Podstawy nootropów cz. 1 – co na pamięć? 

Środki nootropowe ostatnimi czasy podbijają serca ludzi. Nie jest to zaskakujące, bowiem każdy odczuwa potrzebę bycia najlepszym, a wizja ponadprzeciętnych zdolności intelektualnych i świetnego samopoczucia jest bardzo atrakcyjna. Można jednak odnieść wrażenie, że rozwój źródeł informacji nie nadąża za postępem zainteresowania, przez co wiele osób czuje się zagubionych i nie wie co tak naprawdę będzie dla nich najlepsze. Postaramy się zatem ugryźć kilka podstawowych aspektów, z czego na pierwszy plan pójdzie suplementacja poprawiająca pamięć.

• AVITALE Witamina D3 Vegan 30 ml
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• APOLLO'S HEGEMONY Double Inositol 120 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• APOLLO'S HEGEMONY NAC Tabs 120 tab.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Czym jest pamięć i jak jest formowana?

Pamięć jest jedną z podstawowych zdolności mózgu, która pozwala magazynować informacje zebrane z otaczającego nas świata i wykorzystywać je podczas życia, w momentach gdy ich potrzebujemy. Informacje te dotyczą także wrażeń zmysłowych i zależności pomiędzy różnymi wspomnieniami, co pozwala kojarzyć różne dane ze sobą. Dzięki pamięci mamy możliwość nauki i rozwoju.

Ze względu na długość trwania, pamięć dzielimy na trzy rodzaje: sensoryczną, roboczą (krótkotrwałą) lub długotrwałą. Istnieje wiele innych podziałów, jednak ten nas najbardziej interesuje. Za pamięć odpowiada kilka obszarów w mózgu, w zależności od jej typu. Dla przykładu, hipokamp wiązany jest z pamięcią przestrzenną i pamięcią deklaratywną, czyli długotrwałym zapisem danych, które możemy następnie świadomie wydobywać. Ciało migdałowate z kolei odpowiada za pamięć związaną z emocjami i za ich przetwarzanie.

Wiemy zatem jak ważna jest pamięć, przyjrzyjmy się zatem mechanizmom, którym ją zawdzięczamy. Czego mózg potrzebuje, by zapamiętywać? Glutaminianu. Jest to neuroprzekaźnik stymulujący, czyli wzmacniających aktywność neuronów. Poprzez aktywację odpowiednich receptorów, jak receptory NMDA, AMPA czy też metabotropowe mGluR, nasila proces zwany długotrwałym wzmocnieniem synaptycznym (long term potentiation, LTP). Pod tą tajemniczą nazwą kryje się możliwość dokonywania zmian w połączeniach pomiędzy neuronami, tak by utrwalić daną informacją.

Kolejnym neuroprzekaźnikiem, którego potrzebujemy by sprawnie się uczyć, jest acetylocholina. Receptory, które są przez nią aktywowane (zarówno nikotynowe, jak i muskarynowe) są zaangażowane w procesy formowania pamięci. Świadczy o tym między innymi fakt, że w badaniach naukowych wykorzystywane są substancje blokujące te receptory (skopolamina), by wywołać problemy z zapamiętywaniem. Użycie skopolaminy skutkuje zaburzeniem przyswajania nowych informacji i upośledzeniem pamięci roboczej. Wiadomo również, że acetylocholina nasila sprawność procesu długotrwałego wzmocnienia synaptycznego.

A więc do sedna. Co wziąć, żeby dobrze pamiętać?

Do dyspozycji mamy całkiem obfity pakiet środków, które mogą wspierać formowanie pamięci. Przydatne będą szczególnie podczas okresów, w których musimy efektywnie przyswoić duży pakiet informacji, ale mogą być pomocne również w codziennym życiu, gdy czujemy, że nasza zdolność do nauki i przypominania nie jest optymalna. Przyjrzyjmy się zatem popularnym środkom, które mogą efektywnie nas wspomóc w walce o większą sprawność umysłu.

Alpha GPC

Forma choliny, która efektywnie dostaje się do mózgu i może być konwertowana do acetylocholiny, dzięki czemu zwiększa jej stężenie w mózgu. Jak już wyżej wspomnieliśmy, acetylocholina jest ważna dla sprawnej nauki, a Alpha GPC jest jednym z podstawowych środków od których można zacząć. Wiele osób wręcz wybitnie odczuwa jej działanie. Alpha GPC powoduje wzrost aktywacji PKC, co jest zaangażowane w proces długotrwałego wzmocnienia synaptycznego^[1]. Skuteczny zakres dawkowania to 600-1200 mg, przy czym może być suplementowana zarówno regularnie, jak i doraźnie.

