Dietetyka ma coraz szersze zastosowanie w leczeniu chorób. Wiadomo, że składniki pożywienia wpływają na organizm w wieloraki sposób. Na jednym biegunie są substancje korzystne, które wzmacniają zdrowie, a na drugim te, które przyczyniają się do powstawania chorób. W zależności od stanu zdrowia, konkretny składnik może być dla nas dobry lub zły.
Nikt nie ma wątpliwości, że chorobami związanymi z odżywianiem są m.in. cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość. Czy można jednak sugerować, że ciężkie zaburzenia rozwojowe (takie jak autyzm) są możliwe do wyleczenia dietą?
Czym jest autyzm?
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10)1 można znaleźć dwie definicje zaburzeń z pogranicza autyzmu: autyzm dziecięcy i autyzm atypowy. Autyzm dziecięcy, zwany inaczej zespołem Kannera, jest określany jako ogólne zaburzenie rozwojowe, które objawia się1:
- nieprawidłowym lub upośledzonym rozwojem dziecka w okresie do 3 roku życia
- zaburzonym komunikowaniem uczuć
- trudnościami w budowaniu relacji interpersonalnych
- dezintegracją wrażeń zmysłowych
- powtarzającymi się, specyficznymi wzorcami zachowań
- zaburzeniami snu i poboru pokarmu
- złością i agresją
- fobiami
Autyzm atypowy rozpoznaje się, gdy zaburzenia rozwoju następują po trzecim roku życia i nie są związane z zaburzeniami w obszarach: komunikacji, relacji interpersonalnych, a także powtarzalnych zachowań. Z drugiej strony uważa się, że autyzm atypowy jest związany z ciężkimi zaburzeniami rozumienia języka1.
- Dodaj do koszyka
Tania wysyłka od 9,99 PLN! - Dodaj do koszyka
Tania wysyłka od 9,99 PLN! - Dodaj do koszyka
Tania wysyłka od 9,99 PLN!
Przyczyny autyzmu
Głównym czynnikiem (40-90% przypadków) odpowiedzialnym za autyzm są genetyczne mutacje szlaków biologicznych. Pozostałe zagrożenia są związane z życiem płodowym. Cukrzyca, otyłość, nadciśnienie tętnicze matki w ciąży, ale również zaawansowany wiek ojca mogą być przyczyną autyzmu2, 5 - 9.
Szkodliwe mogą być również zanieczyszczenia obecne w środowisku np. substancje toksyczne w powietrzu, pestycydy w glebie. Poza tym różnego rodzaju zakażenia, które występują podczas ciąży, mogą zwiększać ryzyko autyzmu.
Pozostałymi zagrożeniami są: niska masa urodzeniowa dziecka, uszkodzenia układu nerwowego lub wcześniactwo2, 5 - 9. Jako ciekawostkę warto wiedzieć, że szczepionki nie powodują autyzmu4.
Leczenie
Autyzm jest chorobą nieuleczalną, ale jej objawy próbuje się łagodzić. Na dzień dzisiejszy nie istnieją środki farmakologiczne, które są w stanie wyleczyć autyzm.
Pomocnym działaniem jest wczesne wprowadzenie terapii zajęciowej z udziałem m.in. neurologa dziecięcego, psychologa, a także terapeuty ruchowego i logopedy. Szacuje się, że bezzwłoczna pomoc specjalistów sprawdza się w przypadku około 20% chorych3 i pozwala na godniejsze funkcjonowanie. Zalecaną formą pomocy jest terapia poznawczo-behawioralna10.
Dieta na pomoc
Sama żywność nie może całkowicie wyleczyć z autyzmu, jednak pewne substancje przyjmowane z pożywieniem wykazują potencjalne korzyści we wspomaganiu leczenia.
Wiele badaczy, którzy zajmowali się tematem autyzmu i jego związkiem z żywnością, jest zgodnych. Dwa obszerne, randomizowane badania opublikowane w 2011 i 2018 roku
z udziałem 141 i 67 osób z autyzmem w różnym wieku napawają nadzieją. Oba badania trwały rok. Wykazano korzystne działanie:
- witamin antyoksydacyjnych: A, E, C i β-karotenu 13,14
- selenu i chromu 14
- kwasów tłuszczowych EPA i DHA 14
- witamin: B2, B5 13,14
- witamin: B6, B12, kwasu foliowego 13,14
- l-karnityny14
- koenzymu Q-1014
- diety bez kazeiny, soi, glutenu14
W powyższych badaniach wykazano pozytywny wpływ powyższych substancji i zaleceń żywieniowych na13,14:
- zdolność uczenia się
- komunikację i umiejętności społeczne
- funkcje poznawcze
- zachowanie (drażliwość, nadpobudliwość)
- układ pokarmowy
- wrażenia zmysłowe
- stan zapalny
- stężenie homocysteiny w osoczu
- biochemiczne markery autyzmu
Wyciągnąć wnioski
Prawdopodobnie potrzeba większej ilości badań, aby móc podeprzeć wnioski kilkunastu badaczy, aczkolwiek wyniki badań są bardzo pozytywne i mogą służyć jako wskazówka dla dietetyków, którzy chcą polepszyć stan pacjentów, a także dla rodzin osób zmagających się z zaburzeniami autystycznymi.
