Poprzedni artykuł dotyczył wpływu żywienia w okresie pre- i postnatalnym na rozwój mikrobiomu dziecka, a w konsekwencji ryzyko pojawienia się m.in. alergii. Istnieje jeszcze pojęcie ekspresji genów, które według teorii programowania żywieniowego, może podlegać różnorodnym zmianom, w zależności od warunków środowiska wewnątrzmacicznego1.
Część 1
Ekspresja genów – czym jest?
Gen (określony fragment DNA) transkrypcja→ RNA translacja→ BIAŁKO
Ekspresja genów to w uproszczeniu przepisywanie i tłumaczenie materiału genetycznego z języka DNA na konkretne białko z wykorzystaniem pośredniego procesu przekształcania w RNA. Białka stanowią ogromną część naszego ciała, występują np. jako hormony, enzymy i receptory. Znajdują się niemal wszędzie pełniąc funkcje transportowe, budulcowe, magazynowe, immunologiczne czy regulatorowe. Poza tym uczestniczą w przekazywaniu impulsów nerwowych, skurczu mięśni, procesach wzrastania.
Jak widać, proteiny są niezmiernie ważne dla utrzymywania prawidłowych funkcji naszych organizmów, dlatego równie istotne są procesy ich powstawania. Wpływ na ekspresję genów może mieć żywność.
Dieta w ciąży a choroby potomstwa
Do czynników wpływających na płód należą: dotlenienie, odżywienie i narażenie na substancje toksyczne1. W kontekście diety, na ekspresję genów mogą mieć wpływ zarówno przeżywienie jak i niedożywienie, nadmiar substancji odżywczych i ich niedobór.
Na przykład nadmierna podaż białka w diecie podczas ciąży może zwiększać ryzyko wystąpienia otyłości dzieci w wieku dorosłym, a zbyt niskie spożycie cholesterolu może przyczyniać się do występowania chorób sercowo – naczyniowych1.
Z drugiej strony dzieci z niską masą urodzeniową są narażone na rozwój nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu II, choroby wieńcowej, otyłości a nawet schizofrenii. Powodem tych zmian jest niedobór żywności, tłusta dieta i cukrzyca matki podczas ciąży 1,2,3,4,6.
- Dodaj do koszyka
Tania wysyłka od 9,99 PLN! - Dodaj do koszyka
Tania wysyłka od 9,99 PLN! - Dodaj do koszyka
Tania wysyłka od 9,99 PLN!
Golonka, boczek, majonez...
Przesadzanie w jedną i drugą stronę może być tragiczne w skutkach. Dieta wysokotłuszczowa matki zwiększa ryzyko występowania u potomstwa:
- dysfunkcji wątroby7
- dysfunkcji tarczycy7
- cukrzycy typu 2 (insulinooporności)7,8, 10
- nadciśnienia tętniczego7,8
- otyłości7,8
- redukcji potencjału rozrodczego dziewcząt9
Cukrzyca mamy
Częstość występowania zaburzonej tolerancji glukozy i insuliny w ciąży wzrasta wraz z występowaniem otyłości kobiet będących w ciąży11. Powikłaniami cukrzycy ciążowej dla dziecka są:
- otyłość11,12
- choroby metaboliczne11,12
- ciężkie choroby w tym nowotwór11,12
Poza tym obecność cukrzycy ciążowej wpływa negatywnie na rozwój układu immunologicznego, czego następstwem mogą być choroby autoimmunologiczne, nadwrażliwości i alergie 13,14,15.
Dzieci podziękują
Dokładne zalecenia powinny być ustalone w bezpośrednim kontakcie ze specjalistą. Należy jednak pamiętać o uniwersalnych zaleceniach dla pań w ciąży:
- karmić piersią
- ilość energii/kilokalorii dopasować do aktualnych potrzeb
- spożywać odpowiednią ilość węglowodanów
- kontrolować spożycie białka i tłuszczu
- kontrolować przybieranie na masie w ciąży: średnio 10 kg.
Mama w ciąży ma dość stresów związanych z przyjściem na świat nowego członka rodziny, więc dbanie o dietę może być dla niej dodatkowym problemem. Na szczęście można liczyć na pomoc dobrych dietetyków, którzy dobiorą odpowiedni jadłospis do potrzeb mamy i dziecka.
Dodatkowe wytyczne można znaleźć w opracowaniu Instytutu Matki i Dziecka: http://www.imid.med.pl/images/poradnik-zywienia-dla-kobiet-w-ciazy.pdf
- Pudło H, Respondek M. Nutritional programming - the impact of nutrition of pregnant women on the health of their children. 2016; 6(7): 589-600.