CDP Cholina

Nieco bardziej zaawansowany niż Alpha GPC dostawca choliny do mózgu, gdyż poza nią przemyca również urydynę. Ma mniejszą zawartość choliny w cząsteczce, jednak wspomniana urydyna rekompensuje to dodatkowymi benefitami. Znacznie lepiej sprawdza się w regularnej suplementacji, niż doraźnie. Urydyna wzmacnia ściany komórkowe i nasila wzrost neuronów, co poprawia ogólną kondycję układu nerwowego. Tak więc cytykolina dość kompleksowo wspiera nasz mózg, a działanie poprawiające pamięć wykazuje już w dawkach 500-1000 mg dziennie^[2].

Hupercyna A

Kolejny środek wpływający na acetylocholinę, jednak z innej strony. Jak poprzednie dwa dostarczały prekursora do budowy, tak ten pozwala zachować większą ilość acetylocholiny, którą już mamy w obiegu. Dzieje się tak ze względu na właściwość hamowania aktywności enzymu acetylocholinoestreazy, która ma za zadanie rozkład neuroprzekaźnika, który chcielibyśmy by jednak pozostał w nieco większych stężeniach. Już dawki rzędu 100 mcg hupercyny mogą pozytywnie wpływać na zdolności do zapamiętywania u młodych osób^[3], jednak często ta dawka bywa zwiększana do 200 mcg u osób zdrowych. W celach terapeutycznych w chorobie Alzheimera stosuje się Hupercynę w dawkach zaczynających się od 400 mcg, a nawet do 800 mcg dziennie.

Bacopa Monnieri i Gotu Kola

Te dwa ajurwedyjskie ziółka nasilają ekspresję neurotroficznego czynnika BDNF, dzięki czemu stymulują wzrost neuronów i rozwój układu nerwowego.

Popularne jest stosowanie ich razem, bazując na ajurwedyjskiej formule Brahmi, jednak zastosowanie tylko jednego z nich również jest efektywnym działaniem. Te zioła należy przyjmować regularnie przez minimum 6 tygodni, gdyż proces neurogenezy niestety wymaga czasu. Aczkolwiek w tym wypadku na pewno warto czekać. W badaniach Bacopa wypada bardzo korzystnie, gdyż poprawia funkcje kognitywne – szybkość przetwarzania informacji, szybkość uczenia się i konsolidację pamięci, a nasilenie efektów jest zależne od czasu stosowania^[4]. Gotu Kola lub inaczej Centella Asiatica, ma mniejsze wsparcie w badaniach na ludziach, jednak eksperymenty in vitro i in vivo na gryzoniach są bardzo obiecujące^[5]. Dodatkowo Gotu Kola może przyspieszać gojenie ran. Gdybyśmy mieli wybierać spośród tych dwóch, Bacopa powinna być lepszym wyborem dla poprawy pamięci i ogólnej kondycji mózgu.

Ginkgo Biloba

Najprawdopodobniej najpopularniejszy środek na poprawę pamięci. Miłorząb bywa stosowany w przeróżnych formach – tabletki, kapsułki, nalewki oraz napary z suszonych liści. Na tej roślinie przeprowadzono liczne badania, gdzie wykazano między innymi wzrost możliwości do przypominania sobie informacji^[6]. Należy jednak wspomnieć, że Ginkgo Biloba wykazuje skuteczność raczej u ludzi starszych niż młodych, dlatego jest ciekawą opcją dla walki ze spadkiem zdolności poznawczych na stare lata, jednak gdy potrzebujemy wsparcia np. w trakcie studiów, to lepiej rozejrzeć się za skuteczniejszą alternatywą. Zakres skutecznych dawek to mniej więcej 120-240 mg ekstraktu, przy czy warto trzymać się górnej granicy.

