Czy detoks działa? Czy warto stosować oczyszczanie organizmu? 

Detoks jest podstawowym elementem diet "oczyszczających" i "odtruwających". Takie systemy żywieniowe twierdzą, że dzięki powyższemu zabiegowi oczyścisz swoją krew oraz pozbędziesz się szkodliwych toksyn z organizmu. Jednak czy ma to jakiekolwiek potwierdzenie w nauce? Czy oczyszczanie organizmu ma sens? Przyjrzyjmy się szczegółowo tej kwestii, ponieważ detoks w coraz większym stopniu zyskuje na popularności.

Czym jest detoks?

Zagłębiając się w żargon medycyny alternatywnej możemy spotkać się z definicją, że jest to specyficzna, krótkoterminowa interwencja dietetyczna, która ma na celu eliminację toksyn z organizmu.

Co ciekawe, w naukowej definicji detoks obejmuje zupełnie inną kwestię (odstawienie substancji psychoaktywnych w celu pozbycia się uzależnień).

Najczęściej dieta oczyszczająca zawiera w sobie okres postu, a następnie ścisłe odżywianie na bazie owoców, warzyw, ziół, wody oraz soków owocowych.

Dzięki temu organizm jest rzekomo zdrowszy i odciążony z toksycznych chemikaliów, zarówno żywieniowych, jak i środowiskowych. Wątroba jest pobudzona, a krążenie poprawione. Ciało pozbywa się metali ciężkich oraz innych szkodliwych związków.

Detoks to specyficzna, krótkoterminowa interwencja dietetyczna, która ma na celu eliminację toksyn z organizmu.

W konsekwencji detoks pomaga w różnych problemach zdrowotnych, takich jak stany zapalne, wzdęcia, chroniczne zmęczenie, otyłość, a nawet choroby autoimmunologiczne.

Muszę teraz zaznaczyć, że powyższy wstęp jest jedyną, alternatywną stroną barykady. Nie istnieją bowiem rzetelne badania na ludziach, które potwierdziłyby powyższe patetyczne wnioski. Żeby jakkolwiek rozmawiać o skuteczności detoksu, potrzebujemy randomizowanych kontrolowanych badań, które oceniałyby rezultaty po stosowaniu komercyjnych diet oczyszczających. "Komercyjnych" bo detoks zawsze jest elementem diet na których się zarabia. Nie jest częścią żadnych oficjalnych, naukowych zaleceń wynikających ze stanowisk naukowych.

• HEPATICA Mniszek lekarski 90 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• APOLLO'S HEGEMONY NAC Liver Protection 250 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• SUPPLIFE NAC 500mg 120 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

---

Rodzaje detoksów

Ze względu na to, że brakuje uniwersalnych i jednoznacznych zaleceń naukowych, możemy przeprowadzić oczyszczanie na wiele różnych sposobów. Każda alternatywna dieta twierdzi coś innego i przedstawia konkretną wersję detoksu. Z tego względu nie istnieje jedno właściwe oczyszczanie, ale szereg zaleceń w zależności od stosowanej strategii żywieniowej.

Większość diet oczyszczających zazwyczaj zawiera:

• Kilkudniowy post
• Przyjmowanie suplementów, enzymów, probiotyków lub ziół
• Unikanie alergennych pokarmów
• Odstawienie alkoholu, papierosów, cukru czy kawy
• Eliminowanie produktów o wysokiej zawartości zanieczyszczeń i metali ciężkich
• Picie wyłącznie świeżych soków owocowych i warzywnych lub wody z cytryną
• W skrajnych przypadkach przyjmowanie środków przeczyszczających i stosowanie lewatywy

Ponadto detoksy różnią się restrykcyjnością, kalorycznością oraz czasem trwania.

Jakich toksyn się pozbędziesz?

Wiemy już, że istnieją oczyszczania na dziesiątki sposobów, więc bez badań naukowych trudno określić, która wersja usuwa toksyny najbardziej.

No właśnie - i jakie substancje w ogóle usuwa? Jest to pytanie brzmiące prosto, ale odpowiedź nie jest jasno sprecyzowana.

O ile detoksy przemawiają do wyobraźni, zagłębiając się w szczegóły trzeba mówić o konkretach - a tutaj trudno rywalizować z nauką.

