Czy jajka są zdrowe? 

Od wielu lat temat jaj kurzych i ich wpływu na zdrowie człowieka jest przedmiotem setek badań i dyskusji. Reputacja jajek jako "dobrego" pożywienia została pogrzebana w latach 60-tych, gdy naukowcy pierwszy raz ustalili związek pomiędzy chorobami serca, a wysokim stężeniem cholesterolu we krwi.

Amerykańskie Stowarzyszenie Kardiologiczne ograniczyło zalecany limit dziennego spożycia cholesterolu i zalecono, aby unikać żółtek. Ostrzeżenia dotyczące spożywania jajek oparto na logicznym, choć błędnym założeniu, że ilość cholesterolu w pokarmie przekłada się bezpośrednio na jego poziom we krwi.

Według najnowszych badań okazuje się jednak, że jaja kurze zawierają wiele substancji odżywczych, które na przekór wielu stereotypom stworzonym przez lata nie powodują chorób układu sercowo-naczyniowego u osób zdrowych, ani u osób chorych na cukrzycę. Jak to więc z tymi jajkami jest naprawdę?

Co znajduje się w jajach kurzych?

Żółtko jaja zawiera około 50% kwasu oleinowego, omega-9 jednonienasyconego tłuszczu powszechnie spotykanego w oliwie z oliwek. Pozostałą zawartość tłuszczu składała się z nasyconych kwasów tłuszczowych wraz z niewielką ilością wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA). Stosunek różnych PUFA zazwyczaj zależy, od tego w jaki sposób kurczaki były chowane. Ponieważ większość kurczaków „hodowanych komercyjnie” jest karmionych ziarnami bogatymi w kwasy tłuszczowe omega-6, tak więc typowe jajka, które można znaleźć w supermarkecie będą miały większy stosunek kwasów omega 6 do omega 3. Jednak kury, które są karmione specjalną karmą która jest bogata w kwasy tłuszczowe omega 3, będą tworzyć jajka które w składzie będą miały korzystniejszy stosunek kwasów omega 3 i omega 6.

Żółtka jajek mają również wysoki poziom karotenoidów (głównie luteiny i zeaksantyny), które są zdolne do zwiększenia stężeń karotenoidów w osoczu i specyficznych tkankach takich jak oczy. Co ważniejsze, żółtka należą najbogatszych źródeł choliny, składnika odżywczego, związanego z wieloma korzyściami dla zdrowia.

Chociaż żółtka zawierają mniej białka w porównaniu do białek, zawierają one więcej aminokwasu leucyny.

Białko jaja kurzego, z kolei, znane jako albumina, zawiera większość białek wewnątrz całego jaja jak również część witamin z grupy B oraz awidynę. Substancja ta może wiązać się z niektórymi witaminami z grupy B jak np. biotyna. Na szczęście większa porcja awidyny jest niszczona podczas obróbki termicznej i pasteryzacji, tak więc większość strat wartości odżywczych może być zmniejszona do minimum.

• LAB ONE No1 OmegaPlus Boost 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• OLIMP Gold Krill 30 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• DWATRO ImmunoLip Junior + Omega-3 30 saszetek
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Zdrowe serce

Należy zauważyć, że cholesterol (cząsteczka sterydu) jest całkowicie różny od lipoprotein, takich jak LDL i HDL, które są dużymi cząsteczkami zawierającymi zarówno kwasy tłuszczowe (lipo-) i aminokwasy (-proteins), które służą jako cząsteczki transportowe w organizmi.

Mogą pomiędzy nimi zachodzić pewne interakcje („cholesterol z diety” jest składową lipoprotein), ale warto też zauważyć, że ciało człowieka może tworzyć swój własny cholesterol. Poziomy cholesterolu mierzone podczas typowego badania krwi pochodzi z dwóch źródeł: z diety, oraz ten, który jest tworzony przez nasz organizm samoczynnie. U większości ludzi poziom cholesterolu tworzony przez ich organizm jest większy od tego, który „spożywamy”.

 Choroby sercowo-naczyniowe

Jedno badanie obserwacyjne stwierdziło, że nie ma zwiększonego ryzyka udaru mózgu i choroby wieńcowej u ludzi spożywających 1-6 jajek tygodniowo lub „więcej niż 6 jajek tygodniowo” w stosunku do grupy badanej, która nie jadła tych jajek w ogóle. Jednak zostało zauważone większe ryzyko wśród cukrzyków, którzy spożywali więcej niż  6 jajek tygodniowo.

Podobne wyniki uzyskano w innym badaniu obserwacyjnym u osób z cukrzycą przy porównywaniu spożycia jednego jaja na tydzień do żadnego. Kontrastowo do tego, w jednym badaniu nie udało się zauważyć żadnych połączeń między konsumpcją jaj i chorobami układu sercowo-naczyniowego, ale znaleziono powiązania pomiędzy wzrostem śmiertelności i konsumpcją jaj, które były silniejsze u pacjentów z cukrzycą.

Przy innym badaniu obserwacyjnym stwierdzono, że u osób stosujących  śródziemnomorską dietę, nie stwierdzono związku pomiędzy jajami i ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Podobne wyniki zaobserwowano w badaniu obserwacyjnym z Japończykami w średnim wieku.

U zdrowych studentów również nie zaobserwowano żadnego ryzyka, gdy jaja zostały dodane do ich jadłospisu. Studenci zostali losowo rozdzieleni do dwóch grup - jedna grupa jadła 2 jajka na śniadanie, a druga śniadania bez jajek 5 x w tygodniu przez 14 tygodni. Pozwolono im jeść co tylko chcą, jednak grupa, która nie jadła jajek, miała tych jajek nie jeść w ogóle. Podczas gdy każda z grup podczas całego okresu studiów zwiększyła wagę, ich profil lipidowy krwi pogorszył się, jednak pod koniec studiów nie zauważono znaczącej różnicy pomiędzy obiema grupami.

Mimo, że badania obserwacyjny mogą sugerować, że jest pewne powiązanie pomiędzy problemami sercowymi, a spożywaniem jajek u cukrzyków, tak przy grupach kontrolnych nie wykazano żadnych powiązań.

W jednym z badań, 140 osób z cukrzycą lub stanem przedcukrzycowym zostało losowo przydzielonych do jedzenia albo dwóch jaj dziennie przez sześć dni tygodnia lub 2 lub mniej jajek na cały tydzień. Badanie trwało trzy miesiące. Na końcu procesu nie było żadnych różnic pomiędzy grupami w poziomach HDL, LDL i trójglicerydów, kontrola glikemii nie wykazała również różnic pomiędzy obiema grupami.

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]

1. Goodrow EF, et al „Consumption of one egg per day increases serum lutein and zeaxanthin concentrations in older adults without altering serum lipid and lipoprotein cholesterol concentrations” . J Nutr. (2006) mortality: the Physicians' Health Study . Am J Clin Nutr. (2008)
2. Vishwanathan R, et al „Consumption of 2 and 4 egg yolks/d for 5 wk increases macular pigment concentrations in older adults with low macular pigment taking cholesterol-lowering statins” . Am J Clin Nutr. (2009)
3. Zeisel SH1, da Costa KA Choline: „an essential nutrient for public health” . Nutr Rev. (2009)
4. Bovet P, et al „Decrease in blood triglycerides associated with the consumption of eggs of hens fed with food supplemented with fish oil” . Nutr Metab Cardiovasc Dis. (2007)
5. Ohman M, et al „Biochemical effects of consumption of eggs containing omega-3 polyunsaturated fatty acids” . Ups J Med Sci. (2008) [/bg_collapse]