Czy trening siłowy w młodym wieku hamuje wzrost kości? 

Wciąż stosunkowo często można spotkać się z twierdzeniem, że wykonywanie ćwiczeń siłowych w młodym wieku może wpływać negatywnie na wzrost kości, a tym samym finalną wysokość ciała danej osoby. Aktualnie w dalszym ciągu dochodzi do sytuacji, w których to rodzice nastoletnich chłopców, zainteresowanych wcale nierzadko w tym wieku rozwojem siły i masy mięśniowej, aby wykazać między innymi wyższość w tym względzie nad swoimi rówieśnikami, nie uzyskują ostatecznie zgody swoich zatroskanych opiekunów na regularne uczęszczanie na siłownię z obawy przed zahamowaniem ich wzrostu wysokości ciała i jednocześnie nadmiernym przyspieszeniem dojrzewania płciowego.

Ponadto obserwuje się, że zapytania dotyczące powiązania siłowni ze wzrostem szkieletu są notorycznie odświeżane co pewien okres zwłaszcza na rozmaitych internetowych forach dyskusyjnych poświęconych kulturystyce, bądź ogólnie treningowi siłowemu. Mając na uwadze fakt, iż wciąż wiele osób nie ma pewności, czy systematyczne podejmowanie treningu oporowego w bardzo młodym wieku jest adekwatne dla zdrowia szkieletu rosnącego organizmu, warto przyjrzeć się zatem czy istnieją dowody naukowe wspierające tę teorię.

Trening siłowy dzieci i młodzieży – przegląd literatury

W 2009 roku swoje stanowisko w sprawie treningu oporowego dzieci i młodzieży przedstawiło Amerykańskie Stowarzyszenie National Strength and Conditioning Association (NSCA), które uznało, iż odpowiednio przygotowany i właściwie nadzorowany program treningowy bazujący na ćwiczeniach siłowych z dodatkowym obciążeniem jest stosunkowo bezpieczny zarówno dla chłopców, jak i dla dziewcząt w wieku szkolnym [1]. Co więcej dowiedziono, że dobrze skomponowany trening siłowy u dzieci i młodzieży może przyczyniać się do zwiększenia siły i mocy mięśni, sprawności motorycznej, odporności na kontuzje i urazy związane z uprawianą dyscypliną sportową, a także do polepszenia wyników sportowych, poprawy profilu ryzyka sercowo-naczyniowego, samopoczucia psychospołecznego oraz kształtowania właściwych nawyków związanych z systematycznym podejmowaniem aktywności ruchowej w dzieciństwie i okresie dojrzewania.

Trening siłowy w młodzieńczym wieku

Niemniej jednak należy zaznaczyć, iż chrząstka wzrostowa może być podatna na uszkodzenia w wyniku powtarzających się mikrourazów, co w niektórych sytuacjach może skutkować znacznym dyskomfortem i koniecznością odpoczynku od treningów, a nawet zaburzeniami wzrostu [1, 2]. Rzeczywiście, kilka retrospektywnych doniesień opisujących przypadki opublikowane w latach 70. i 80. ubiegłego wieku wskazują na uszkodzenie chrząstki wzrostowej w okresie preadolescencji (11 – 13 lat) i wieku dojrzewania (12 – 18 lat), jednak większość tych urazów wynikała przede wszystkim z niewłaściwej techniki podnoszenia, maksymalnych ciężarów i/lub braku wykwalifikowanego nadzoru dorosłych [1, 2]. Chociaż dzieci i nastolatkowie są narażeni na uszkodzenie chrząstki wzrostowej, potencjał tego typu urazu może być mniejszy u dzieci w wieku preadolescencyjnym, aniżeli w okresie dojrzewania, ponieważ chrząstka wzrostowa może być w istocie silniejsza i bardziej odporna na siły nacisku u młodszych dzieci.

Trening siłowy - jak wpływa na dzieci i młodzież?