[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]
- https://icd.who.int/browse10/2010/en#/F84
- https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/166884,zaburzenia-ze-spektrum-autyzmu,1
- https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/choroby-neurologiczne/138736,autyzm
- https://www.cdc.gov/vaccinesafety/concerns/autism.html
- Colvert E., Tick B., McEwen F. i wsp.: Heritability of autism spectrum disorder in a UK population-based twin sample. JAMA Psychiatry, 2015; 72 (5): 415–423
- Talkowski M.E., Minikel E.V., Gusella J.F.: Autism spectrum disorder genetics: diverse genes with diverse clinical outcomes. Harv. Rev. Psychiatry, 2014; 22 (2): 65–75
- Ozonoff S., Young G.S., Carter A. i wsp.: Recurrence risk for autism spectrum disorders: a Baby Siblings Research Consortium study. Pediatrics, 2011; 128 (3): e488–e495
- Hallmayer J., Cleveland S., Torres A. i wsp.: Genetic heritability and shared environmental factors among twin pairs with autism. Arch. Gen. Psychiatry, 2011; 68 (11): 1095–1102
- Mandy W., Lai M.C.: Annual research review: the role of the environment in the developmental psychopathology of autism spectrum condition. J. Child Psychol. Psychiatry, 2016; 57 (3): 271–292
- Weitlauf A.S., McPheeters M.L., Peters B. i wsp.: Therapies for children with autism spectrum disorder: behavioral interventions update. AHRQ Comparative Effectiveness Reviews. Report no. 14-EHC036-EF. Rockville, Md.: Agency for Healthcare Research and Quality; 2014
- James S.J., Melnyk S., Fuchs G., Reid T., Jernigan S., Pavliv O., Hubanks A., Gaylor D.W. Efficacy of methylcobalamin and folinic acid treatment on glutathione redox status in children with autism. Am. J. Clin. Nutr. 2009;89:425–430. doi: 10.3945/ajcn.2008.26615.
- El-Ansary A., Bjørklund G., Chirumbolo S., Alnakhli O.M. Predictive value of selected biomarkers related to metabolism and oxidative stress in children with autism spectrum disorder. Metab. Brain Dis. 2017;32:1209–1221. doi: 10.1007/s11011-017-0029-x.
- Adams JB, Audhya T, McDonough-Means S, et al. Effect of a vitamin/mineral supplement on children and adults with autism. BMC Pediatr. 2011;11:111. Published 2011 Dec 12. doi:10.1186/1471-2431-11-111
- Adams JB, Audhya T, Geis E, et al. Comprehensive Nutritional and Dietary Intervention for Autism Spectrum Disorder-A Randomized, Controlled 12-Month Trial. Nutrients. 2018;10(3):369. Published 2018 Mar 17.[/bg_collapse]
Related posts
Castagnus – jak działa?
Ciekawostki
Cynk a odporność – jakie są zależności?
Cynk największą popularność zyskuje jesienią. Jest to w pełni uzasadnione, ponieważ cynk pełni krytyczną funkcję w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Jego…
Kurkumina a choroby nowotworowe – jakie są zależności?
Wizytówką kurkuminy jest jej działanie przeciwzapalne, które naukowcy bardzo szeroko opisują w publikacjach naukowych. Przewlekłe stany zapalne uznawane są za…
Magnez w sporcie – jakie są korzyści?
Im większa aktywność fizyczna, tym większe zapotrzebowanie na magnez. Jeśli chcesz zapewnić swojemu ciału optymalne warunki do uzyskiwania progresu sportowego,…
Koenzym Q10 a serce – jakie są zależności?
Serce nieustannie tłoczy krew, która zaopatruje wszystkie nasze tkanki w substancje odżywcze. Co będzie, gdy osłabi swoją pracę? Skutki są…
Maksymalna pompa mięśniowa
Właśnie rozpoczynasz przygodę z treningiem na siłowni, czy może jesteś doświadczonym zawodnikiem szukającym sposobów na optymalizację swojego treningu? Bez względu…
Posiłek potreningowy – najważniejszy w ciągu dnia?
W świecie fitness upowszechniło się takie przekonanie, które głosi, iż posiłek potreningowy jest najważniejszym posiłkiem jedzonym w ciągu całego dnia….
Strength & Conditioning – co to w ogóle jest?
Strength & Conditioning, czyli w wolnym tłumaczeniu siła i kondycjonowanie – co to w ogóle jest za dziedzina nauki i…
Długotrwały trening aerobowy a poziom testosteronu u mężczyzn
Jednym z fizjologicznych systemów organizmu, który jest niezwykle wrażliwy na stres związany z wykonywanymi systematycznie ćwiczeniami fizycznymi jest układ hormonalny….