Czy wysoka podaż wapnia wspomaga redukcję masy ciała? 

Otyłość stała się jednym z najważniejszych problemów zdrowia publicznego na świecie i jest niewątpliwie ściśle związana z występowaniem wielu przewlekłych chorób niezakaźnych, takich jak nowotwory, choroby sercowo-naczyniowe czy cukrzyca typu 2 [1, 2]. Jak się bowiem okazuje, nawet niewielkie zmniejszenie masy ciała o 5 % (np. około 2,5 kg przy masie ciała 80 kg) u osób z nadmiernym stopniem otłuszczenia ciała może poprawić u nich stan zdrowia oraz jednocześnie znacznie zmniejszyć ryzyko rozwoju przewlekłej choroby niezakaźnej.

Chociaż ogólnie przyjmuje się, że bilans energetyczny odgrywa główną rolę w kontrolowaniu masy ciała, liczne dotychczas przeprowadzone badania naukowe oceniały również potencjalną rolę wapnia w procesie redukcji tkanki tłuszczowej [1 – 3]. W badaniach in vitro oraz in vivo stwierdzono, że wapń jako niezbędny składnik mineralny organizmu wykazuje liczne właściwości biologiczne, w tym może odgrywać ważną rolę w wydzielaniu hormonów, metabolizmie glikogenu, a także proliferacji i różnicowaniu adipocytów. Z kolei, wyniki kilku przekrojowych badań epidemiologicznych wykazały, że odpowiednie spożycie wapnia z dietą może wiązać się z niższą masą ciała, przy czym dieta bogata w wapń może łagodzić przyrost masy ciała.

W metaanalizie z 2015 roku, obejmującej 41 randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych i łączną liczbę 4802 uczestników wykazano, że ​​nie ma dowodów na to, że zwiększenie podaży wapnia w postaci suplementów diety lub konsumpcji mleka i przetworów mlecznych przyczynia się do zmniejszenia masy ciała lub obniżenia zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie [1]. Autorzy niniejszej publikacji odnotowali natomiast, że istnieją pewne dowody na to, że spożycie mniej więcej 3 porcji na dzień mleka i produktów mlecznych o obniżonej zawartości tłuszczu (co dostarcza około 1300 mg wapnia na dobę) w obecności ograniczenia energii w diecie spowodowało niewielką, lecz ogólnie większą utratę tkanki tłuszczowej w krótkim okresie 4 miesięcy. Rezultaty tej metaanalizy wskazują, że niskotłuszczowe przetwory mleczne można włączyć jako element zdrowej diety odchudzającej bez negatywnego wpływu na masę lub skład ciała w krótkim okresie czasu.

W innej metaanalizie, opublikowanej w listopadzie 2016 roku w czasopiśmie The American Journal of Clinical Nutrition, której celem było zbadanie korelacji między suplementacją wapnia a zmianą masy ciała na podstawie wieku, płci, wskaźnika masy ciała BMI badanych i długości trwania interwencji, uwzględniono 33 randomizowane, kontrolowane badania kliniczne z całościowym udziałem 4733 uczestników [2]. Naukowcy z Capital Medical University w Chinach zaobserwowali ujemne korelacje między suplementacją wapnia a zmianą masy ciała u dzieci i młodzieży, u dorosłych mężczyzn oraz kobiet w wieku przedmenopauzalnym lub starszym (powyżej 60 lat) i zasugerowali, że zwiększenie spożycia wapnia może zmniejszyć masę ciała u tych osób. Co więcej, dotychczasowe źródła nie wykazały wyraźnie, że zwiększenie podaży wapnia zmniejsza masę ciała, jednak po rozważeniu wieku, płci, BMI i długości suplementacji wapnia widoczne były skutki spożycia wapnia na utratę masy ciała. Zauważono, że zwiększenie konsumpcji wapnia do wartości zalecanych może również wspomagać proces redukcji masy ciała u osób z prawidłowym wskaźnikiem masy ciała BMI.

