Niepokalanek pospolity lekarstwem na zaburzenia hormonalne? 

Vitex, w Polsce zwany niepokalankiem pospolitym, (Vitex agnus-castus) to roślina stosowana w medycynie od setek lat. Znany również jako „czyste drzewo”, jest często traktowany jako lekarstwo na problemy zdrowotne kobiet. Suplementy vitex zawierają zazwyczaj ekstrakty z owoców i / lub nasion rośliny.

Vitex może wpływać na poziomy naszych hormonów na wiele sposobów. Na przykład, mówi się, że wspiera on uwalnianie hormonu luteinizującego i zwiększa poziomy progesteronu (hormonu, o którym wiadomo, że odgrywa kluczową rolę w regulowaniu cyklu miesiączkowego). Uważa się również, że vitex wpływa na poziom prolaktyny, która bierze udział w stymulowaniu rozwoju piersi i produkcji mleka u kobiet.

Zastosowanie niepokalanka pospolitego

Vitex był stosowany jako tradycyjny lek w przypadku wielu schorzeń dotykających kobiet, takich jak krwotok poporodowy i zaburzenia hormonalne. Nazwa "czyste drzewo" (lub niepokalanek) pochodzi od ludowej wiary, w to, że vitex jest w stanie stłumić libido.

W medycynie alternatywnej vitex jest często stosowany w leczeniu następujących problemów:

• Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS),
• Trądzik,
• Fibrocystyczna choroba piersi,
• Niepłodność u kobiet,
• Ciężkie, bolesne i obfite miesiączki,
• Objawy menopauzy,
• Łagodny przerost gruczołu krokowego,
• Migreny,
• Choroby stawów.

Ponadto mówi się, że vitex wpływa na zwiększenie produkcji mleka matki karmiącej piersią. 

Korzyści zdrowotne

Mimo, że brakuje badań klinicznych na dużą skalę testujących działanie niepokalanka, niektóre badania sugerują, że zioło to może chronić przed pewnymi chorobami. Oto kilka potencjalnych korzyści zdrowotnych, które zapewnia nam suplementacja vitex:

1) Zespół napięcia przedmiesiączkowego

W raporcie opublikowanym w czasopiśmie "Planta Medica" w 2013 roku naukowcy dokonali przeglądu 12 wcześniej opublikowanych badań klinicznych badających wpływ vitex na zdrowie kobiet. Pomimo pewnych ograniczeń w ramach analizowanych badań, wyniki wskazują, że vitex może być korzystny w leczeniu zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

W nowszych badaniach (opublikowanych w Advances in Therapy w 2014 r.), przyjmowanie niepokalanka raz dziennie przez trzy cykle menstruacyjne wydawało się zmniejszać intensywność objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego, takich jak wzdęcia, drażliwość, ból głowy i problemy skórne. Badaniem objęto 60 kobiet w wieku od 18 do 44 lat.

2) Objawy menopauzy

W przeglądzie badań opublikowanym w Journal of Alternative and Complementary Medicine w 2009 roku naukowcy odkryli pewne dowody na to, że vitex może łagodzić objawy menopauzy. Jednak autorzy przeglądu zauważają, że obecnie brak jest rygorystycznych badań klinicznych testujących działanie vitexu u kobiet w okresie menopauzy. Dotychczasowe wyniki są jednak obiecujące.

3) Niepłodność

Suplement diety zawierający mieszankę vitex, zielonej herbaty, L-argininy, witamin (w tym kwasu foliowego) i minerałów może pomóc w poprawie płodności u kobiet, sugeruje badanie opublikowane w Clinical and Experimental Obstetrics & Gynecology w 2006 roku.

Badaniem objęto 93 kobiety (w wieku od 24 do 42 lat), które bezskutecznie próbowały zajść w ciążę w czasie od 6 do 36 miesięcy. Po trzech miesiącach badania 26 procent badanych osób leczonych suplementem zawierającym vitex zaszło w ciążę (w porównaniu do zaledwie 10 procent osób otrzymujących placebo). To odkrycie wskazuje, że suplementy diety mogą stanowić alternatywę lub dodatek do konwencjonalnych terapii niepłodności (według autorów badania).

Skutki uboczne i bezpieczeństwo stosowania

Vitex może wywoływać szereg działań niepożądanych, w tym; krwawienie między miesiączkami, suchość w ustach, utrata włosów, ból głowy, świąd, łagodne zaburzenia trawienia, nudności, szybkie bicie serca i wysypka skórna.

Kobiety w ciąży lub karmiące piersią nie powinny przyjmować niepokalanka. Ponadto osoby z chorobami wrażliwymi na hormony (takie jak endometrioza, mięśniaki macicy i nowotwory piersi, jajników lub prostaty) nie powinny przyjmować vitex.

Ponieważ vitex może wpływać na poziom dopaminy (neuroprzekaźnika), osoby z chorobą Parkinsona, schizofrenią lub jakąkolwiek inną chorobą dopamino-zależną powinny unikać vitex (chyba, że lekarz prowadzący zaleci inaczej).

Ponadto istnieje obawa, że vitex może zmniejszać skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych lub hormonalnej terapii zastępczej.

Informacje zawarte w tym artykule są przeznaczone wyłącznie do celów edukacyjnych i nie zastępują porady, diagnozy lub leczenia udzielanego przez wykwalifikowanego lekarza. Artykuł nie ma na celu objęcia wszystkich możliwych środków ostrożności, interakcji leków, okoliczności lub działań niepożądanych.

______________________________________________________________________________________________________________________________________

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]

1. Daniele C, Thompson Coon J, Pittler MH, Ernst E. "Vitex agnus castus: a systematic review of adverse events." Drug Saf. 2005;28(4):319-32.
2. Loch EG, Selle H, Boblitz N. "Treatment of premenstrual syndrome with a phytopharmaceutical formulation containing Vitex agnus castus." J Womens Health Gend Based Med. 2000 Apr;9(3):315-20.
3. Momoeda M, Sasaki H, Tagashira E, Ogishima M, Takano Y, Ochiai K. "Efficacy and safety of Vitex agnus-castus extract for treatment of premenstrual syndrome in Japanese patients: a prospective, open-label study." Adv Ther. 2014 Mar;31(3):362-73.
4. van Die MD, Burger HG, Teede HJ, Bone KM. "Vitex agnus-castus (Chaste-Tree/Berry) in the treatment of menopause-related complaints." J Altern Complement Med. 2009 Aug;15(8):853-62.
5. van Die MD, Burger HG, Teede HJ, Bone KM. "Vitex agnus-castus extracts for female reproductive disorders: a systematic review of clinical trials." Planta Med. 2013 May;79(7):562-75.
6. Westphal LM, Polan ML, Trant AS. "Double-blind, placebo-controlled study of Fertilityblend: a nutritional supplement for improving fertility in women." Clin Exp Obstet Gynecol. 2006;33(4):205-8.
7. Wuttke W, Jarry H, Christoffel V, Spengler B, Seidlová-Wuttke D. "Chaste tree (Vitex agnus-castus)--pharmacology and clinical indications." Phytomedicine. 2003 May;10(4):348-57. [/bg_collapse]