Czy gorzka czekolada może wspomagać utratę masy ciała? 

Kakao jest znane ludzkości od wieków, a obecnie w postaci czekolady serwowanej w różnorodnych formach stanowi jeden z najczęściej spożywanych deserów na całym świecie. Ciemna czekolada i produkty kakaowe są bogate w związki chemiczne zwane flawonolami.

Flawonole wzbudziły zainteresowanie naukowców, lekarzy, dietetyków i miłośników zdrowego stylu życia, ponieważ mogą przyczyniać się do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi, które jest znanym czynnikiem ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Uważa się, że właściwości flawonoli odpowiadające za redukcję ciśnienia tętniczego są związane z działaniem rozszerzającym naczynia krwionośne, wywołanym przez tlenek azotu. Głównym składnikiem ciemnej czekolady, odpowiedzialnym za indukowanie korzystnych zmian metabolicznych w organizmie człowieka jest epikatechina. Jej oddziaływanie na organizm zachodzi na drodze kilku mechanizmów:

• produkcji wspomnianego wcześniej tlenku azotu (NO),
• działania przeciwzapalnego,
• zmniejszenia insulinooporności,
• redukcji aktywności płytek krwi (działanie antyagregacyjne),
• działania antyoksydacyjnego,
• obniżenia poziomu lipidów,
• poprawy funkcji śródbłonka naczyniowego.

Warto również zaznaczyć, że na podstawie dostępnych badań można śmiało sądzić, że epikatechiny pochodzące z kakao wydają się być obiecującym środkiem poprawiającym zdolności wysiłkowe sportowców i osób aktywnych fizycznie ze względu na działanie intensyfikujące wykorzystanie kwasów tłuszczowych jako źródła energii oraz stymulujące proces biogenezy mitochondrialnej, czyli tworzenia się nowych wytwórni energii w naszym organizmie. Niemniej jednak, niezwykle trudno ze strony praktycznej jest zrealizować zapotrzebowanie na epikatechiny, uwzględniając ich dawkę zastosowaną w dostępnych badaniach, czyli 1 mg/kg m.c. za pomocą gorzkiej czekolady, gdyż wiązałoby się to z jej przeciętnym spożyciem na poziomie 200 gram, a co za tym idzie dostarczeniem także powyżej 1200 kcal energii. Jednak wyjątkowo interesujący dla wielu osób dbających na co dzień o swoją wysportowaną i szczupłą sylwetkę może być związek ciemnej czekolady z redukcją masy ciała.

W niedawno opublikowanej systematycznej pracy przeglądowej i metaanalizie wzięto pod lupę rezultaty 35 randomizowanych, kontrolowanych badań oceniających wpływ spożycia kakao i/lub ciemnej czekolady na utratę masy ciała, obwód talii i wskaźnik masy ciała BMI. Uczestnikami badań uwzględnionych w systematycznej pracy przeglądowej i metaanalizie były osoby w różnej kondycji zdrowotnej, m.in.: osoby zdrowe, kobiety ciężarne, a także pacjenci z cukrzycą typu 2, nadciśnieniem  tętniczym krwi, niewydolnością serca, zespołem przewlekłego zmęczenia, hiperlipidemią czy otyłością, co niewątpliwie wpływa ograniczająco na jakość przedstawianej pracy. Badani spożywali ciemną czekoladę w ilościach od 6,3 g do nawet 100 g dziennie, identycznie w przypadku kakao, gdzie zakres spożycia wynosił od 1,4 g do blisko 40 g na dobę. Czas trwania wybranych randomizowanych badań klinicznych wahał się w przedziale od 2 do 24 tygodni. Pomimo, iż na podstawie ogólnej metaanalizy nie dowiedziono, że spożycie gorzkiej czekolady, bądź kakao prowadzi do istotnej redukcji masy ciała, obwodu talii i wskaźnika BMI to jednak dodatkowe analizy podgrup wskazały, że konsumpcja ciemnej czekolady w ilości ≥ 30 gram na dobę może przyczyniać się do znaczącego obniżenia masy ciała, a tym samym również indeksu BMI, szczególnie w przypadku badań, których czas trwania wynosił 4-8 tygodni.

Podsumowując wyniki przytoczonego badania, wprowadzenie do codziennego menu 30 gram lub nieznacznie większej ilości gorzkiej czekolady o zawartości minimum 70% kakao (im wyższa jego zawartość tym lepiej z punktu widzenia korzyści zdrowotnych) podczas stosowania diety redukcyjnej wydaje się być zatem pożądaną praktyką w kontekście osiągnięcia upragnionego rezultatu. Podejmując tematykę kakao i ciemnej czekolady, warto zwrócić także uwagę na fakt, iż wraz ze wzrostem ilości suchej masy kakaowej w czekoladzie, zwiększa się zawartość kluczowych składników mineralnych, takich jak: magnez, cynk, żelazo, mangan oraz miedź, a także stężenie polifenoli odpowiedzialnych za plejotropowe działanie kakao.

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]
1. Ried K., Fakler P., Stocks N.P.: Effect of cocoa on blood pressure. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Apr 25;4:CD008893. doi: 10.1002/14651858.CD008893.pub3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28439881
2. Jiménez R., Duarte J., Perez-Vizcaino F.: Epicatechin: endothelial function and blood pressure. J Agric Food Chem. 2012 Sep 12;60(36):8823-30. doi: 10.1021/jf205370q. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22440087
3. Gutiérrez-Salmeán G., Ortiz-Vilchis P., Vacaseydel C.M. i wsp.: Acute effects of an oral supplement of (−)-epicatechin on postprandial fat and carbohydrate metabolism in normal and overweight subjects. Food Funct. 2014 Mar; 5(3): 521–527. doi: 10.1039/c3fo60416k. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3947792/
4. Gutiérrez-Salmeán G., Ciaraldi T.P., Nogueira L. i wsp.: Effects of (−)-epicatechin on molecular modulators of skeletal muscle growth and differentiation. J Nutr Biochem. 2014 Jan; 25(1): 91-94. doi: 10.1016/j.jnutbio.2013.09.007. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3857584/
5. Kord-Varkaneh H., Ghaedi E., Nazary-Vanani A. i wsp.: Does cocoa/dark chocolate supplementation have favorable effect on body weight, body mass index and waist circumference? A systematic review, meta-analysis and dose-response of randomized clinical trials. Crit Rev Food Sci Nutr. 2018 Mar 19:1-14. doi: 10.1080/10408398.2018.1451820.
6. Olechnowicz J., Staniek H.: Ocena zawartości wybranych pierwiastków w różnych rodzajach czekolad. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2017, 24, 1 (110), 70-77. doi: 10.15193/zntj/2017/110/174. [/bg_collapse]