Glicyna

Ten aminokwas wpływa na działanie głównych receptorów układu glutaminianergicznego – receptorów NMDA. By zainicjować przepływ jonów w tym receptorze wymagana jest nie tylko obecność aktywatora, czyli np. glutaminianu, ale też glicyny (lub seryny), która przyłącza się do jej miejsca wiązania w kompleksie tego receptora. Bez niej przepływ jonów nie jest możliwy, a glutaminian nie odegra swojej roli. Glicyna jest aktywna w hipokampie, a więc w rejonie odpowiedzialnym za pamięć. Mając na uwadze też inne działania glicyny, takie jak hamowanie układu nerwowego (jest neuroprzekaźnikiem hamującym, działa przez specyficzne dla siebie receptory) czy też poprawa jakości snu, może być dobrym wyborem dla osób zestresowanych lub narzekających na niską efektywność snu, które chcą poprawić swój stan z dodatkowym, potencjalnym wsparciem dla pamięci^[7].

Noopept

Jeden z najpopularniejszych środków nootropowych, opracowany na wschodzie. Daje efekty podobne do innego, podstawowego środka, jakim jest piracetam, jednak noopept wykazuje większy potencjał w zastosowaniu u osób zdrowych, a piracetam jest skuteczny głównie u osób starszych lub tych, które faktycznie zmagają się z zaburzeniami funkcji poznawczych. Noopept działa między innymi przez podnoszenie czynników BDNF i NGF, dzięki czemu stymuluje neurogenezę. Kolejnym działaniem jest zwiększanie wrażliwości na działanie acetylocholiny, a więc mamy już dwa znaczące mechanizmu wzmacniające pamięć. Trzecim, znaczącym mechanizmem działania noopeptu jest wpływ na aktywację HIF-1 (Hypoxia Inducible Factor 1) i idącą za tym ekspresję genów^[8]. Jak dowodzą badania, regularne stosowanie noopeptu skutkuje poprawą pamięci krótko i długotrwałej oraz zdolnością do koncentracji^[9]. Sugerowany zakres dawkowania to 10-30 mg dziennie.

Brain Fuel v2

Rdzeń tego unikalnego, nootropowego mixu stanowią dwa silne, prokognitywne środki – sunifiram^[10] i coluracetam^[11]. To połaczenia daje kompleksowy wpływ na procesy formowania pamięci, gdyż oba nasilają długotrwałe wzmocnienie synaptyczne, robiąc to bardzo efektywnie. Sunifiram jest klasyfikowany jako ampakina, gdyż jego działanie oparte jest głównie o wpływ na funkcjonowanie receptora AMPA, który należy do układu glutaminianergicznego. Ma także wpływ na uwalnianie acetylocholiny w korze przedczołowej. Coluracetam z kolei rozszerza wąskie gardło w procesie syntezy acetylocholiny, jakim jest HACU (high affinity choline uptake). Dodatkowymi składnikami są kofeina i n-acetyl l-tyrozyna, które podnoszą poziom energii, motywacji i skupienia, by uł

atwić uczenie się. Brain Fuel v2 jest jedyną w swoim rodzaju formułą, która tak efektywnie wpływa na zdolność do nauki.

Game Over

Ten suplement stworzony został z myślą o graczach komputerowych, jednak śmiało może być używany przez osoby, które chcą po prostu efektywniej przyswajać informacje. Połączenie sunifiramu^[10] i Alpha GPC wesprze zarówno działanie układu cholinergicznego, jak i glutaminianergicznego. Kofeina z teaniną z kolei poprawiają zdolność do koncentracji i wielozadaniowości. Również bardzo ciekawy środek, dość podobny w działaniu do Brain Fuel v2.

Posumowując

Znając mechanizmy odpowiedzialne za formowanie pamięci, możemy dobrać odpowiednią suplementację i się efektywnie wspomóc w nauce oraz w codziennym funkcjonowaniu, by nie zapominać o ważnych dla nas rzeczach, ani nawet o drobnostkach, takich jak na przykład lista rzeczy do kupienia. Wybór jest obfity, zatem można dobrać suplementację dopasowaną do oczekiwań danej osoby, a także eksperymentować z różnymi środkami, by ustalić jaki mechanizm działania sprawdza się najefektywniej.

Część 2
Część 3

Referencje:

[bg_collapse view="button-green" color="#4a4949" expand_text="Show More" collapse_text="Show Less" ][1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8239301
[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9203170
[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10678121
[4] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11498727
[5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1513148/
[6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21802920
[7] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10587285
[8] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4837574/
[9] https://pdfs.semanticscholar.org/a90c/566fdb4e9ffa8ebfaf23c1e93544cdac421a.pdf
[10] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23295391
[11] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8740080[/bg_collapse]