Brakuje uniwersalnych i jednoznacznych zaleceń naukowych, więc możemy przeprowadzić oczyszczanie na wiele różnych sposobów.

Nie ma dowodów na to, by diety oczyszczające usuwały toksyny z organizmu. Ciało nieustannie pozbawia się zbędnych związków przez kał, wątrobę, mocz oraz pot. Wątroba jest narządem, który w głównej mierze odpowiada za owe działania.

Mimo to istnieje kilka substancji chemicznych, związanych najczęściej z uprzemysłowieniem żywności, które nie są tak łatwo usuwane. Zaliczamy do nich ftalany, bisfenol A i trwałe zanieczyszczenia organiczne (TZO).

Te szkodliwe związki mają brzydką tendencję do gromadzenia się w tkance tłuszczowej, nawet na kilka lat.

Mamy wpływ na to, jak wiele takich substancji przyjmiemy. Jednakże w tym przypadku możemy posłużyć się terminem diety "zapobiegawczej" (która polegałaby na spożyciu głównie świeżej żywności oraz ograniczaniu tworzyw sztucznych), a nie diety "objawowej".

Podsumowując, nie ma dowodów na to, że diety oczyszczające pomagają zwiększyć wydalenie któregokolwiek z powyższych związków.

---

Skuteczność diet oczyszczających

No dobrze, wiemy już, że nie możemy podjąć się merytorycznej oceny skuteczności usuwania toksyn z organizmu.

Dlatego skupmy się na bardziej empirycznych rezultatach detoksu. Niektórzy bowiem czują się bardziej skupieni, a inni doświadczają przypływu energii. Najczęściej jednak dochodzi do - bardzo przyjemnego dla wielu - skutku, jakim jest utrata wagi.

Ciało nieustannie pozbawia się zbędnych związków przez kał, wątrobę, mocz oraz pot.

Problemem jest jednak fakt, że wcale nie musi to wynikać z "wydalonych toksyn", a jedynie z deficytu kalorycznego lub dostarczania brakujących witamin i składników mineralnych. Odpowiednie wyciąganie wniosków jest tutaj kluczowe.

---

Wpływ na utratę wagi

W tej kwestii możemy już spotkać się z pracami naukowymi, które badają wpływ diet oczyszczających na utratę masę ciała.

Z uwagi na kaloryczność diety, większość osób szybko traci kilogramy na wadze. Jednak efekt determinują trzy czynniki - masa kałowa, utrata glikogenu oraz w konsekwencji - utrata wody. Masa ciała jest zazwyczaj szybko odzyskiwana po wyjściu z detoksu.

Świeże badanie na koreańskich kobietach z nadwagą wykazało, że tygodniowa detoksykacja na bazie soku z cytryny zmniejszyła wagę, BMI, stosunek talii do bioder, markery stanu zapalnego oraz obwód talii. Ponadto wyregulowała poziom leptyny oraz zwiększyła wrażliwość na insulinę.

Warto jednak zwrócić uwagę, że każda dieta z ograniczeniem kalorii wiąże się z utratą wagi oraz poprawą zdrowia metabolicznego. Efekty są jednak krótkoterminowe, więc strategie żywieniowe uwzględniające zbyt duży deficyt kaloryczny nie są skuteczne w długiej perspektywie.

---

Wpływ na psychikę

Coraz częściej komfort psychiczny jest pojmowany jako element zdrowej, zbilansowanej diety.

Badania na kobietach wykazały, że zarówno dwudniowy jak i 3-tygodniowy okres zmniejszonego spożycia kalorii zwiększa poziom hormonu stresu we krwi.

Jak niektórzy zapewne się domyślają, jest to problem często doświadczany przez... pacjentów szpitalnych. Muszą oni opierać się pokusom oraz odczuwać głód, co jest odbierane jako stresujące doświadczenie - szczególnie, że niektóre choroby bądź wypadki zwiększają apetyt w celu rekuperacji kalorycznej.

