Twoja twarz mówi o twoich niedoborach 

Diagnostyka niedoborów witamin i mikroelementów odbywa się najczęściej na podstawie badań laboratoryjnych. Mamy jednak takie mechanizmy, które uprzedzają nas wcześniej zanim trafimy do laboratorium. Są to m.in. objawy widoczne gołym okiem. Czasem wystarczy spojrzeć w lustro i przekonać się, że coś jest nie tak. Twarz i głowa są dość ważnymi obszarami naszego ciała pod kątem obserwacji objawów niedoborów witamin i mikroelementów. Jest to o tyle przydatne, że możemy ukierunkować właściwą diagnostykę w celu wykrycia przyczyny pogorszenia kondycji zdrowotnej i psychofizycznej.

• HEALTHLABS GlowMe 30 sasz.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• APOLLO'S HEGEMONY Evening Primrose Oil 1000 120 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• HEALTHLABS BrownMe 30 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Słaba kondycja włosów

Przykładowe objawy: nadmiernie przetłuszczające się, wysuszone, łamliwe, wypadające garściami włosy mogą sygnalizować niedobory wielu witamin, a jedną z nich jest biotyna.

Niedobór biotyny

To inaczej witamina B7 lub witamina H (1), której suplementacja ma sens tylko w przypadku rzeczywistych niedoborów, a nie profilaktycznych działań, bowiem bakterie jelitowe produkują biotynę w ilości wystarczającej dla prawidłowego funkcjonowania organizmu (2,3). W tym miejscu należy zadać sobie pytanie, czy nasza mikrobiota jest właściwa i czy rzeczywiście bakterie jelitowe mogą ją produkować w pożądanych ilościach. Co ciekawe, poziom biotyny w ciągu dnia ulega fluktuacjom nawet o 100%. Za niedobór biotyny najczęściej przyjmuje się wartości <100 ng/l.

Narażone na jej niedobór mogą być osoby niedożywione (np. poprzez błędy żywieniowe, niską podaż kalorii, anoreksję, bulimię), cierpiące na choroby, które zwiększają zapotrzebowanie na biotynę i powodują zwiększone wydalanie biotyny, a także osoby z zaburzoną mikrobiotą (np. osoby z SIBO, osoby przyjmujące antybiotyki). Na ratunek oprócz suplementu biotyny przychodzą najbogatsze źródła w diecie takie jak: żółtko jaja, wątroba wieprzowa, płatki owsiane, kiełki pszenicy i grzyby. Warto również wiedzieć, że surowe białko jaja może utrudniać absorpcję biotyny ze względu na obecność awidyny (4).

Przeczytaj więcej o innych witaminach z grupy B. 

Niedobór cynku

Ciekawa zależność pojawia się w przypadku cynku, bowiem u pacjentów skarżących się na wypadanie włosów zauważa się niedobory. Mimo tego wpływ suplementacji cynku na wzrost włosów jest wciąż wątpliwy (5). Z tego powodu profilaktyka będzie najlepszym wyjściem, a cynk znajdziemy w owocach morza, strączkach, tofu, orzechach i nasionach, grzybach, zielonych warzywach, wołowinie, żółtkach jaj, wołowinie.

Blada cera, szara cera i przebarwienia skóry

Jedną z przyczyn powyższych objawów może być anemia z niedoboru witaminy B12 lub kwasu foliowego oraz deficyt witaminy B6.

Niedobór B12 i kwasu foliowego

W towarzystwie bladej cery i/lub przebarwień skórnych bardzo często występuje drętwienie i mrowienie kończyn, problemy z pamięcią i zmęczenie (6). Te dwa ostatnie to klasyczne objawy anemii. Typowa anemia z niedoboru witaminy B12 lub kwasu foliowego, inaczej zwana anemią megaloblastyczną może występować w przypadku stosowania źle zbilansowanej diety i unikania źródeł witamin, chorób jelit, a także w czasie stanów zapalnych żołądka (zmniejszone wydzielanie czynnika Castle’a np. na skutek obecności przeciwciał) czy po resekcji żołądka (brak czynnika Castle’a). Jest także złośliwa odmiana anemii - niedokrwistość Addisona i Biermera, która ma podłoże autoimmunizacyjne.  Warto zwrócić uwagę w diecie na ryby, wołowinę, wieprzowinę, mięso z królika, sery dojrzewające (np. brie, gouda, edamski), a także przetwory mleczne, spirulina, tempeh, nori, grzyby shitake i zielone warzywa. Nie każdy wegetarianin spożywa roślinne źródła witaminy B12. Zalecana jest zatem suplementacja B12 w celu uniknięcia niedoboru (7).

