Teobromina – cenny składnik kakao na wydajniejszą pracę umysłową 

Kakao jest wyśmienitym produktem spożywczym i jednym z darów natury, które obfitują w pokaźną ilość substancji, które korzystnie wpływają na nasz organizm – zdrowotnie, ale i nie tylko! Kakao posiada w swoim składzie takie składniki, które poza wspieraniem zdrowia poprawiają również parametry sprawnościowe sportowców, samopoczucie, ale i wspierają pracę mózgu. Jedną z tych substancji, jakie skrywa w sobie kakao jest teobromina i choć nie jest to stricte nootrop, to i tak jego spożyciu towarzyszy poprawa funkcji kognitywnych. Teobromina jest tematem przewodnim tego tekstu.

Teobromina jest związkiem o gorzkim posmaku zawartym w dużym stężeniu w kakao. Strukturalnie przypomina kofeinę i również wykazuje działanie stymulujące, ale w znacznie mniejszym stopniu. Co powoduje spożycie teobrominy?

- rozszerza naczynia krwionośne

- działa lekko moczopędnie

- rozszerza drogi oddechowe (ważna informacja przy problemach z drogami oddechowymi)

-  przyspiesza tętno

W suplementach często stosuje się ją w stackach przedtreningowych oraz prokognitywnych w celu uzyskania lepszego pobudzenia. I choć związek ten z definicji nie jest nootropem, to jednak wykazuje pewien wpływ na pracę mózgu.

Jak teobromina wspiera pracę mózgu? Między innymi przez hamowanie działania enzymu fosfodiestarazy, podobnie zresztą jak kofeina, gdzie enzym ten rozkłada molekułę cAMP, która na poziomie komórkowym wspiera funkcje mózgu i jest pochodną cząsteczki energetycznej ATP. cAMP jest wykorzystywane w organizmie jako nośnik wewnątrzkomórkowego sygnału tam gdzie hormony, jak np. adrenalina, nie mogą przedostać się przez membranę plazmatyczną. Ponadto teobromina blokuje receptory adenozyny, co jest też głównym mechanizmem w jaki kofeina sprawia, że stajemy się czujni i mniej senni. Dzieje się to jednak w znacznie mniejszym stopniu, niż za sprawą kofeiny, co powoduje, że umiarkowanie wyważona porcja kakao przed snem (np. w celu dokończenia jakiejś pracy umysłowej) niekoniecznie spowoduje takie problemy z zaśnięciem, jak czyni to kofeina.

Jakie odczucia towarzyszą spożyciu teobrominy? Zazwyczaj jest to poprawa nastroju (za sprawą lepszego krążenia mózgowego więcej glukozy trafia do neuronów, a to podnosi aktywność neurotransmiterów na poziomie synaptycznym, gdyż właśnie do prawidłowej pracy synaps niezbędne są glukoza oraz tlen), lepsze skupienie, ale bez efektu roztrzęsienia, jakie często towarzyszy spożyciu kofeiny.

Jako iż teobromina i kofeina są względem siebie zbliżone chemicznie i pod kątem własności, wykazują one wzajemną synergię, stąd gdy chcemy aby działanie kawy było wzmocnione (dzięki lepszemu krążeniu krwi w mózgu), warto dodać do niego łyżeczkę lub dwie sproszkowanego, ciemnego kakao. Uwaga jednak, gdyż osoby podatne na działanie kofeiny mogą poczuć się mocniej po niej roztrzęsione. Wtedy warto do tego dołączyć L-teaninę, która znosi ten negatywny skutek kawy i pozwala w dodatku lepiej skupić myśli na jednej czynności.

Ile teobrominy wystarczy dla osiągnięcia oczekiwanych rezultatów? Jak donoszą badania, tzw „sweet-spot” to wartość 200-250 mg, gdzie wyższe dawki już znosiły np. poprawę samopoczucia [2].

