Najważniejsze badania, opieka i kontrola przebiegu ciąży – II trymestr 

Drugi trymestr zaczyna się wraz z rozpoczęciem 14 tygodniem ciąży i kończy się wraz z zakończeniem 27 tygodnia – czyli są to 4 (14-17TC), 5 (18-22TC) oraz 6 (23-27TC) miesiące ciąży.  Płód w tym czasie wkracza w bardzo ciekawy etap rozwoju.

Wiele kobiet określa II trymestr złotym okresem ciąży, który w porównaniu do I trymestru jest tymczasowym powrotem do dobrego samopoczucia (taka trochę cisza przed burzą) i mniejszej ilości zmartwień, związanych między innymi z faktem, że aż ok. 80% poronień to są poronienia wczesne dotyczące I trymestru – zaczynamy się ciążą cieszyć i informować o tej radosnej nowinie ludzi z naszego otoczenia. Dodatkowo ciąża staje się powoli widoczna, brzuch robi się zaokrąglony, ale jeszcze nie na tyle duży, aby ciążyć i przeszkadzać oraz, co najfajniejsze, - mija wiele dolegliwości (ale dochodzą inne), które występowały w pierwszym trymestrze, jak między innymi:

- nudności i wymioty;

- jadłowstręt;

- nadwrażliwość na zapachy;

- huśtawki nastroju;

- zmęczenie i nadmierna senność;

- jeśli piersi w I trymestrze bardzo bolały, w drugim zdecydowanie bolą mniej, choć nadal się powiększają;

- u wielu kobiet mijają też dokuczliwe wzdęcia.

NAJWAŻNIEJSZE BADANIA II TRYMESTRU

Wspominałam już o tym, że Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje, aby wizyty u prowadzącego ginekologa w przebiegu ciąży, odbywały się mniej więcej raz na miesiąc. Czasami się zdarza, że takich wizyt trzeba więcej, czasami mniej. Warto więc pamiętać o regularnych wizytach kontrolnych u specjalistów i dbać o siebie tak dobrze, jak tylko potrafimy.

Jakie badania na Ciebie czekają w ramach przebiegu i kontroli ciąży w II trymestrze?

1. Przede wszystkim badanie, które się wykonuje na przełomie I i II trymestru oraz jest badaniem, na które niecierpliwie czeka chyba każda kobieta ciężarna – genetyczne USG.

Zazwyczaj to badanie wykonywane jest między 12 a 14 tygodniem ciąży. Jest to pierwsze szczegółowe USG, a dodatkowo, według opinii wielu lekarzy i źródeł naukowych, to również najważniejsze USG w ciąży. Wykonanie go ma parę głównych celów:

• Przede wszystkim uważa się, iż na podstawie tego USG można ustalić najdokładniejszą datę porodu, na podstawie oceny wieku ciąży, za pomocą określenia długości CRL (ciemieniowo-siedzeniowej), która ma w trakcie wykonywania badania wynosi między ok. 45mm a 84mm (inaczej by było albo za wcześnie albo już za późno na wykonanie danego badania);
• Określenie ilości płodów w macicy;
• Ocenę anatomii płodu wraz z ryzykiem wystąpienia różnego rodzaju wad wrodzonych, w tym np. wad chromosomalnych jak np. Zespołu Downa. Czułość badania w tym kontekście wynosi ok. 60-80%.

2. Dopełnieniem do USG genetycznego jest test PAPP-A – w sumie, jeśli mam być szczera, nie jest to dodatkowe badanie, tylko stanowi wraz z pierwszym prenatalnym USG część zintegrowanego badania prenatalnego przesiewowego.

Wyniki tych badań lekarz interpretuje razem z USG prenatalnym/genetycznym i ich wykonanie zwiększa czułość badania samego USG w kontekście wad chromosomalnych z ok. 60-80% aż do 95%.