Niedobór witaminy B6

Witamina B6, inaczej zwana pirydoksyną pełni szereg funkcji od wpływu na układ nerwowy, po wsparcie układu odpornościowego oraz utrzymanie kondycji błon śluzowych i stanu skóry. Gdy mamy deficyt, skóra może być szara, ziemista. Bardzo rzadko dochodzi do jej niedoboru, stąd zjawisko nie jest tak powszechne, natomiast jeśli wystąpi sięgnijmy po produkty takie jak kasza gryczana i drób.

• APOLLO'S HEGEMONY P5P 120 tab.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Opuchnięte oczy

Za jedną z przyczyn opuchniętych oczu uznaje się niedobór jodu.

Niedobór jodu

Deficyt pierwiastka ma związek z nieprawidłowo pracującą tarczycą, gdyż jod jest niezbędny do produkcji hormonów. Jeśli opuchnięte oczy pojawiają się dosyć często, warto zwrócić się do lekarza endokrynologa w celu identyfikacji przyczyny. Do niedoborów jodu często doprowadzamy my sami, ulegając modom żywieniowym. Mowa tu o jednym z najważniejszych źródeł jodu w diecie, czyli zwykłej soli kuchennej. Zwykła sól kuchenna jest jodowana, natomiast trendy żywieniowe wspierające wyższość niejodowanej soli himalajskiej nad zwykłą solą może być niejako przyczyną niedoboru jodu u wielu osób (8).  Z tego względu chcąc uniknąć niedoboru warto stosować w kuchni zwykłą sól kuchenną zamiast himalajskiej. Innymi źródłami pierwiastka są morskie ryby oraz owoce morza.

Trądzik, wypryski

Trądzik jest bardzo szerokim tematem w kontekście możliwych niedoborów. Mimo tego zauważa się kilka wspólnych niedoborów u osób, które nie mogą uporać się z trądzikiem i wypryskami.

Niedobór witaminy A

Witamina A stymuluje produkcję komórek skóry, zapobiega przedwczesnemu starzeniu się i odpowiada za ogólną kondycję skóry. Osoby z trądzikiem często mają do czynienia z niedoborem witaminy (9). Witamina ta dzieli się na retinoidy o wysokiej biodostępności (pochodzenia zwierzęcego) i karotenoidy o niskiej biodostępności (pochodzenia roślinnego). Organizm przekształca obie formy do retinolu, jednak konwersja karotenoidów jest zdecydowanie ograniczona (10). Jej źródła znajdziemy w tranie, rybach, wątrobie, jajach, nabiale, marchewce, pomidorze, zielonych warzywach, słodkich ziemniakach, mango, śliwkach. Mówiąc o suplementacji witaminą nie sposób nie wspomnieć o ryzyku przedawkowania i idącej za tym toksyczności. Tutaj objawem może być efekt odwrotny do zamierzonego, czyli pogorszenie stanu skóry, a także stany zapalne wątroby, wymioty. Najczęściej efekt taki pojawia się przy bardzo wysokich dawkach, powyżej 10 000 IU (3mg) dziennie (11).

Niedobór cynku

Mechanizm działania jest wciąż poznawany, ale najczęściej mówi się o tym, że towarzyszące trądzikowi stany zapalne uszczuplają zasoby cynku. Co ciekawe, bardzo często zaleca się eliminację mleka z diety w celu redukcji trądziku. W tym momencie pojawia się niejako sprzeczność. Mleko zawiera spore ilości cynku i podnosi jego poziom, ale jednocześnie wykluczenie mleka obniża ilość cynku i poprawia kondycję skóry. Istnieją także badania zaprzeczające zasadności stosowania suplementacji cynkiem, gdyż nie przynosi to poprawy (12).

Niedobór witaminy C

Będąca antyoksydantem witamina C pełni kluczową rolę w zdrowiu skóry. Uczestniczy w produkcji kolagenu, zapobiega powstawaniu blizn, które często towarzyszą trądzikowi, a także działa antyzapalnie (13). Najlepiej dostarczać ją z pożywienia z takich źródeł jak: aronia, sok z dzikiej róży, sok z rokitnika, papryka, czarna porzeczka, natka pietruszki, kiwi, brokuły.

