Rola terapii żywieniowej w sporcie 

Terapia żywieniowa i jej znaczenie w sporcie - jaka jest jej rola i dla kogo należy ją stosować?

Terapia żywieniowa jest formą opieki zdrowotnej, która koncentruje swoją uwagę wokół odżywiania. W przeciwieństwie do ustalania sztywnych diet, których za wszelką cenę należy się trzymać (jak to robi większość polskich fit-celebrytów), terapia żywieniowa pozwala na większą różnorodność i pewne odstępstwa (oczywiście w granicach rozsądku). Rolą takiej terapii jest dobranie planu żywieniowego pod daną osobę i zaaplikowanie go w taki sposób, by nasz pacjent był w stanie trzymać się założeń i skutecznie je realizować. Bardzo ciekawym elementem jest wywiad żywieniowy, po którego przeprowadzeniu, terapeuta dobiera listę produktów i daje ogólne wskazówki odnośnie odżywiania w danym przypadku, podkreślając jednocześnie znaczenie mikroelementów w diecie sportowca.

Poruszając ten temat z moim serdecznym przyjacielem i wybitnym specjalistą, Tadeuszem Sowińskim, wspomniał on, że aktualnie jego ulubiona forma pracy z pacjentami, to przeprowadzanie wywiadu i "ulepszanie" nawyków żywieniowych, zamiast narzucania komuś z góry sztywnych ram. Jest to dokładnie ta sama forma współpracy, która była mi przedstawiana na studiach terapii żywieniowej i muszę przyznać, że sam w podobny sposób konsultowałem swoich klientów pod kątem sportowych. Stosując takie podejście można uzyskać większą szansę, że pacjent faktycznie będzie się trzymał przedstawionych mu wytycznych, co drastycznie redukuje ryzyko porażki.

Jakie jest natomiast znaczenie takiej terapii w sporcie? Czy możemy pracować ze "zwykłymi klientami", czy w tym wypadku przyjmujemy stricte pacjentów skierowanych przez lekarza? Niekoniecznie. Rolą terapeuty żywieniowego jest nie tylko leczenie chorych, ale także i poprawa stanu zdrowia ludzi zdrowych a żeby czyjś stan zdrowia poprawić, to niekoniecznie musi być on chory, prawda?

Terapia żywieniowa może wspomóc tempo regeneracji, wydolność sportową, samopoczucie, ogólny stan zdrowia oraz nawet sen, nastrój i wspierać zdrowie psychiczne. Poprzez zastosowanie diety odpowiedniej do wymagań i celów pacjenta (lub klienta) możliwe jest wsparcie jego organizmu. Powszechnie wiadome jest, iż oprócz makroelementów ciało wymaga także mikroelementów w odpowiednich ilościach i proporcjach - bez nich organizm nie jest w stanie funkcjonować na pełnych obrotach. Dobierając w produkty indywidualnie pod daną osobę możliwe jest precyzyjne dopasowanie ilości oraz proporcji tychże składników odżywczych i tym samym wpłynięcie na funkcjonowanie organizmu człowieka. Wsparcie od strony żywieniowej wraz z odpowiednim treningiem zapewnia lepsze rezultaty. Do tego jednak kluczowa jest odpowiednia wiedza i zapewnienie określonych witamin oraz minerałów w diecie sportowca. Rolą terapeuty żywieniowego jest informowanie pacjenta o zdrowych nawykach żywieniowych oraz przedstawianie ich w zrozumiały sposób.

Na co należy zwracać uwagę?

• Kwasy tłuszczowe Omega-3

Takie jak kwas alfa-linolenowy (ALA), eikozapentaenowy (EPA) oraz dokozaheksaenowy (DHA). Mają działanie przeciwzapalne, poprawiają wrażliwość insulinową i usprawniają regenerację i mają pozytywny wpływ na beztłuszczową masę ciała. Są obecne w tłustych rybach (makrela, śledź) oraz nasionach i orzechach. Szczególnie bogate w nie są orzechy włoskie. Można je także znaleźć w oleju lnianym oraz rzepakowym.

• Antocyjany

Rozpuszczalne w wodzie barwniki, które nadają fioletowo-granatowy kolor pożywieniu. Są obecne m.in. w owocach lasu, bakłażanie, czerwonej kapuście, pomidorach, czerwonej cebuli, czerwonej fasoli oraz burakach. Posiadają właściwości przeciwutleniające, mają pozytywny wpływ na ciśnienie krwi oraz kompozycję sylwetki i działają przeciwzapalnie.

