Stres i jego wpływ na odchudzanie 

Stres powoduje, że szybciej tyjemy. Nie tylko dlatego, że osoby będące pod wpływem stresu chętniej spożywają dodatkowe ilości pokarmów, ale również z tego tytułu, iż stres ogranicza zdolność organizmu do produkcji energii. Problemy związkowe, kłopoty w pracy – wszystko to i tym podobne może obniżyć dzienne wydatkowanie energetyczne organizmu o wartość rzędu 100 kcal.

Jak donosi badanie opublikowane w czasopiśmie „Biological Psychiatry”, czynniki wywołujące u nas intensywny stres psychiczny, mogą obniżyć ilość spalonych kcal w ciągu doby w odczuwalny sposób.
Do badania, w którym zmierzono taką zależność, zaproszono 58 kobiet o średniej wieku 53 lat. Paniom zaserwowano posiłki, których rozkład makroskładnik prezentował się następująco: 60g kwasów tłuszczowych, 59g węglowodanów, 36g białek. Po spożyciu takiego dania kobiety zostały poddane 6-godzinnej obserwacji pod kątem zmian w morfologii oraz wydatkowania energetycznego.

Przeszło połowa z podmiotów eksperymentu to kobiety, które mają za sobą wygraną z nowotworem piersi. Założono, że takie kobiety będą bardziej zestresowane niż osoby bez takiej życiowej traumy. W celu weryfikacji tej teorii, naukowcy wykorzystali kwestionariusz.

Po spożyciu opisanego wyżej posiłku, wydatkowanie energetyczne kobiet było wyższe od wyjściowego, lecz wraz z przemijaniem kolejnych godzin spadało. Wzrost tempa przemiany materii był wolniejszy u kobiet z czynnikiem stresowym w swoim życiu. Ogólna ilość spalonych kcal była mniejsza u tych kobiet, które oświadczyły w kwestionariuszu, że dzień wcześniej zmagały się ze stresem. Na stres składały się czynniki związane z sytuacją w domu, pracą lub też czymś innym, poważnym.

• HEALTHLABS SlimMe 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• HADES' HEGEMONY Rocket Fuel 180 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• APOLLO'S HEGEMONY Fucoxanthin 90 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Kobiety, które zaznaczyły, że zmagają się ze stresem, miały wyższy poziom trójglicerydów we krwi po posiłku, co oznaczałoby, że organizm ma większe trudności ze spalaniem kwasów tłuszczowych w takich warunkach psychologicznych. Zauważono także u tych osób wyższy poziom insuliny, lecz bez wpływu na kortyzol czy glukozę we krwi.
Różnica w ilości spalonych kcal u kobiet, które były zmagały się ze stresem wynosiła 435 kJ w skali 6 godzin, co przekłada się na 100 kcal w przeciągu doby. Taka wartość na przestrzeni 2,5 miesiąca przekłada się na 1 kg tkanki tłuszczowej – tyle może przytyć osoba będąca w ciągłym stresie, żyjąca dotychczasowymi nawykami żywieniowymi.

Inne badanie [2] również potwierdza powiązanie stresu z otyłością.

Kortyzol – hormon „stresu” – utrzymuje we krwi tym wyższe stężenie, im częściej odbieramy bodźce stresowe. Jest więc markerem częstotliwości stresu goszczącego w naszym życiu. Badacze sprawdzili, jak to stężenie koreluje z otyłością. W tym celu zweryfikowano ilość hormonu, który skumulował się w odcinku 2 cm włosa na głowie u przeszło 2,5 tysiąca osób. Włosy rosną w tempie ok 1 cm na miesiąc, więc odcinek 2 cm pozwalał dać pogląd na gospodarkę kortyzolu w ostatnich 2 miesiącach życia ochotników.

