Euphrasia Officinalis – na stany zapalne oczu i alergie wziewne 

Euphrasia Officinalis znany też pod angielską nazwą eyebright, lub też jako świetlik w naszym ojczystym języku, to roślina kwitnąca, która rośnie naturalnie na terenach trawiastych, jak pastwiska, łąki, głównie na terenie Europy, Wielkiej Brytanii, Ameryki Północnej oraz północnych i zachodnich rejonach Azji. Jest to roślina półpasożytnicza, co oznacza, że wykorzystuje korzenie pobliskich roślin w celach odżywiania, co czyni ją też trudną do uprawy.

Roślina stosowana jest powszechnie już od około XIV wieku w celach medycznych. Jednym z pierwszych zastosowań rośliny były przypadłości związane z oczami. Pomimo głównego użycia w kontekście dolegliwości oka, znalazła ona również zastosowanie w problemach z pamięcią czy z kaszlem [1, 2, 3].

Obecnie świetlik wytwarzany jest jako suplement w postaci ekstraktu wodnego. Istnieją doniesienia sugerujące, że roślina ta może łagodzić stany zapalne oraz zwalczać infekcje bakteryjne, wirusowe, grzybicze. Świetlik wykazuje również własności antyoksydacyjne, hipotensyjne i przeciwpadaczkowe [4].

Współcześnie nadal znajduje on wykorzystanie w dolegliwościach związanych z oczami, jak np. zespół suchego oka, zapalenie spojówek, owrzodzenie oka, problemy z widzeniem, zmęczenie oczu, a także świąd, pieczenie czy też nieustanne łzawienie. Swoje zastosowanie świetlik znalazł również w leczeniu kaszlu, objawów alergii, jak katar sienny, zapaleniu zatok, żółtaczki, napadów bólu głowy, zapaleniu ucha i przekrwienia gardła [1].

Niewiele jest badań klinicznych potwierdzających korzyści ze stosowania owej rośliny w przypadku dolegliwości oczu. Jedno kohortowe badanie wykazało pewne benefity w tym kierunku. Zbadano w nim wpływ kropli do oczu na typowe zapalenie spojówek, jak zaczerwienienie oczu, obrzęk, pieczenie czy niewyraźne widzenie. 65 ochotnikom z zapalnym lub nieżytowym zapaleniem spojówek przepisano krople do oczu, które mieli stosować 1-5 razy dziennie przez okres do 14 dni. Ostatecznie 81,5% uczestników odnotowało całkowite ustąpienie objawów, znacząca poprawa była u 17%, a 1% miał nieznaczne pogorszenie symptomów.

• AVITALE Naturalny Beta-Karoten 30 ml
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• DWATRO VisionLip 30 saszetek
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• JARROW Lutein 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Cztery osoby doświadczyły łagodnych działań niepożądanych, ale autorzy badania sugerują, że mógł to być wynik samego przebiegu stanu zapalnego spojówki, a niekoniecznie wynik podania kropli. Należy jednak zwrócić uwagę, że w badaniu użyto preparatu zawierającego 2 gatunki roślin, co powinno być odczytane w ten sposób, iż należy uważać na preparaty wieloskładnikowe, gdzie choć sam świetlik jest bardzo bezpieczny w stosowaniu, tak drugi składnik może wywołać działania niepożądane [5].

W innym badaniu in vitro wykorzystano komórki nabłonkowe rogówki oka, które zostały w tym celu wyhodowane. Wynik badania sugeruje, że nawet wysokie koncentracje świetlika stosowane na ludzką gałkę oczną są bezpieczne (125 µg / ml). Doszukano się również obniżenia markerów zapalnych, choć również doszło do obniżenia stężenia markerów przeciwzapalnych [4]. Należy mieć jednak na uwadze, że wyniki badań in vitro nie zawsze przekładają się na żywe organizmy.

Krople z tej rośliny uważane są skuteczne w leczeniu alergii ocznej [6]. Aktywność biologiczna wodnych ekstraktów i ekstraktów alkoholowych opiera się na akumulacji wysoce aktywnych związków, takich jak iridoidy, flawonoidy, kwasy fenolowe lub oleje eteryczne. Możemy przypuszczać, że preparaty ze świetlika i jego działania w kierunku leczenia zaburzeń wzroku są na ogół oparte na właściwościach antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych i regeneracyjnych.

Tak więc świetlik, choć nie posiada mocnych fundamentów (jeszcze!) w świecie nauki, poparty jest w swoich własnościach praktyką od setek lat, a rosnąca świadomość konsumencka w doborze preparatów roślinnych na dolegliwości potwierdza zastosowanie świetlika w przypadłościach zapalnych oczu czy alergiach.

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]

1. Gale Encyclopedia of Alternative Medicine. https://www.encyclopedia.com/plants-and-animals/plants/plants/eyebright#1G23435100299. March 22, 2018.
2. Committee on herbal medicinal products. Assessment report on Euphrasia officinalis L.and Euphrasia rostkoviana Hayne, herba. European Medicines Agency. 2010.
3. Harkiss KJ and Timmins P. Studies in the Scrophulariaceae part VIII phytochemical investigation of Euphrasia officinalis. Planta Med. 1973;23(2):182-190. doi:10.1055/s-0028-1099431.
4. Paduch R, Woźniak A, Niedziela P, Rejdak R. Assessment of eyebright (Euphrasia officinalis L.) extract activity in relation to human corneal cells using in vitro tests. Balkan Med J. 2014;31(1):29-36. doi:10.5152/balkanmedj.2014.8377.
5. Stoss M, Michels C, Peter E, Beutke R, Corter RW. Prospective cohort trial of Euphrasia single-dose eye drops in conjunctivitis. J Altern Complement Med. 2000;6(6):499-508. doi:10.1089/acm.2000.6.499
6. Bielory L, Heimall J. Review of complementary and alternative medicine in treatment of ocular allergies. Curr Opin Allergy Clin Immunol. 2003 Oct;3(5):395-9. [/bg_collapse]