• JARROW Glutathione Reduced 500mg 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• LAB ONE No1 OmegaPlus Boost 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• OLIMP Garlicin 30 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• ALINESS Lactoferrin 100mg 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• ALINESS Czarny Czosnek Fermentowany 400mg 100 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

• Polifenole

Często posiadają właściwości przeciwutleniające. Są powiązane ze zmniejszonym ryzykiem występowania chorób układu krwionośnego i nowotworów. Mogą hamować aktywność topoimerazy II, takie działanie może potencjalnie być wykorzystywane przy leczeniu nowotworów. Polifenole można znaleźć w takich produktach jak czarna herbata, czerwone wino, jabłka, winogrona oraz jagody.

• Magnez

Magnez odpowiada za prawidłowe przewodnictwo nerwowo-mięśniowe i umożliwia relaksację mięśni. Może on także wspierać pracę mózgu. Co ciekawe - w niektórych przypadkach niedobory magnezu mogą być przyczyną hipertoniczności mięśni, jednakże należy pamiętać, iż nie jest on uniwersalnym lekarstwem na wszelkie choroby świata. Magnez można znaleźć m.in. w nasionach i orzechach, produktach pełnoziarnistych, szpinaku lub jarmużu.

• Potas

Potas jest elektrolitem. Jego niedobór grozi hipokalemią a nadmiar hiperkalemią. Do jego zadań należy regulacja ciśnienia krwi i gospodarki wodnej organizmu, regulacja pH i pobudzanie wydzielania insuliny, bierze udział w cyklu kurczenia się tkanki mięśniowej oraz uczestniczy w utrzymywaniu prawidłowej równowagi kwasowo-zasadowej. Przykładowe produkty, które zawierają potas to banany, avocado, morele, fasola, rodzynki oraz pomarańcze - niestety do tych ostatnich dostęp na polskim rynku może być utrudniony.

• Sód

Sód wbrew pozorom jest istotnym elektrolitem. Jego niedobór może powodować brak tzw. "pompy mięśniowej" i obniżeniem wydolności sportowca. Tutaj nie trzeba zbyt wiele mówić, ponieważ doskonale zdajemy sobie sprawę, że sód jest obecny w produkcie codziennego użytku, jakim jest sól kuchenna (NaCl - chlorek sodu).

• Witamina C

Oprócz wspierania układu odpornościowego uczestniczy także w syntezie kolagenu oraz przeciwdziała glikacji białek. Jej niedobór jest przyczyną szkorbutu. Jeśli chcesz zapewnić zdrowie swoim stawom, ścięgnom, skórze i nie tylko - pamiętaj, by nie zaniedbywać witaminy C. Jest ona obecna w wielu owocach oraz warzywach, a szczególnie cytrusach. Przykłady produktów bogatych w witaminę C to pomidory, żółta papryka lub sok pomarańczowy.

• Witaminy z grupy B

Ich prawidłowa podaż w diecie sportowca może pozytywnie wpływać na regenerację poprzez poprawę nastroju i indukowanie stanu relaksacji, ale to nie wszystko. Mogą one także mieć pozytywny wpływ na wyniki testów poznawczych oraz stan zdrowia psychicznego. Ich działania żywe organizmy mogą doświadczyć na naprawdę szerokim spektrum, ponieważ uczestniczą one w procesach przemian energetycznych - stąd często są składnikami napojów dla sportowców. Pamiętać należy, że witaminy B12 można uświadczyć wyłącznie produktach pochodzenia odzwierzęcego. Przykładami produktów bogatych w witaminy z grupy B mogą być np. wątroba, nabiał (w tym jaja), szpinak, drób, fasola, pestki, nasiona (np. lnu, dyni bądź słonecznika) oraz orzechy.

Podsumowanie

Terapia żywieniowa ma zastosowanie nie tylko w przypadku osób chorych, ale także zdrowych, chcących poprawić swoją wydolność. Powyższe ciekawostki są jedynie czubkiem góry lodowej a informacje, które zawarłem w poście nijak mają się do indywidualnej pracy pacjent-terapeuta, która opiera się o długofalowe działania, regularne konsultacje i przede wszystkim dostosowanie strategii do pacjenta a nie na odwrót.

Powyższy artykuł ma jedynie na celu uświadomić istotę żywienia w sporcie i uchylić rąbek tajemnicy na temat holizmu - miejcie świadomość, że chcąc wyprodukować mistrza na poziomie międzynarodowym, trzeba pracować wielopłaszczyznowo, ponieważ te płaszczyzny oddziałują na siebie synergistycznie i podobnie jak istotny jest trening oraz żywienie, podobnie istotną rolę odgrywa także płaszczyzna mentalna.