Analiza wykazała, że w próbkach włosów osób, które miały nawet tylko kilka kilogramów w nadmiarze, było większe stężenie kortyzolu, niż u osób szczupłych. Co więcej, stężenie to było jeszcze wyższe u osób, które były otyłe (BMI powyżej wartości 30).
Wzięto również pod uwagę obwód talii i tu też znaleziono zależność – obwód był tym wyższy, im wyższe było stężenie kortyzolu w analizowanej próbce włosa. Wartościami granicznymi były tu 102 cm dla mężczyzn i 88 cm dla kobiet – powyżej tych obwodów talii obserwowano dodatnią korelację stężenia kortyzolu.

Kortyzol może wpływać na kumulację tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w towarzystwie insuliny, gdzie obserwuje się wyższe ilości krążących trójglicerydów, w efekcie czego magazynowane są komórkach zwanych adipocytami [3].  Efekty kortyzolu pośredniczone są przez receptory glukokortykoidów, których dużą ilość obserwuje się w tkance trzewnej tłuszczowej.

Na domiar tego, stres zwiększa chęć do spożywania pokarmów [4, 5], tak więc przebieranie na wadze staje się tym bardziej prawdopodobne, o ile nie zachowamy silnej woli. Jedną z przyczyn takiego mechanizmu jest mniejsze odczuwanie satysfakcji poprzez mechanizm „nagrody” wraz ze spożyciem pokarmów [6]. Również stres przyczynia się do zmiany preferencji żywieniowych w kierunku smaczniejszych, ale bardziej gęstych energetycznie pokarmów (tym samym łatwiej tuczących) [7].

Bez wątpienia można uznać, iż chroniczny stres jest w stanie przyczynić się pod kątem zmian endokrynologicznych do przybierania tkanki tłuszczowej. Nie tylko powoduje, że spożyta energia jest spalana w mniejszym stopniu oraz łatwiej odkładana, ale również wpływa na nasze wybory żywieniowe w kierunku bardziej kalorycznych produktów oraz przesuwa próg odczuwania nasycenia posiłkami. Niestety, nie zawsze bodziec stresowy jest możliwy do wyeliminowania z życia – wtedy warto rozważyć zastosowanie adaptogenu, jak choćby wąkrodka azjatycka, ashwagandha czy różeniec górski, który poprawi tolerancję stresu i sprawi, że traumatyczne bodźce będą traktowane z większym dystansem.

Warto poznać najskuteczniejsze środki na obniżenie kortyzolu.

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]

1. Kiecolt-Glaser JK, Habash DL, Fagundes CP, Andridge R, Peng J, Malarkey WB, Belury MA. Daily stressors, past depression, and metabolic responses to high-fat meals: a novel path to obesity. Biol Psychiatry. 2015 Apr 1;77(7):653-60. doi: 10.1016/j.biopsych.2014.05.018. Epub 2014 Jul 14.
2. Sarah E. Jackson, Clemens Kirschbaum, Andrew Steptoe. Hair cortisol and adiposity in a population‐based sample of 2,527 men and women aged 54 to 87 years. First published: 23 February 2017 https://doi.org/10.1002/oby.21733
3. Björntorp P. Hormonal control of regional fat distribution. Hum Reprod. 1997 Oct;12 Suppl 1:21-5.
4. Tataranni PA, Larson DE, Snitker S, Young JB, Flatt JP, Ravussin E. Effects of glucocorticoids on energy metabolism and food intake in humans. Am J Physiol. 1996 Aug;271(2 Pt 1):E317-25.
5. Epel E, Lapidus R, McEwen B, Brownell K. Stress may add bite to appetite in women: a laboratory study of stress-induced cortisol and eating behavior. 2001 Jan;26(1):37-49.
6. Born JM, Lemmens SG, Rutters F, Nieuwenhuizen AG, Formisano E, Goebel R, Westerterp-Plantenga MS. Acute stress and food-related reward activation in the brain during food choice during eating in the absence of hunger. Int J Obes (Lond). 2010 Jan;34(1):172-81. doi: 10.1038/ijo.2009.221. Epub 2009 Oct 20.
7. Zellner DA, Loaiza S, Gonzalez Z, Pita J, Morales J, Pecora D, Wolf A. Food selection changes under stress. Physiol Behav. 2006 Apr 15;87(4):789-93. Epub 2006 Mar 6. [/bg_collapse]