Neuroprotekcyjne właściwości kwasów Omega-3 u sportowców 

Szacuje się, że występuje rocznie od 1,6 do nawet 3,8 miliona przypadków wstrząśnienia mózgu związanych z uprawianą dyscypliną sportową w Stanach Zjednoczonych, natomiast ostatnie doniesienia w tym zakresie wskazują w dodatku, że znaczną część tych urazów głowy (od 1,1 do 1,9 miliona) odnotowuje się u osób poniżej 18. roku życia

• OSAVI Super Strong DHA Kids 50 ml
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• DWATRO ImmunoLip Rokitnik + Omega-3 30 saszetek
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• APOLLO'S HEGEMONY Evening Primrose Oil 1000 120 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Kontuzje w sporcie

Wspomniane liczby znajdują także odzwierciedlenie w rosnącej ilości wstrząsów związanych ze sportem, które zgłaszane są w oddziałach ratunkowych nie tylko w USA, lecz również w skali międzynarodowej. Niemniej jednak warto podkreślić, że przytoczone w niniejszym artykule dane mogą nie do końca przedstawiać rzeczywistych statystyk liczby notowanych wstrząsów, ponieważ uważa się, że aż 53 % osób, które go doświadczyło z reguły nie zgłasza się do odpowiedniego personelu medycznego [1].

Zgodnie ze stanowiskiem przedstawionym przez Amerykańskie Towarzystwo Medyczne ds. Medycyny Sportowej (ang. American Medical Society for Sports Medicine, AMSSM), wstrząśnienie mózgu definiowane jest jako uraz spowodowany przejściowym zaburzeniem funkcjonowania mózgu w wyniku złożonych procesów patofizjologicznych i klasyfikowane jest jako łagodne, urazowe uszkodzenie mózgu (ang. mild Traumatic Brain Injury, mTBI), związane z bezpośrednim lub pośrednim oddziaływaniem na głowę.

Waga wstrząsu mózgu związanego z uprawianym sportem jest szczególnie podkreślana przez fakt, iż zawodnicy, którzy doświadczyli w swojej karierze wstrząśnienia mózgu są znacznie bardziej narażeni na przyszłe wstrząśnienia, a z kolei powtarzające się wstrząśnienia mózgu mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia długotrwałych powikłań neurologicznych. Co więcej, młodzi adepci sportu są narażeni na zwiększone ryzyko wstrząśnienia mózgu w porównaniu z bardziej doświadczonymi zawodnikami, tudzież sportowcami wyczynowymi z wieloletnim stażem treningowym i powracają na ogół do zdrowia wyraźnie wolniej, co wynika m.in. z niepełnego rozwoju mózgu, niewystarczającego personelu medycznego i słabej techniki walki. Obserwuje się, że w przypadku mniej więcej 70 - 80 % sportowców objawy wstrząśnienia mózgu ustępują po około tygodniu, jednakże negatywne powikłania zdrowotne mogą utrzymywać się znacznie dłużej [1, 2].

Badania na temat kwasów Omega 3

Zawodnicy sportów drużynowych stanowią prawie 75 % wszystkich przypadków wstrząsów mózgu związanych z uprawianym sportem wśród dzieci i młodzieży w wieku między 8. a 19. rokiem życia, przy czym dyscyplina sportowa jaką jest futbol amerykański charakteryzuje się najwyższym wskaźnikiem w tym aspekcie w USA, a piłka nożna zajmuje pierwsze miejsce na arenie międzynarodowej i wykazuje stałą tendencję wzrostową [1, 2].

Rosnąca liczba publikacji naukowych związanych z badaniami przedklinicznymi sugeruje, że długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, a w szczególności kwas DHA, może odgrywać rolę terapeutyczną w łagodnym urazowym uszkodzeniu mózgu. W przeciwieństwie do EPA, kwas DHA jest dominującym związkiem w mózgu i stanowi aż 97 % wszystkich kwasów Omega-3, stąd wykazano, że DHA ma kluczowe znaczenie dla rozwoju mózgu i funkcji poznawczych w ciągu całego życia. Ponadto istnieją dowody na to, że ilość kwasu DHA w tkance mózgowej zmniejsza się po przebytym wstrząśnieniu mózgu, co wskazuje na zwiększone zapotrzebowanie na ten składnik w trakcie okresu rekonwalescencji [3 - 5].