- Lumey L., Stein A.D., Kahn H.S., van der Pal-de Bruin K.M., Blauw G., Zybert P.A., Susser E.S. Cohort profile: The Dutch Hunger Winter Families Study. Int. J. Epidemiol. 2007; 36: 1196-120.
- Lumey L, Stein A.D., Kahn H.S., Romijn J. Lipid profi les in middleaged men and women after famine exposure during gestation: The Dutch Hunger Winter Families Study. Am. J. Clin. Nutr. 2009; 89: 1737-1743.
- de Rooij S., Painter R., Roseboom T., Phillips D., Os- mond C., Barker D., Tanck M., Michels R., Bossuyt P., Bleker O. Glucose tolerance at age 58 and the decline of glucose tolerance in comparison with age 50 in people prenatally exposed to the Dutch famine. Diabetologia 2006; 49: 637-643.
- Chmielewski P. Teoria sezonowego programowania długowieczności. Problemy Nauk Biologicznych. 2016; 65(3): 323-337.
- Block, T., & El-Osta, A. (2017). Epigenetic programming, early life nutrition and the risk of metabolic disease. Atherosclerosis, 266, 31–40.
- Williams, L., et al. (2014). "Animal models of in utero exposure to a high fat diet: a review." Biochim Biophys Acta 1842(3): 507-519.
- Masuyama, H. and Y. Hiramatsu (2012). "Effects of a high-fat diet exposure in utero on the metabolic syndrome-like phenomenon in mouse offspring through epigenetic changes in adipocytokine gene expression." Endocrinology 153(6): 2823-2830.
- Aiken, C. E., et al. (2015). "Decreased ovarian reserve, dysregulation of mitochondrial biogenesis, and increased lipid peroxidation in female mouse offspring exposed to an obesogenic maternal diet." FASEB J.
- Stanya, K. J., et al. (2013). "Direct control of hepatic glucose production by interleukin-13 in mice." J Clin Invest 123(1): 261-271.
- Ben-Haroush, A., et al. (2004). "Epidemiology of gestational diabetes mellitus and its 701 association with Type 2 diabetes." Diabet Med 21(2): 103-113.
- International Association of, D., et al. (2010). "International association of diabetes and pregnancy study groups recommendations on the diagnosis and classification of hyperglycemia in pregnancy." Diabetes Care 33(3): 676-682
- Binder, A. M., et al. (2015). "Epigenome-wide and transcriptome-wide analyses reveal gestational diabetes is associated with alterations in the human leukocyte antigen complex." Clin Epigenetics 7(1): 79.
- Finer, S., et al. (2015). „Maternal gestational diabetes is associated with genome-wide DNA methylation variation in placenta and cord blood of exposed offspring." Hum Mol Genet 24(11): 3021-3029.
- Rong, C., et al. (2015). "DNA methylation profiles in placenta and its association with gestational diabetes mellitus." Exp Clin Endocrinol Diabetes 123(5): 282-288.
Related posts
Ciekawostki
Cynk a odporność – jakie są zależności?
Cynk największą popularność zyskuje jesienią. Jest to w pełni uzasadnione, ponieważ cynk pełni krytyczną funkcję w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Jego…
Kurkumina a choroby nowotworowe – jakie są zależności?
Wizytówką kurkuminy jest jej działanie przeciwzapalne, które naukowcy bardzo szeroko opisują w publikacjach naukowych. Przewlekłe stany zapalne uznawane są za…
Magnez w sporcie – jakie są korzyści?
Im większa aktywność fizyczna, tym większe zapotrzebowanie na magnez. Jeśli chcesz zapewnić swojemu ciału optymalne warunki do uzyskiwania progresu sportowego,…
Koenzym Q10 a serce – jakie są zależności?
Serce nieustannie tłoczy krew, która zaopatruje wszystkie nasze tkanki w substancje odżywcze. Co będzie, gdy osłabi swoją pracę? Skutki są…
Maksymalna pompa mięśniowa
Właśnie rozpoczynasz przygodę z treningiem na siłowni, czy może jesteś doświadczonym zawodnikiem szukającym sposobów na optymalizację swojego treningu? Bez względu…
Posiłek potreningowy – najważniejszy w ciągu dnia?
W świecie fitness upowszechniło się takie przekonanie, które głosi, iż posiłek potreningowy jest najważniejszym posiłkiem jedzonym w ciągu całego dnia….
Strength & Conditioning – co to w ogóle jest?
Strength & Conditioning, czyli w wolnym tłumaczeniu siła i kondycjonowanie – co to w ogóle jest za dziedzina nauki i…
Długotrwały trening aerobowy a poziom testosteronu u mężczyzn
Jednym z fizjologicznych systemów organizmu, który jest niezwykle wrażliwy na stres związany z wykonywanymi systematycznie ćwiczeniami fizycznymi jest układ hormonalny….