Jak witaminy stają się aktywne? 

W momencie gdy przyjmujemy witaminy (nieważne czy w suplementach, czy w pokarmie) nasz organizm przeobraża je w aktywne, zdatne do przyswojenia, formy. Tylko w ten sposób może w pełni wykorzystać ich dobroczynny wpływ.

Witaminy aktywują się w różnorakich chemicznych procesach, takich jak metylacja – polega ona na tym, że do enzymów dołączona zostaje grupa metylowa. Za sprawą wspomnianego procesu kwas foliowy (witamina B9) zamienia się w kwas foliowy metylowany, a kobalamina (witamina B12) przeobraża się w metylokobalaminę. Musimy mieć na uwadze, że zaburzenie metylacji (spowodowane choćby mutacją genu MTHFR) powoduje, iż witaminy nie stają się aktywne. Sprawia to, że odkładają się w organizmie, który nie może ich wykorzystać, ani wydalić. Pamiętajmy jednak o bardzo istotnym ALE – metylacja odpowiada za aktywację jedynie witaminy B9 i B12. Nie ma wpływu na inne przyjmowane witaminy. Żadne! Pozostałe aktywują się w zupełnie innych procesach chemicznych. Co nie oznacza oczywiście, że należy lekceważyć zaburzenia metylacji. Wręcz przeciwnie, jest to bardzo poważna dolegliwość. Nie można jednak popadać w paranoję! Możemy szukać gdzie się da, ale nie znajdziemy witaminy A w metylowanej postaci.

A co z innymi procesami? Co jeszcze aktywuje witaminy? To już zależy od witamin. Witaminy B1 (tiamina), B2 (ryboflawina), B3 (niacyna) i B6 (pirydoksyna) stają się przyswajalne w trakcie fosforylacji. Jest to proces, w którym do enzymów dołączane są reszty fosforanowe. Razem z właściwościami zmienia się nazwa witamin:

B1 – pirofosforan tiaminy,
B2 – FMN lub FAD,
B3 – NAD+ lub NADP+,
B6 – P-5-P.

Dalej zainteresowani? Doskonale!

Witamina B5 (kwas pantotenowy) potrzebuje hydrolizy (reakcja wymiany zachodząca pomiędzy wodą i rozpuszczoną w niej substancją) i defosforylacji (odczepienie reszty fosforanowej od cząsteczek białka) dzięki którym zamienia się w acetylokoenzym A. Jasne? No to dalej! Witamina D (ergokalcyferol lub cholekalcyferol) pod wpływem hydroksylacji (przyłączenie grup hydroksylowych) aktywuje się w dihydroksycholekalcyferol (HA! A teraz przeczytajcie to szybko na głos). Witamina K (menachinon) podlega regeneracji w wątrobie w cyklu witaminy K i staje się KH2, zaś witamina E (tokoferole) nie podlega żadnym modyfikacjom. Jest przyjmowana przez organizm taka, jaka jest. Najwidoczniej Matka Natura uznała, że coś w witaminach musi być proste i zrozumiałe.

W tym momencie powinniśmy mieć wrażenie, że zaczynamy rozumieć całą tą cudowną, biochemiczną fabrykę jaką jest nasze ciało. Kto wie? Może witamina E pozwoliła nam uznać, że zbliżamy się do końca aktywnych witamin i że ten koniec będzie miły i przyjemny? Niestety nie. Przed nami witaminy A i C! Witamina A (retinol) podlega deestryfikacji i staje się prowitaminą A, zaś witamina C (kwas askorbinowy) podlega epimeryzacji po której występuje jako kwas askorbowy (forma zredukowana) i kwas dehydroaskoroby (forma utleniona). No i super, ale czym są te dwa procesy? Na czym polegają? Zacznijmy od deestryfikacji. Witamina A występuje w naturalnej postaci jako estry (organiczne związki chemiczne powstające w wyniku kondensacji kwasów i alkoholi). Omawiany proces zachodzi w jelicie cienkim i w jego wyniku ester zamienia się w przyswajalny alkohol. Przy omówieniu epimeryzacji pozwolę sobie sięgnąć do encyklopedii PWN. Jest to „rodzaj izomeryzacji zachodzącej w cząsteczkach związków organicznych, zwłaszcza sacharydów, polegający na zmianie konfiguracji jednego z kilku centrów chiralności”. I tyle w tym temacie.

Jeżeli dotrwaliście do końca tekstu gratuluje wam! Macie w sobie wytrwałość i wielką ciekawość świata. Czy informacje tu zawarte do czegoś się wam przydadzą? Naturalnie! Wprawdzie wiedza o poszczególnych procesach dla większości czytelników pozostanie jedynie w sferze ciekawostek, ale nazwy poszczególnych witamin, a zwłaszcza nazwy ich aktywnych form mogą okazać się bardzo pomocne. Dzięki nim ulotki dostępnych produktów staną się dla nas jaśniejsze i łatwiej nam będzie planować swoją dietę i suplementacje.