• SWANSON Berberine Complex 90 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• SWANSON Lactobacillus Gasseri 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• SUPPLIFE R-ALA 200mg 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Jak się bowiem okazuje, również rezultaty tegorocznego randomizowanego badania klinicznego z udziałem 135 kobiet rasy kaukaskiej ze stwierdzoną nadwagą lub otyłością, będących we wczesnym okresie pomenopauzalnym wykazały, że diety hipokaloryczne charakteryzujące się zwiększonym spożyciem witaminy D i wapnia oraz/lub niskotłuszczowych produktów mlecznych podczas trwającej 6 miesięcy interwencji przyczyniły się do większego ubytku całkowitej masy ciała i tkanki tłuszczowej, a także lepszego zachowania beztłuszczowej masy ciała, w tym tkanki kostnej w porównaniu z dietami wyłącznie opartymi o deficyt energetyczny [4]. Zdaniem autorów niniejszej pracy, zwiększenie konsumpcji niskotłuszczowych przetworów mlecznych do 4 – 5 porcji w ciągu dnia może być korzystne dla utraty, bądź utrzymania masy ciała i w dodatku może prowadzić do bardziej pożądanych zmian składu ciała u kobiet po menopauzie podczas okresu umiarkowanej redukcji masy ciała.

Pośród mechanizmów działania, które odpowiadają za potencjalne właściwości przeciwotyłościowe wapnia wymienia się m.in.: regulację procesu adipogenezy, hamowanie wchłaniania i zwiększenie wydalania tłuszczów z kałem, pobudzenie oksydacji kwasów tłuszczowych, poprawę wrażliwości insulinowej, nasilenie termogenezy wraz ze wzrostem aktywności brunatnej tkanki tłuszczowej oraz modyfikację składu mikrobioty jelitowej [1 – 3].

Konkludując, chociaż dokładna rola wapnia w walce z nadmiernym stopniem otłuszczenia ciała u różnych osobników oraz sposób, w jaki wapń indukuje potencjalne mechanizmy działania przeciw otyłości wymagają dalszych badań, obecne dowody wskazują, iż wapń wykazuje liczne właściwości biologiczne, które potencjalne mogą wspomagać proces redukcji tkanki tłuszczowej na diecie z deficytem kalorycznym [1 – 4]. Warto również podkreślić, że długotrwałe nadmierne spożycie wapnia z pokarmem i/lub suplementami diety może wiązać się z wystąpieniem negatywnych konsekwencji zdrowotnych, które mogą obejmować m.in.: rozwój kamieni nerkowych, hiperkalcemię, zawał mięśnia sercowego, konieczność hospitalizacji z ostrymi objawami żołądkowo-jelitowymi czy ogólny wzrost ryzyka sercowo-naczyniowego.

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]        

1. Booth A.O., Huggins C.E., Wattanapenpaiboon N., Nowson C.A.: Effect of increasing dietary calcium through supplements and dairy food on body weight and body composition: a meta-analysis of randomised controlled trials. Br J Nutr. 2015 Oct 14;114(7):1013-25. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26234296
2. Li P., Fan C., Lu Y., Qi K.: Effects of calcium supplementation on body weight: a meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2016 Nov;104(5):1263-1273. https://academic.oup.com/ajcn/article/104/5/1263/4564396
3. Zhang F., Ye J., Zhu X., Wang L., Gao P., Shu G., et al.: Anti-Obesity Effects of Dietary Calcium: The Evidence and Possible Mechanisms. Int J Mol Sci. 2019 Jun 23;20(12). pii: E3072. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6627166/
4. Ilich J.Z., Kelly O.J., Liu P.Y., Shin H., Kim Y., Chi Y., et al.: Role of Calcium and Low-Fat Dairy Foods in Weight-Loss Outcomes Revisited: Results from the Randomized Trial of Effects on Bone and Body Composition in Overweight/Obese Postmenopausal Women. Nutrients. 2019 May 23;11(5). pii: E1157. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6566640/ [/bg_collapse]