Ile teobrominy zawierają produkty spożywcze?
Kolejno w 100g wartości te oscylują wokół poniższych cyfr:

- sproszkowane ciemne kakao: 2600 mg [3]

- czekolada do pieczenia 1300 mg [4]

- ciemna czekolada 70% 800 mg [5]

Co mówią badania na temat teobrominy:

- obniża ciśnienie tętnicze krwi, co wykazano na badaniu na 42 osobach z nadciśnieniem (980 mg teobrominy na dzień) [1]

- dodanie kofeiny do teobrominy względem samej teobrominy powoduje, że ciśnienie krwi pozostaje bez zmian (gdzie sama teobromina je obniża) [6]

- poprawia koncentrację i wizualne procesowanie informacji [7]

- posiada słabszy efekt stymulujący niż kawa, ale okres półtrwania jest dłuższy i wynosi 5-7h [7]

- może podnosić frakcję cholesterolu HDL, gdzie wystarczy do tego już 150 mg dziennie [8]

- wprawia w stan czuwania i poprawia nastrój hamując fosfodiestarazę i blokując receptory adenozyny [9]

- wpływa korzystnie na samopoczucie i tzw. „spokój ducha” [10].

Teobromina jest z całą pewnością wartościowym związkiem, zawartym w kakao, którego spożycie może przyczynić się do poprawy naszego potencjału umysłowego, zwłaszcza w momencie gdy odczuwamy znużenie. Jej spożycie sprawi, że odczujemy większą klarowność myśli, a praca umysłowa stanie się łatwiejsza. Świetnie sprawdza się w synergii z kofeiną z kawy, gdzie pobudzający efekt kawy zostanie jeszcze bardziej nasilony, a przy tym samopoczucie również ulegnie poprawie.
Jej częste spożycie sprzyjać będzie prawidłowym wartościom ciśnienia tętniczego oraz wspierać będzie wartości lipidogramu, również ważnego dla naszego zdrowia kardiologicznego.

Już 7-10g sproszkowanego, ciemnego kakao dostarczy teobrominę w ilości wystarczającej dla odczucia poprawy koncentracji umysłowej i nastroju. Jeśli jednak sięgamy po kakao jako źródło teobrominy, to warto wiedzieć, aby nie dodawać do tego mleka ze względu na efekt sieciowania krzyżowego z białkami mleka polifenoli zawartych w kakao, które również poprawiają krążenie krwi.

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]

1. van den Bogaard B et al. Effects on peripheral and central blood pressure of cocoa with natural or high-dose theobromine: a randomized, double-blind crossover trial. Hypertension. 2010 Nov;56(5):839-46
2. Baggott MJ, Childs E, Hart AB, de Bruin E, Palmer AA, Wilkinson JE, de Wit H. Psychopharmacology of theobromine in healthy volunteers. Psychopharmacology (Berl). 2013 Jul;228(1):109-18. doi: 10.1007/s00213-013-3021-0. Epub 2013 Feb 19.
3. https://nutritiondata.self.com/facts/sweets/5472/2
4. https://nutritiondata.self.com/facts/sweets/5390/2
5. https://nutritiondata.self.com/facts/sweets/10638/2
6. Mitchell ES, Slettenaar M, vd Meer N, Transler C, Jans L, Quadt F, Berry M. Differential contributions of theobromine and caffeine on mood, psychomotor performance and blood pressure. Physiol Behav. 2011 Oct 24;104(5):816-22. doi: 10.1016/j.physbeh.2011.07.027. Epub 2011 Aug 4.
7. Rafael Franco, Ainhoa Oñatibia-Astibia and Eva Martínez-Pinilla. Health Benefits of Methylxanthines in Cacao and Chocolate. Nutrients. 2013 Oct; 5(10): 4159–4173. Published online 2013 Oct 18. doi: 10.3390/nu5104159
8. K Mahdy Ali, A Wonnerth, K Huber, and J Wojta. Cardiovascular disease risk reduction by raising HDL cholesterol – current therapies and future opportunities. Br J Pharmacol. 2012 Nov; 167(6): 1177–1194.
9. Martínez-Pinilla E, Oñatibia-Astibia A, Franco R. The relevance of theobromine for the beneficial effects of cocoa consumption. Front Pharmacol. 2015 Feb 20;6:30. doi: 10.3389/fphar.2015.00030. eCollection 2015.
10. Scholey A, Owen L. Effects of chocolate on cognitive function and mood: a systematic review. Nutr Rev. 2013 Oct;71(10):665-81. doi: 10.1111/nure.12065. [/bg_collapse]