---

Detoks - korzyści

Pomimo niejasności dotyczących eliminowanych toksyn i samej diety, detoks może przynieść nam kilka korzyści zdrowotnych. Zaliczamy do nich:

• Spożywanie pełnowartościowych i zdrowych produktów, które często są podstawą diet oczyszczających
• Unikanie przetworzonej żywności
• Rozpoczęcie ćwiczeń (jeżeli są częścią detoksu)
• Picie wody i zielonej herbaty

Kolejną korzyścią, choć symboliczną jest fakt, że unika się szkodliwych związków z uwagi na spożycie świeżej żywności. Jednakże tę kwestię możemy rozpatrywać jedynie długoterminowo, ponieważ na dostarczenie niepożądanych substancji jesteśmy narażeni cały czas.

Warto wspomnieć, że jedna dieta oczyszczająca może przynieść nam więcej korzyści od drugiej. Wszystko zależy do tego, na jakich zaleceniach się opiera i jakie produkty wyklucza.

---

Skutki uboczne diet oczyszczających

Musimy teraz wspomnieć o drugiej stronie medalu. Jak się bowiem okazuje w tym przypadku - na przekór - rewers jest bogatszy w szczegóły.

Przed przystąpieniem do jakiegokolwiek oczyszczania lub innych skrajności dietetycznych, należy wziąć pod uwagę możliwe działania niepożądane.

---

Niska podaż kalorii

Nie dotyczy to wszystkich detoksów, ale niektóre wersje zalecają poważne głodówki lub głębokie ograniczenie kaloryczne.

To z kolei może powodować głód, zmęczenie i drażliwość. Długotrwały post prowadzi do niedoboru energii, witamin i składników mineralnych, co skutkuje zaburzeniem równowagi elektrolitowej, gorszym samopoczuciem, problemami zdrowotnymi, a nawet śmiercią.

Z kolei "ręczne" metody detoksykacji, takie jak lewatywy, mogą powodować nadmierne odwodnienie, wzdęcia, skurcze, nudności oraz wymioty.

---

Stosowanie detoksu w nieodpowiednim czasie

Są pewne sytuacje, w których pod żadnym pozorem nie powinno stosować się takich rozwiązań żywieniowych.

Do ludzi, którzy mogą narobić sobie wiele szkód, zaliczamy osoby starsze, kobiety w ciąży lub karmiące piersią, młodzież, a także osoby z niektórymi problemami zdrowotnymi.

Z tego względu detoksykacja oraz ograniczenie kalorii powinno być rozpoczęte jedynie po uprzedniej konsultacji lekarskiej.

---

Przedawkowanie niektórych substancji

Zbyt wiele wykluczeń prowadzi do monotonnych posiłków, które nie tylko prowadzą do niedoborów, ale również do przedawkowań.

Pomimo oksymoronicznego wydźwięku należy zdać sobie sprawę, że wiele suplementów zawiera tylko pojedynczą substancję w dużej dawce. Nagminna suplementacja ziołami, diuretykami oraz enzymami może powodować liczne problemy zdrowotne. Nawet zbyt wysokie spożycie wody może prowadzić do zatrucia, a nawet śmierci.

Dlatego powinno się uważać przede wszystkim na skrajne detoksy, w których nieracjonalność jest wyrażona zaleceniami w postaci "10 litrów wody dziennie" lub "dwóch kapsułek do każdego posiłku".

---

Podsumowanie

Ciało nieustannie jest narażone na wiele toksycznych substancji chemicznych.

Jednakże organizm świetnie sobie z tym radzi, a kluczem do sukcesu nie jest dieta oczyszczająca, tylko wątroba.

Detoks jest pojęciem, które w dietetyce nie ma naukowego uzasadnienia, sprecyzowanych rezultatów oraz ustalonych zaleceń. Zamiast tego jest często elementem komercyjnych diet, które nalegają do kupna drogich suplementów i nie są zgodne z obecną wiedzą na temat żywienia.

Choć diety oczyszczające mogą przynosić pewne korzyści, mądrzejszym podejściem jest stosowanie zbilansowanej diety, która wyklucza wszelkie skrajności.

---

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22103982

http://www.hindawi.com/journals/jeph/2012/356798/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26026145
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11437235

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20400489
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15093119
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18075624

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25912765
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14979681
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16299415
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23403876
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23403876
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20368473
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19724266
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17444963
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22884574 [/bg_collapse]