Do tej pory nie odnotowano urazu chrząstki wzrostowej w żadnym badaniu prospektywnym dotyczącym treningu siłowego dzieci i młodzieży, a tym samym nie ma dowodów sugerujących, że regularnie wykonywany trening oporowy wpłynie negatywnie na wzrost i dojrzewanie w tym okresie życia [3, 4]. Ponadto, należy dodać, iż wpływ na wzrost i dojrzewanie płciowe u niektórych adolescentów nie zawsze może wynikać wyłącznie z wykonywanych ćwiczeń, lecz także szeregu innych czynników, które odgrywają bliżej nieokreśloną rolę, a do których zalicza się m.in.: uwarunkowania genetyczne, stres, interakcje psychospołeczne, środowisko rodzinne, spożycie kalorii oraz wydatkowanie energii związane z systematycznym podejmowaniem intensywnego wysiłku fizycznego [5].

Podsumowanie

Niewątpliwie, wszelkie zalecenia dotyczące ćwiczeń lub aktywności dla dzieci i młodzieży niosą zarówno ryzyko odniesienia urazu, jak i szereg potencjalnych korzyści zdrowotnych. Ryzyko obrażeń podczas treningu siłowego lub podnoszenia ciężarów może być zminimalizowane przez wykwalifikowany nadzór trenerów, odpowiednio dopasowany do wieku plan treningowy, rozsądną progresję i ostrożny dobór sprzętu treningowego [1].

Ponadto, ryzyko urazu można obniżyć, ograniczając liczbę ciężkich ćwiczeń podczas treningu, umożliwiając w ten sposób odpowiednią regenerację powysiłkową pomiędzy kolejnymi sesjami treningowymi oraz słuchając pytań i wątpliwości każdego dziecka. Nie istnieją żadne uzasadnione względy bezpieczeństwa, które wykluczają dzieci lub młodzież od udziału w ćwiczeniach siłowych, natomiast właściwie dobrane programy treningowe gwarantują liczne profity, w tym zwiększoną siłę mięśni, niższe wskaźniki urazów związanych z uprawianym sportem, zwiększone parametry wytrzymałościowe kości, zmniejszone ryzyko złamania i polepszoną samoocenę oraz zainteresowanie sprawnością fizyczną [6, 7].

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]

1. Faigenbaum A.D., Kraemer W.J., Blimkie C.J., Jeffreys I., Micheli L.J., Nitka M., et al.: Youth resistance training: updated position statement paper from the national strength and conditioning association. J Strength Cond Res. 2009 Aug;23(5 Suppl):S60-79. https://journals.lww.com/nsca-jscr/fulltext/2009/08005/Youth_Resistance_Training__Updated_Position.2.aspx
2. Caine D., DiFiori J., Maffulli N.: Physeal injuries in children's and youth sports: reasons for concern? Br J Sports Med. 2006 Sep;40(9):749-60. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2564388/
3. Falk B., Eliakim A.: Resistance training, skeletal muscle and growth. Pediatr Endocrinol Rev. 2003 Dec;1(2):120-7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16437017
4. Malina R.M.: Weight training in youth-growth, maturation, and safety: an evidence-based review. Clin J Sport Med. 2006 Nov;16(6):478-87. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17119361
5. Matina R.M., Rogol A.D.: Sport training and the growth and pubertal maturation of young athletes. Pediatr Endocrinol Rev. 2011 Sep;9(1):441-55.
6. Myers A.M., Beam N.W., Fakhoury J.D.: Resistance training for children and adolescents. Transl Pediatr. 2017 Jul;6(3):137-143. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5532191/
7. Zwolski C., Quatman-Yates C., Paterno M.V.: Resistance Training in Youth: Laying the Foundation for Injury Prevention and Physical Literacy. Sports Health. 2017 Sep/Oct;9(5):436-443. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5582694/      [/bg_collapse]