteczność [4].

Co jeszcze warto zapamiętać?

Zaleca się, aby żywność pochodzenia roślinnego spożywana przez osoby z nietolerancją histaminy cechowała się maksymalną świeżością, ponieważ histamina i inne aminy biogenne mogą nadal tworzyć się podczas przechowywania w chłodnych warunkach [1]. Warto również zwrócić uwagę, że gotowanie warzyw w wodzie lub na parze jest kolejną rekomendowaną strategią postępowania dla tej populacji, ponieważ może zmniejszyć zawartość histaminy i innych amin biogennych w pożywieniu.

Ponadto, wykluczenie dużej liczby produktów pochodzenia roślinnego z diet o niskiej zawartości histaminy, nie może być wyjaśnione wyłącznie wysokim stężeniem w nich histaminy, lecz jest bardziej prawdopodobne z powodu wysokiego poziomu putrescyny lub spermidyny, które także mogą być metabolizowane przez enzym DAO, bądź mogą wchodzić w reakcje enzymatyczne z histaminą.

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]

1. Sánchez-Pérez S., Comas-Basté O., Rabell-González J., Veciana-Nogués M.T., Latorre-Moratalla M.L., Vidal-Carou M.C.: Biogenic Amines in Plant-Origin Foods: Are They Frequently Underestimated in Low-Histamine Diets? Foods. 2018 Dec 14;7(12). pii: E205. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6306728/
2. Wagner N., Dirk D., Peveling-Oberhag A., Reese I., Rady-Pizarro U., Mitzel H., et al.: A Popular myth - low-histamine diet improves chronic spontaneous urticaria - fact or fiction? J Eur Acad Dermatol Venereol. 2017 Apr;31(4):650-655. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27624921
3. Son J.H., Chung B.Y., Kim H.O., Park C.W.: A Histamine-Free Diet Is Helpful for Treatment of Adult Patients with Chronic Spontaneous Urticaria. Ann Dermatol. 2018 Apr;30(2):164-172. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5839887/
4. Werlang M.E., Palmer W.C., Lacy B.E.: Irritable Bowel Syndrome and Dietary Interventions. Gastroenterol Hepatol (N Y). 2019 Jan;15(1):16-26. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6423692/
5. Rosell-Camps A., Zibetti S., Pérez-Esteban G., Vila-Vidal M., Ferrés-Ramis L., García-Teresa-García E.: Histamine intolerance as a cause of chronic digestive complaints in pediatric patients. Rev Esp Enferm Dig. 2013 Apr;105(4):201-6. http://www.grupoaran.com/mrmUpdate/lecturaPDFfromXML.asp?IdArt=4620568&TO=RVN&Eng=1 [/bg_collapse]