Wyniki pierwotnego badania z udziałem 81 zawodników futbolu amerykańskiego wykazały, że suplementacja diety kwasem DHA przez 189 dni, niezależnie od dawki wiązała się z obniżeniem stężenia białka NFL w surowicy krwi, który stanowi biomarker skorelowany z uszkodzeniami aksonalnymi, co rzeczywiście może potwierdzać właściwości neuroprotekcyjne kwasu DHA u sportowców narażonych na częste uderzenia w głowę, a tym samym łagodne urazowe uszkodzenia mózgu [6]. Zbieżne wyniki w tym aspekcie uzyskano również w innym badaniu w którym wzięli udział gracze futbolu amerykańskiego [7].

Wpływ kwasów Omega 3 na układ nerwowy - podsumowanie

Mając na uwadze szczególną rolę kwasu DHA w mózgu i opublikowane dotychczas prace naukowe, wydaje się wysoce prawdopodobne, że to właśnie kwas DHA jest zdecydowanie bardziej skuteczny niż EPA w radzeniu sobie z patofizjologicznymi zdarzeniami związanymi z wstrząśnieniem mózgu wynikającym z uprawianej dyscypliny sportowej. Aktualnie uważa się, że w celu prewencji łagodnego urazowego uszkodzenia mózgu warto przyjmować kwas DHA w dawce około 2 g na dobę, natomiast bezsprzecznie potrzebne są kolejne dobrze zaprojektowane badania kliniczne w tej materii, aby ocenić skuteczność suplementacji DHA w przypadku wystąpienia wstrząśnienia mózgu związanego z podejmowaną aktywnością fizyczną oraz ustalić optymalną dawkę terapeutyczną.

Warto również na koniec podkreślić, że na początku obecnego roku ukazały się rezultaty pierwszego badania oceniającego indeks omega-3 u ponad 400 zawodników futbolu amerykańskiego, które wykazały, że sportowcy tej dyscypliny nie spożywają dostatecznych ilości długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 (EPA i DHA) i mogą być w związku z tym narażeni na wysokie ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz powikłań neurologicznych będących konsekwencją częstych urazów głowy [8].

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]
1. Oliver J.M., Anzalone A.J., Turner S.M.: Protection Before Impact: the Potential Neuroprotective Role of Nutritional Supplementation in Sports-Related Head Trauma. Sports Med. 2018 Mar;48(Suppl 1):39-52. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5790849/
2. Harmon K.G., Drezner J.A., Gammons M. i wsp.: American Medical Society for Sports Medicine position statement: concussion in sport. Br J Sports Med. 2013 Jan;47(1):15-26. https://bjsm.bmj.com/content/47/1/15.long
3. Barrett E.C., McBurney M.I., Ciappio E.D.: ω-3 fatty acid supplementation as a potential therapeutic aid for the recovery from mild traumatic brain injury/concussion. Adv Nutr. 2014 May 14;5(3):268-77. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4013179/
4. Lauritzen L., Hansen H.S., Jørgensen M.H. i wsp.: The essentiality of long chain n-3 fatty acids in relation to development and function of the brain and retina. Prog Lipid Res. 2001 Jan-Mar;40(1-2):1-94. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0163782700000175?via%3Dihub
5. Lewis M.D.: Concussions, Traumatic Brain Injury, and the Innovative Use of Omega-3s. J Am Coll Nutr. 2016 Jul;35(5):469-75. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27454858
6. Oliver J.M., Jones M.T., Kirk K.M. i wsp.: Effect of Docosahexaenoic Acid on a Biomarker of Head Trauma in American Football. Med Sci Sports Exerc. 2016 Jun;48(6):974-82.
7. Kirk K.M., Gable D.A., Stone J.D. i wsp.: Neuroprotective effect of omega-3 fatty acids on head trauma in American football athletes. Med Sci Sports Exerc. 2018 May;50(5):725. https://www.researchgate.net/publication/325633168_Neuroprotective_Effect_of_Omega-3_Fatty_Acids_on_Head_Trauma_in_American_Football_Athletes
8. Anzalone A., Carbuhn A., Jones L. i wsp.: The Omega-3 Index in National Collegiate Athletic Association Division I Collegiate Football Athletes. J Athl Train. 2019 Jan 15. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30645147 [/bg_collapse]