Czy produkty „light” są lepszym wyborem? 

Wraz z popularyzacją w społeczeństwie przekonania, iż to tłuszcz pokarmowy jest głównym sprawcą otyłości i problemów z nadmierną masą ciała, na rynek wszczęły wchodzić rozmaite produkty charakteryzujące się zazwyczaj istotnie widocznym napisem "light". Owe pokarmy o obniżonej zawartości tłuszczu, choć stały się potencjalnym sprzymierzeńcem diet odchudzających, spotkały się również z falą krytyki (przez nierzadko umieszczane dodatkowe ilości cukru). Przeprowadzając jednak bilans zysków i strat - czy produkty "light" są lepszym wyborem?

Czym jest "light"?

FDA - Urząd ds. Żywności i Leków w kodeksie przepisów federalnych zamieściło szczegółowe wymagania dotyczące zamieszczania na produkcie oświadczeń "light" lub "lite" [1]. Jeżeli więcej niż 50% kaloryczności danego produktu pochodzi z tłuszczu -zawartość tłuszczu musi być zredukowana o co najmniej 50% w stosunku do oryginalnego pokarmu. Jeśli natomiast mniej niż 50% kaloryczności konkretnego produktu pochodzi z tłuszczu - zawartość kalorii musi być zmniejszona o co najmniej 33,(3)% w stosunku do tradycyjnej żywności  lub zawartość tłuszczu musi być zredukowana o co najmniej 50% w stosunku do pierwotnego artykuły spożywczego.

"Produkty light mają więcej cukru"

Nguyen PK i in. w roku 2016 opublikowali swoją pracę, w której przeanalizowali i porównali zawartość cukru w produktach beztłuszczowych, o obniżonej zwartości tłuszczu oraz pełnotłustych [2]. Jak się okazało - rzeczywiście zawartość cukru była wyższa w wersjach o niższej kaloryczności, choć owy dodatek wydaje się niewielki. Wyniki porównania klarownie odzwierciedla poniższy wykres:

Tak, zabieg może okazać się niekorzystny w świetle zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia, które traktują o ograniczeniu spożycia cukru do mniej niż 10% dziennego zapotrzebowania kalorycznego.

Sumarycznie i tak więcej kalorii?

Okazuje się, że postrzeganie produktu jako "lżejszego", mniej kalorycznego, może spowodować wyższe spożycie energii w późniejszych posiłkach. Shide DJ i in. opublikowali ciekawe badanie, w którym czterdzieści osiem zdrowych kobiet otrzymało stałą dawkę (350 g) trzech różnych jogurtów (niskotłuszczowy i niskokaloryczny; niskotłuszczowy i wysokokaloryczny; wysokotłuszczowy i wysokokaloryczny) lub nie otrzymywało jogurtu [3]. Następnie spożywały obiad (30 minut po podaniu jogurtu) i kolacje (4,5 godziny później). Połowa badanych otrzymała dokładne informacje na temat zawartości tłuszczu w jogurtach (które niekoniecznie odpowiadały zawartości energetycznej), a druga połowa nie otrzymała żadnych informacji.

Jak się okazało - kobiety, które otrzymały informacje, spożywały więcej energii podczas obiadu po zjedzeniu jogurtu "o niskiej zawartości tłuszczu", niż po zjedzeniu jogurtu o podobnej zawartości energii, ale o wysokiej zawartości tłuszczu. Odwrotną reakcję zaobserwowano u kobiet, które nie otrzymały informacji. Co więcej, kiedy w analizach uwzględniono spożycie energii podczas kolacji, ogólna konsumpcja kalorii była nadal znacznie większa u kobiet, które otrzymały informacje o "obniżonej zawartości tłuszczu" w jogurcie.

Abstrahując od badania - świadomość, że wybrało się produkt "light" może w konsekwencji zwiększyć podatność na myślenie "mogę pozwolić sobie na więcej". Niestety takie przekonanie bywa bardzo złudne i może przynieść opłakane skutki.

Podsumowanie

Sięganie po produkty o obniżonej zawartości tłuszczu, przy jednoczesnej kontroli spożycia kalorii i cukru wydaje się być dobrym pomysłem, który może pomóc w redukcji masy ciała. Jeżeli natomiast tytułowa żywność zostaje wprowadzana do jadłospisu bez jakiejkolwiek kontroli, w nadziei na ubytek tkanki tłuszczowej - może okazać się to bardzo iluzoryczną strategią, która niekoniecznie przyniesie oczekiwane rezultaty.

1. Electronic Code of Federal Regulations. Title 21, Volume 2 - 21CFR101.56. Revised as of April 1, 2018. Nutrient content claims for "light" or "lite."

2. Nguyen PK, Lin S, Heidenreich P. A systematic comparison of sugar content in low-fat vs regular versions of food. Nutr Diabetes. 2016 Jan 25;6:e193.

3. Shide DJ, Rolls BJ. Information about the fat content of preloads influences energy intake in healthy women. J Am Diet Assoc. 1995 Sep;95(9):993-8.