Dodatkowo białko pappa jest dobrym markerem funkcjonowania łożyska, dzięki któremu można ocenić ryzyko wystąpienia nadciśnienia indukowanego ciążą, stanu przedrzucawkowego czy też gorszego wzrastania płodu w dalszym przebiegu ciąży.

Wedle opinii wielu lekarzy oraz zgodnie ze stanowiskiem Fundacji Medycyny Płodowej (FMF), ten test ma być wykonany niezależnie od wyniku USG czy wieku u każdej ciężarnej.

3. Inne inwazyjne, celowane badania prenatalne, w przypadku, gdy poprzednie wymienione nieinwazyjne wyszły nieprawidłowo jak: amniopunkcja czy np. biopsja kosmówki.
4. Powyższe badania inwazyjne (amniopunkcja czy np. biopsja kosmówki) mają jeden duży minus – wykluczają one tylko wady chromosomalne, ale nie mówią nic o wielu innych zaburzeniach genetycznych.

• NORDIC NATURALS Prenatal DHA Vegan 60 softgels
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• FORMEDS Prenacaps Multi 1 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• FORMEDS Prenacaps Multi 2 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Jeśli kobieta chciałaby zwiększyć czułość powyższych badań do prawie 99,9%, nie narażać się (w pierwszej kolejności) na badania inwazyjne oraz poznać możliwość występowania innych wad genetycznych u rozwijającego się dziecka, można wykonać szczegółowy test z krwi przyszłej matki – badanie wolnego płodowego DNA, czyli test NIPT. Największą wadą tego badania jest wysoka cena oraz to, że jeśli wynik wyjdzie nieprawidłowy, to i tak trzeba będzie go potwierdzić badaniem inwazyjnym.

5. Jeśli masz ujemne Rh w ramach profilaktyki konfliktu serologicznego po raz drugi trzeba wykonać odczyn Coombsa;
6. Badanie w kierunku toksoplazmozy, jeśli w I trymestrze przeciwciała IgG oraz IgM były ujemne;
7. Wspominałam na samym początku projektu Julia Radzi, że stan zapalny i zapalenie dziąseł związany z np. próchnicą czy nawet kamieniem nazębnym są czynnikami zwiększającymi ryzyko porodu przedwczesnego.

Zatem jeśli w ciąży zaczęły się problemy z zębami, 2 trymestr jest dobrym czasem, aby udać się na konsultację stomatologiczną i wspominając o tym, że się jest w ciąży poddać się odpowiedniemu bezpiecznemu leczeniu. Niezależnie od tego czy się jest w ciąży czy nie zaleca się, aby korzystać z konsultacji stomatologicznych 2 razy w roku – łatwiej i zdecydowanie lepiej jest działać profilaktycznie niż leczyć zaniedbane zęby.

8. Obowiązkowa wizyta u okulisty, nawet jeśli nie odczuwamy zaburzeń ze strony wzroku, aby ocenić, czy są jakieś okulistyczne przeciwwskazania do porodu siłami natury lub wskazania do cięcia cesarskiego.
9. Jeśli jesteś kobietą prowadzącą aktywny styl życia/trenującą - już w 16 tygodniu ciąży warto porozmawiać z lekarzem na temat dalszego postępowania z treningami.

Są niestety pewne powikłania/nieprawidłowości w przebiegu ciąży, przez które lekarz może zakazać treningów całkowicie i zalecić oszczędny tryb życia (np. tylko i wyłącznie spacery, w skrajnych przypadkach nawet reżim łóżkowy). Do takiego przeciwwskazania należy np. niewydolność cieśniowo-szyjkowa (niewydolność szyjki macicy), którą można wykryć albo wykluczyć za pomocą USG przezpochwowego.