Niedobór witaminy E

Witamina E absorbując promienie UV chroni skórę przed zniszczeniem.To zapobiega przebarwieniom skóry i z tego względu chętnie jest stosowana przez producentów kosmetyków do twarzy. Mimo tego wciąż rodzą się wątpliwości, czy aplikowanie kosmetyków wzbogacanych o witaminę E na skórę rzeczywiście poprawia jej stan (14). W pożywieniu znajdziemy ją głównie w nasionach i orzechach.

Zajady w kącikach ust, pękanie warg

Jeśli nie są to zmiany wywołane przez obecność wirusa (np. Herpes), to możemy podejrzewać niedobór witaminy B2 (ryboflawina) (15).

Niedobór witaminy B2

Do niedoboru witaminy B2 dochodzi najczęściej po przebytych infekcjach, które uszczupliły zapas witaminy lub zmniejszyły zdolności absorpcyjne układu trawiennego. Całe szczęście witaminę bardzo łatwo uzupełnić z diety spożywając jaja, awokado, suszone owoce, zielone warzywa i banany. Co ciekawe, jeśli zażyjemy suplement zawierający ryboflawinę bez towarzystwa pokarmu jego wchłanianie będzie na poziomie tylko ok 15% (16).

Podsumowanie

Opisane przykładowe objawy mogą wskazywać na zupełnie inną przyczynę, a powyższe niedobory mają charakter informacyjny. Jednocześnie warto na początku przyjrzeć się, czy nasza dieta jest bogata w wymienione składniki. Może się okazać, że to, co widzimy gołym okiem na twarzy i włosach jest odzwierciedleniem zbyt mało odżywczej diety.

Źródła

[bg_collapse view="button-green" color="#4a4949" expand_text="Show More" collapse_text="Show Less" ]

• Patel D., Swink S., Castelo-Soccio L., A Review of the Use of Biotin for Hair Loss., Skin Appendage Disord. 2017 Aug;3(3):166-169.
• Trüeb R., Serum Biotin Levels in Women Complaining of Hair Loss, Int J Trichology. 2016 Apr-Jun; 8(2): 73–77.
• Prendiville JS, Manfredi LN, Skin signs of nutritional disorders., Semin Dermatol. 1992 Mar; 11(1):88-97.
• https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/biotin
• Min Seong Kil, Chul Woo Kim, and Sang Seok Kim, Analysis of Serum Zinc and Copper Concentrations in Hair Loss, Ann Dermatol. 2013 Nov; 25(4): 405–409. Published online 2013 Nov 30.
• Brescoll J, Daveluy S., A review of vitamin B12 in dermatology., Am J Clin Dermatol. 2015 Feb;16(1):27-33.
• Watanabe F,Yukinori Yabuta, Tomohiro Bito, Fei Teng, Vitamin B12 among Vegetarians: Status, Assessment and Supplementation, Nutrients. 2016 Dec; 8(12): 767. Published online 2016 Nov 29.
• Szybiński Z. Sytuacja profilaktyki jodowej w Polsce w świetle ostatnich rekomendacji WHO dotyczących ograniczenia spożycia soli. Pediatric Endocrinology, Diabetology and Metabolism 2009, 15, 2,103-107
• El-Akawi Z, Abdel-Latif, Abdul-Razzak, Does the plasma level of vitamins A and E affect acne condition?, Clin Exp Dermatol. 2006 May;31(3):430-4.
• Jennings, I. W. Vitamins in Endocrine Metabolism. Charles C. Thomas Publisher, Springfield, Illinois.
• Dietary Reference Intakes, Guiding Principles for Nutrition Labeling and Fortification, Institute of Medicine (US) Committee on Use of Dietary Reference Intakes in Nutrition Labeling. Washington (DC): National Academies Press (US); 2003.
• Mogaddam M., Ardabili N., Maleki N.,  Soflaee M., Correlation between the Severity and Type of Acne Lesions with Serum Zinc Levels in Patients with Acne Vulgaris, Biomed Res Int. 2014; 2014: 474108. Published online 2014 Jul 24.
• Pullar J., Anitra C. Carr, The Roles of Vitamin C in Skin Health, Nutrients. 2017 Aug; 9(8): 866. Published online 2017 Aug 12.
• Keen M., Hassan I., Vitamin E in dermatology, Indian Dermatol Online J. 2016 Jul-Aug; 7(4): 311–315.
• https://www.symptoma.com/en/info/riboflavin-deficiency#workup

[/bg_collapse]