10. Połówkowe USG między zakończonym 18, a przed ukończonym 23 tygodniami ciąży.

Jest to drugie najważniejsze, najbardziej szczegółowe, a zarazem najdłuższe badanie USG w przebiegu ciąży, które służy do szczegółowej oceny anatomii dziecka oraz do wykrywania wad wrodzonych, w tym śmiertelnych, których nie da się wykryć w pierwszym USG prenatalnym.

Zazwyczaj też na tym USG już widać płeć dziecka. Poza tym, że w trakcie USG połówkowego bardzo dokładnie sprawdza się anatomię dziecka oraz przybliżoną masę płodu, to dodatkowo ocenie podlegają:

- szyjka macicy (jeśli badanie przezpochwowe nie zrobione wcześniej w 16TC);

- łożysko;

- płyn owodniowy;

- pępowina.

11. Warto też pamiętać i się nie dziwić, że średnio od 20TC, czyli od połowy ciąży do normalnych rutynowych/kontrolnych wizyt u lekarza, dołącza się ocena czynności serca rozwijającego się dziecka, np. za pomocą USG lub przenośnego detektora tętna.

Na każdej wizycie lekarz będzie sprawdzał ciśnienie oraz robił kontrolne ważenie.

Do prawie każdej lub co drugiej kontrolnej wizyty będziesz też wykonywać świeżą:

- morfologię, w celu rozpoznania albo wykluczenia anemii;

- badanie ogólne moczu, w celu wykluczenia albo rozpoznania infekcji dróg moczowych albo innych procesów chorobowych, jak np. cukrzyca ciężarnych (obecność w moczu glukozy) lub stan przedrzucawkowy (obecność w moczu białka);

- TSH, Ft4 i Ft3 albo tylko samo TSH (zależy od lekarza) w przypadku, gdy jesteś leczona na niedoczynność, aby zobaczyć czy dawka leku jest odpowiednia i czy nie trzeba jej np. zwiększyć wraz z postępowaniem ciąży.

12. Badanie w kierunku potwierdzenia albo wykluczenia cukrzycy ciężarnych – test doustnej tolerancji glukozy 75g między 24 a 28 tygodniami ciąży.

To badanie co prawda lekarz może zlecić wykonać już w I trymestrze w przypadku, gdy:

- masz w bliskiej rodzinie osobę chorującą na cukrzycę;

- miałaś cukrzycę ciężarnych poprzedniej ciąży;

- byłaś leczona np. metforminą na insulinooporność już przed ciążą.

Temat cukrzycy w przebiegu ciąży zasługuje na osobny artykuł oraz nagranie na YT, a więc obowiązkowo w następnych tygodniach projektu do niego powrócimy i omówimy o wiele dokładniej.

Na zakończenie warto wspomnieć też o tym, że od zakończonego 20 - a bieżącego 21 tygodnia ciąży również przysługuje Ci refundowana przez NFZ edukacja przedporodowa - czyli bezpłatne zajęcia w szkole rodzenia. Bardzo zachęcam uczęszczać do takiej szkoły, nawet gdyby się okazało, że poród będzie się odbywać przez cięcie cesarskie, bo niesie ze sobą to wiele korzyści – jak minimalne poznanie położnych ze szpitala, w którym będziesz rodzić.

Od siebie dodatkowo mogę dodać, że piszę ten artykuł kończąc II trymestr i rzeczywiście był to dla mnie niesamowity czas, kiedy czułam się wręcz wspaniale, zarówno psychicznie jak i fizycznie  – powiedziałabym, że nawet lepiej niż kiedykolwiek w życiu. Wchodząc w III trymestr zaczyna się robić ciężej z samopoczuciem, więc jeśli jest coś, czego nie zdążyłaś zrobić przed ciążą, np. jakaś podróż do wymarzonego kraju i zwiedzanie go ze swoim partnerem – wykorzystaj czas na to w II trymestrze, oczywiście jeśli ciąża przebiega bez powikłań i masz pozwolenie od lekarza (np. na to, aby latać samolotem czy jechać w długą podróż autem).